احتمال فروپاشی «اوپک»

به گزارش تیترشهر؛ «عبدالباری عطوان» تحلیلگر مطرح جهان عرب، روز گذشته در سرمقاله روزنامه فرامنطقه‌ای «رای الیوم» نوشت: سه روز از آغاز اجرای تهدید آمریکا برای توقف کامل صادرات نفت ایران و اعمال تحریم‌هایی علیه کشورهایی، که به این ممنوعیت پایبند نیستند، می‌گذرد. در حالی‌که نفتکش‌های غول‌پیکر ایران تنگه هرمز و اقیانوس هند را به سمت مشتریانش در چین، هند، کره‌جنوبی و ژاپن بدون هیچ مانعی و همچون روال دهه‌های گذشته درمی‌نوردند.

چین، هند و ترکیه، بزرگ‌ترین مشتریان نفتی ایران، سکوت کرده‌اند؛ همین، وضعیت دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا و بازوهایش، از «مایک پامپئو» وزیر خارجه گرفته تا «جان بولتون» مشاور امنیت ملی، نیز است. موضوع مهم‌تر از آن، گزارش‌هایی است که تأکید می‌کنند کشتی‌های آمریکایی، خواه جنگی یا غیرنظامی، که تنگه هرمز در خلیج‌فارس عبور می‌کنند، تسلیم خواسته‌های ایران هستند و به تمامی سوالاتی، که ارتش ایران درباره محموله‌شان و هویت‌شان مطرح می‌کنند، پاسخ می‌دهند؛ چرا که طرفی که کنترل و قدرت بر این تنگه استراتژیک را دارد، ایران است.

درست است که برخی کشورها مانند چین، بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران، که روزانه 613 هزار بشکه نفت وارد می‌کند، طبق برخی گزارش‌ها، وارداتش را در سه ماه گذشته 30 درصد کاهش داده است- همین وضعیت درباره هند( 250 هزار بشکه) و کره‌جنوبی( 386 هزار بشکه) نیز گفته می‌شود، ولی موضوع مهم این است که نفت ایران همچنان سرازیر است و تصمیم آمریکا برای تحریک کامل یا به صفر رساندن صادرات همچنان جوهری روی کاغد و صرفا تهدیدی توخالی- دست‌کم تا کتابت این مقاله- است.

موضوع قابل توجه این است که دولت آمریکا، روز جمعه تسلیم فشارهای ابرقدرت‌هایی مانند چین و روسیه و نیز اتحادیه اروپا شد و تصمیم گرفت معافیت پنج مورد از هفت مورد معافیت‌های مربوط به همکاری‌های اتمی غیرنظامی در مراکز اراک، بوشهر و فوردو و راکتور تحقیقاتی تهران و تمامی همکاری‌ها در زمینه غنی‌سازی اورانیوم و تولید آب سنگین را تمدید کند. آیا عقب‌‌نشینی از لغو معافیت‌های اتمی مقدمه‌ای برای عقب‌نشینی دیگر از لغو معافیت‌های نفتی هشت کشور و خودداری از تمدید آنهاست؟ همه چیز، امکان دارد.

رئیس‌جمهوری آمریکا تلو تلو می‌خورد و به یک زندانی جریان بازها در دولتش تبدیل شده و از اجرای تصمیم‌های تحریک‌آمیزش علیه ایران و یا حتی کره‌شمالی عاجز است چه برسد اقدام علیه چین و روسیه. ترامپ در درگیری مستقیم نه تنها با ایران، بلکه با کشورهای وارد کننده نفت آن، از جمله ابرقدرت‌هایی مانند چین، قرار دارد. در این مبحث، شکست کودتای نظامی در ونزوئلا را فراموش نمی‌کنیم.

جالب این است کره‌شمالی، روز جمعه موشک کوتاه‌بردی را در دریای ژاپن شلیک کرد که این اقدام تحریک‌آمیز، بعد از سفر «کیم جونگ‌اون» رهبر کره‌شمالی به روسیه و دیدارش با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری این کشور در شهر «ولادی‌وستک» انجام شد.

استقامت و پایداری ایران، که متکی به برگه‌های برنده نظامی و امنیتی در داخل و در کشورهای همجوار است، آمریکا و محاصره آن را محاصره کرده و آن را در موقعیت‌ها و گزینه‌های سختی قرار داده است که هیبت آن را به عنوان یک ابرقدرت، تخریب می‌کند. تداوم جریان داشتن صادرات نفت ایران تا این لحظه، یکی از مثال‌ها در این زمینه است.

نمی‌دانیم پاسخ آمریکا به این چالش ایرانی چگونه خواهد بود، همان‌طور که نمی‌دانیم چه زمانی ترامپ سکوتش را خواهد شکست یا به پیام نوشتن در شبکه اجتماعی توییتر برمی‌گردد. ولی می‌دانیم که هر بشکه نفت ایرانی، که از تنگه هرمز عبور می‌کند، سیلی بر ترامپ و دولت او و بازهایش است و همچنین، یکی از بارزترین سرفصل‌ها برای شکست آمریکا محسوب می‌شود، خواه این امر در چشم برخی‌ها کوچک باشد و آنها تلاش کنند آن را توجیه کنند و یا از اهمیت آن بکاهند.

چنین محاصره‌های ترامپ و همچنین تهدیدهایش قیمت هر بشکه نفت( خام برنت) را تا 75 دلار افزایش داده است که می‌تواند به فروپاشی سازمان اوپک و عقب‌نشینی کشورهایی از آن، از جمله ایران، منجر شد، همچنان‌که این وضعیت می‌تواند در نتیجه خروج عربستان سعودی و امارات از توافق‌های اعضای اوپک و تسلیم شدن این دو کشور به خواسته‌های ترامپ جهت جبران هرگونه نقصِ ناشی از غیبت نفت ایران، باعث بی‌ثبات شدن بازارهای جهانی نفت شود.

آیا ترامپ «حماقت» بزرگی را طی چند روز آینده، به دلیل فشارهای دوست و معلمش، یعنی «بنیامین نتانیاهو»( نخست‌وزیر اسرائیل) و لابی اسرائیلی در دولت آمریکا به رهبری دامادش «جراد کوشنر»، مرتکب می‌شود و دست به اقدام تحریک‌آمیز نظامی علیه ایران یا کشورهای وارد کننده نفت آن، بزند؟

این امر را بعید نمی‌دانیم. ترامپ این روزها مانند گاو خشمگینی است که لگد می‌زند و با شاخش، به چپ و راست و همه جهات حمله می‌کند. چه بسا کاریکاتور روزنامه «نیویورک‌تایمز»، که ترامپ را مانند نابینایی، که توسط نتانیاهو( در نمای سگ) هدایت می‌شود، بهترین تعبیر از این وضعیت نگون‌بختش باشد.

نتانیاهو، ترامپ و آمریکا را به پرتگاهی، بدون تصمیم‌گیری سوق خواهد داد و این روزنامه مذکور، زمانی‌که بابت این نقاشی، که این وضعیت دولت بزرگ و بی‌ثبات را به بهترین بیان توصیف می‌کند، عذرخواهی کرد، مرتکب اشتباه بزرگی شد.

واکنش، از نوار غزه آغاز شده است و 200 موشک آن پیامی واضح، روشن و قوی نه تنها برای نتانیاهو بلکه برای ترامپ و همچنین همپیمانان عربش است که تأکید می‌کند که زمان تغییر کرده است.