۱۳مکان‎شگفت‌انگیزی‎که‎مایه‎افتخارایرانی‌هااست

به گزارش تیترشهر؛ ایرانی‌های سراسر جهان به تاریخ و فرهنگ این کشور افتخار می‌کنند و فارغ از منطقه یا شهری که در آن ساکن بوده‌اند، با هیجان درباره‌ی جاهای دیدنی ایران صحبت می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به ۱۳ مکان شگفت‌انگیزی اشاره کنیم که مایه‌ی مباهات مردم ایران است.

میدان نقش جهان

میدان نقش جهان در مرکز شهر اصفهان قرار دارد و سازه‌های تاریخی با معماری خیره‌کننده از دوران صفوی را در خود جای داده است که شاه عباس برای نشان‌دادن اهمیت اصفهان به‌عنوان پایتخت امپراطوری قدرتمندش، اقدام به ساخت این سازه‌ها کرد. بناهای تاریخی موجود در چهار طرف میدان نقش جهان شامل عالی‌قاپو، مسجد شاه (مسجد امام)، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه می‌شوند. علاوه‌بر این بناها، دویست حجره‌ی دو طبقه پیرامون میدان واقع شده ‌است که عموماً جایگاه عرضه‌ی صنایع دستی اصفهان هستند.

بسیاری از سیاحان و جهانگردانی که در زمان‌های گذشته به توصیف شهر اصفهان پرداخته‌اند، از شکوه و عظمت میدان نقش جهان سخن بسیار گفته‌اند و از بازدیدهای سفیران و نمایندگان خارجی و اتباع کشورهای دیگر در این میدان خاطراتی را شرح داده‌اند. جالب است بدانید که بسیاری از مذاکرات تاریخی بین دولتمردان ایرانی و فرستادگان خارجی در میدان نقش جهان انجام می‌شد.

سی‌ و سه پل

سی و سه پل با ۳۳ دهانه، ۲۹۵ متر طول و ۱۴ متر عرض قطعاً یکی از شاخص‌ترین جاهای دیدنی اصفهان و از آثار تاریخی متعلق به دوران سلطنت شاه عباس صفوی است که در اوایل قرن ۱۱ هجری قمری و در سال ۱۰۰۸ قمری احداث شد. پل الله‌وردی خان، نام دیگر این اثر ایران کهن است که روی رودخانه‌ی زاینده‌رود قرار دارد. در دوران حکومت صفویان، در این بنای زیبا مرسم جشن آب‌پاشان و خاج‌شویان ارامنه‌ی ساکن اصفهان برگزار می‌شد. این پل یکی از شاه‌کارهای معماری و پل‌سازی ایران محسوب می‌شود و از زیبایی و عظمت منحصربه‌فردی برخودار است.

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع یا جمعه اصفهان، از قدیمی ترین مجموعه معماری مذهبی در ایران است که قدمت آن به قرن دوم هجری قمری بازمی‌گردد و می‌توان آن را نمونه‌ای فوق‌العاده از تحول در معماری مساجد طی ۱۲ قرن دانست. سيمای فعلی مسجد عمدتاً مربوط به اقدامات دوره سلجوقی است؛ اما تعميرات و الحاقات آن به دوران‌های بعد به‌خصوص عصر صفويان مربوط می‌شود. گرچه در کاوش‌های باستان‌شناسی آثاری متعلق به دوران آل‌بويه و قرن سوم هجری باز می‌گردد. در همين کاوش‌ها آثار قبل از اسلام نيز کشف شده است.

درضمن این مسجد را به‌عنوان اولین سازه‌ی اسلامی می‌دانند که چهار ایوان کاخ‌های ساسانی را وارد معماری اسلامی کرده است، درواقع از الگوی «مسجد عربی» فاصله گرفت و با ساخت چهار ایوان در ضلع‌های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی، سبکی جدید پدیدآورد که به «مسجد ایرانی» معروف شد. طاق‌های چشمه‌ای، ایوان‌های چهارگانه، سردرها، جرزهای آجری و تزیینات متفاوتی که متناسب با معماری هر دوره از تاریخ ایران و در سبک‌های خراسانی و رازی در این مسجد کار شده است، باعث شد اثری خلق شود که الگویی برای دیگر مساجد ایران باشد.

چهل ستون

کاخ چهل ستون از نمونه‌‌های باغ‌ سلطنتی به جای مانده از دوره‌ی صفوی در شهر اصفهان است و در واقع بخش کوچکی از باغ وسیع جهان‌نما محسوب می‌شود که شاه عباس اول با احداث کوشکی در میان آن، هسته‌ی نخستین کاخ چهل ستون را ایجاد کرد. کاخ چهل ستون که بالغ بر ۶۷,۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در سلطنت شاه عباس دوم، تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شده‌ و تالار آینه، تالار ۲۰ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان‌های طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه‌کاری و کاشی‌کاری دیوارها و سقف‌ها اضافه شده‌ است.

تالار مرکزی کاخ که اختصاص به مهمانان خارجی و شخصیت‌های کشورهای دیگر داشت، حاوی نقاشی‌هایی است که وقایع تاریخی دوران‌های مختلف را بیان می‌دارند. این سالن با شکوه که بر گنبدی منقوش استوار است با لچکی‌های رنگارنگ و طرح‌های طلایی و شفاف از شاهکارهای هنری آن عصر محسوب می‌شوند. عمارت چهل ستون روبه‌روی حوضی بزرگ قرار دارد و فضای سبز دورتادور آن را احاطه کرده‌اند. متأسفانه بسیاری از کاشی‌کاری‌های آن برداشته شدند و اکنون در موزه‌های مختلف کشورهای غربی نگه‌داری می‌شوند، هرچند خود این عمارت پابرجا است و در شرایط نسبتاً خوبی قرار دارد.

تخت جمشید

یکی از جاذبه‌های شناخته‌شده‌تری که ایرانی‌ها به آن می‌بالند، تخت جمشید یا پرسپولیس است که پایتخت باشکوه و تشریفاتی پادشاهی ایران در زمان امپراتوری هخامنشیان بوده‌ است. در سال ۵۱۸ پیش از میلاد بنای تخت جمشید به‌عنوان پایتخت جدید هخامنشیان در پارسه آغاز شد. بنیانگذار تخت جمشید داریوش بزرگ بود، البته پس از او پسرش خشایارشاه و نوه‌اش اردشیر یکم در گسترش این مجموعه دست داشتند. تخت جمشید در شمال شهرستان مرودشت، شمال استان فارس (شمال‌شرقی شیراز) جای دارد.

صدها سال پس از حمله اسکندر و اعراب و در زمانی که یاد و خاطره پادشاهان هخامنشی فراموش شده بود، مردمی که از نزدیکی خرابه‌های پارسه عبور می‌کردند، تصاویر حکاکی شده‌ی تخت شاهی را ‌دیدند و از آنجا که نمی‌توانستند خط میخی کتیبه‌ها را بخوانند، می‌پنداشتند که این همان اورنگ جمشید است که فردوسی در شاهنامه خود از آن یاد کرده ‌است. به همین خاطر نام این مکان را تخت جمشید نهادند. بعدها که باستان‌شناسان توانستند خط میخی کتیبه را ترجمه کنند، متوجه شدند که نام اصلی آن پارسه بوده‌ است.

مقبره سعدی و حافظ

شعر فارسی نیز یکی دیگر از افتخارات ایرانی‌ها به‌حساب می‌آید و دو شاعر محبوب و مورد احترام مردم ایران را می‌توان سعدی و حافظ دانست. ایرانی‌ها از سراسر کشور خود را به شیراز می‌رسانند تا به این دو شاعر بزرگ ادای احترام کنند و برای آن‌ها فاتحه‌ای بخوانند. مساحت حافظیه ۲ هکتار است و ۲ صحن شمالی و جنوبی دارد که این صحن‌ها توسط تالاری از یک‌دیگر جدا شده‌اند. تالار حافظیه که از آثار دوره‌ی زندیان است، ۵۶ متر طول و ۸ متر عرض دارد و از ۲۰ ستون سنگی، هر کدام به ارتفاع ۵ متر تشکیل شده ‌است.

آرامگاه سعدی یا سعدیه در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنه‌ی کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد. در اطراف مقبره، قبور زیادی از بزرگان نظیر شوریده‌ی شیرازی وجود دارد که بنا به وصیت خود، در آنجا مدفون شده‌اند.

یزد

شهر یزد در ۲۷۰ کیلومتری جنوب‌شرق اصفهان واقع شده و در گذشته مرکز مهمی برای مذهب زرتشتی بوده است. شهر یزد به دلیل معماری تاریخی ارزشمند و بافت سنتی دست نخورده‌اش در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. جالب است بدانید که قدمت این شهر به دوران ساسانیان باز می‌گردد و بزرگ‌ترین شبکه‌ی قنات دنیا در شهر یزد وجود دارد. بارزترین ویژگی شهر، معماری خاص آن است. قنات‌ها، بادگیرها، مناره‌ها و گنبدها از مشخص‌ترین جنبه‌های ظاهری معماری شهر به‌شمار می‌رود. از بادگیرها برای گرفتن جریان باد و خنک کردن فضای ساختمان‌ها استفاده می‌شود.

کاشان

کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمؤمنین است. این شهر دارای بیش از ۷٬۵۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران است. درواقع باستان‌شناسان بر این باورند که شهر کاشان زمانی یک تمدن پیش از تاریخ بوده و به مردم ایلامی (۱۱۰۰ تا ۷۷۰ سال قبل از میلاد) مربوط می‌شده است. 

عده‌ای از مورخان نیز کاشان را با اصالت‌ترین و اولین شهر ایران و جهان می‌دانند. گفته می‌شود سه مرد وارسته‌ای که برای دیدن مسیح تازه متولد شده به بیت‌لحم آمده بودند، از اهالی کاشان بوده‌اند. از جاهای دیدنی کاشانمی‌توان به مسجد و مدرسه‌ی آقا بزرگ و خانه‌ی طباطبایی‌ها اشاره کرد. آداب و رسوم گلاب‌گیری و قالی‌شویان از مراسم سنتی این شهر است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.

حرم امام رضا

شهر مشهد دومین شهر پرجمعیت ایران است که به‌واسطه‌ی وجود حرم امام رضا (ع)، هشتمین امام شیعیان، یکی از شهرهای مذهبی ایران به‌حساب می‌آید. حرم امام رضا یا حرم رضوی مجموعه‌ای با کانون آرامگاه علی بن موسی الرضا است که دیگر مسجدها، آرامگاه‌ها، رواق‌ها، صحن‌ها، کتابخانه و موزه‌ها را دربرمی‌گیرد. مسجد بالاسر و مسجد جامع گوهرشاد از مهم‌ترین بناهای پیوسته به آن هستند.

دیرینگی کهن‌ترین بخش‌های این حرم به دهه‌ی ۶۱۰ ه‍.ق می‌رسد. از دوره‌ی تیموریان هم‌زمان با نوسازی بسیاری از بناهای کهن خراسان در طوس، هرات و نیشابور، به این مکان نیز توجه ویژه‌ای شد. بسیاری از ساختمان‌های این حرم از دوره‌ی صفویان به‌ویژه روزگار شاه طهماسب صفوی به‌جا مانده ‌است. وسعت حرم در طول این بازسازی‌ها از ۱۲ هزار مترمربع در گذشته به مساحت کنونی آن در حدود یک میلیون متر مربع رسیده‌ که آن را تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین اماکن مذهبی جهان کرده‌ است. علاوه‌براین حرم امام رضا (ع) مکانی مقدس برای جمعیت اکثریت مسلمان ایران محسوب می‌شود که واقعاً به آن افتخار می‌کنند.

آرامگاه شاه‌چراغ

شاه‌چراغ، نام مسجد و آرامگاهی در شیراز است که احمد بن موسی کاظم، پسر ارشد امام موسی کاظم (ع) و همچنین محمد بن موسی، از برادران امام رضا (ع)، در آن به خاک سپرده شده‌اند. او در راه پیوستن به برادر خود به سوی خراسان سفر نمود ولی در راه توسط افراد مأمون خلیفه عباسی در شهر شیراز کشته شد. این بنا در دوره‌ی اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شده‌ و گنبد و بارگاه آن دارای کاشی کاری‌های زیبایی است؛ هرچند شکل فعلی آن به دوره‌ی قاجار مربوط می‌شود و سبک سازه‌ی آن به امامزاده علی‌ بن حمزه شباهت دارد. آرامگاه شاه‌چراغ یکی از زیباترین مساجد ایران به‌شمار می‌رود و به‌خصوص آینه‌کاری‌های فضای داخلی آن مشهور است و انواع خط‌های زیبای فارسی و عربی، تزیین‌کننده نمای اطراف آینه‌ها و کاشی‌ها هستند.

بازار

بازار در ایران فراتر از محلی برای تجارت به‌حساب می‌آید. بازارها نه‌تنها دربردارنده‌ی زندگی فرهنگی و اجتماعی هستند، بلکه ازلحاظ فیزیکی به شکل‌گیری شهرها کمک کرده‌اند و اغلب از آن‌ها به‌عنوان قلب تپنده‌ی شهر یاد می‌شود.

برج میلاد

برج میلاد نام برج مخابراتی چندمنظوره‌ای است که در شمال‌غربی تهران، پایتخت ایران قرار دارد. این برج با ارتفاع ۴۳۵ متر، بلندترین برج ایران و ششمین برج بلند مخابراتی جهان است. برج میلاد به دلیل بلندی بسیار و شکل ظاهری متفاوتش، تقریباً از همه جای تهران نمایان است و از این رو، یکی از نمادهای پایتخت ایران به‌شمار می‌آید. برج میلاد از ۵ قسمت اصلی شامل، شالوده، ساختمان پای برج (لابی)،‌ بدنه اصلی برج، سازه‌ی رأس و دکل تشکیل شده که ساختمان رأس آن، یکی از بزرگ‌ترین ساختمان‌های رأس در برج‌های مخابراتی دنیا است.

رشته کوه البرز

رشته کوه البرز از مرز آذربایجان تا سراسر ساحل جنوبی دریای خزر کشیده شده و به منطقه‌ی خراسان امتداد می‌یابد. بلندترین کوه البرز، کوه دماوند (۵۶۱۰ متر) است که در استان مازندران شهر رینه قرار دارد. دامنه‌ها و دره‌های البرز از تفرجگاه‌های مهم مردم استان‌های تهران، زنجان، کرج، قزوین و سمنان هستند. از مهم‌ترین رودهای دامنه‌ی شمالی البرز می‌توان به سفیدرود و دامنه‌های جنوبی کرج و جاجرود اشاره کرد. قله‌های بسیاری برای کوهنوردی در این رشته کوه وجود دارند که از آن میان می‌توان دماوند، علم‌کوه، خلنو، آزادکوه، شاه‌البرز، سیالان، وروشت، دوبرار، توچال و پهنه‌حصار را نام برد.