به گزارش تیتر شهر: آمارهای جهانی نشان می دهد که کشورهای صاحب نام و پیشرفته در دنیا با ایجاد شاخه های متعدد در صنعت گردشگری به دنبال جذب گردشگر و البته درامد بیشتر از این حوزه هستند.
یکی از این حوزه ها که در دهه های اخیر بیشتر مورد توجه کشورهای مطرح حتی آنهایی که دارای هیچ سابقه تاریخی ای و دارای طبیعت بکر به عنوان جاذب سفر نیستند؛ گردشگری سلامت است. کسب درامد بالا در این حوزه از صنعت گردشگری باعث شده حتی کشورهایی که یکی از مطرح ترین مقاصد گردشگری طبیعی و تاریخی دنیا نیز محسوب می شوند، به سمت توسعه، راه اندازی و صاحب نام شدن در حوزه گردشگری سلامت حرکت کنند.
آمارهای جهانی نشان می دهد از 1250 میلیارد دلار درآمد ارزی گردشگری در دنیا سهم ایران در حوزه گردشگری در مقایسه با سایر کشورهای دنیا تنها نیم درصد است. سهمی که حتی نمی توان به آن فکر کرد چه برسد به اینکه بتوانیم به این میزان درآمد ارزی از بخش گردشگری افتخار کنیم. این در حالی است که براساس امارهای جهانی در سال 2013 کشورهایی مانند هندوستان، سنگاپور و تایلند از بخش گردشگری سلامت توانسته اند میلیاردها تومان درآمد کسب کنند.
این درحالی است که براساس بررسی های انجام شده در دولت یازدهم یعنی 6 سال پیشه سهم ایران از گردش مالی در بخش گردشگری سلامت طبق گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وقت یعنی مسعود سلطانی فر، 400 تا 420 میلیون دلار بوده است. در ان زمان اعلام شد که دولت سعی دارد تا در پایان 4 ساله اول دولت روحانی یعنی تا پایان دولت یازدهم این سهم را به سه میلیارد دلار در سال برساند.
اما آنچه که مسئولان وقت وعده داده بودند نه تنها محقق نشد، بلکه به دلیل وابستگی بیش از اندازه دولت به درآمدهای نفتی باعث شد تا با اولین تنش های بین المللی کل بازارهای اقتصادی ایران به دلیل افزایش دلار و حباب های اقتصادی ناشی از آن در وضعیت کاملا بحرانی به سر ببرد.
گردشگری سلامت، امکانی که نادیده گرفته می شود
اعتقاد مردم کشورهای عربی به پزشکان ایرانی از یک سو و از سوی دیگر پایین بودن هزینه درامد در کشور ایران امر پنهانی نیست اما اینکه چرا دولتمردان از این امکان و نیازی که کشورهای عربی به پزشکان ایرانی دارند، تا کنون استفاده درست و تاثیرگذاری نشده جای سوال دارد.
هر سال مردم بسیاری از کشورهای عراق، قطر،بحرین، امارات، سوریه و.... برای انجام امور مربوط به درمان بیماری های خود روانه ایران می شوند. حتی در بخش جراحی های زیبایی نیز با توجه به پیشرفت هایی که کشور ایران بعد از کشور آسیایی کره جنوبی داشته، بسیاری از متقاضیان این شیوه های درمانی حتی از کشورهای اروپایی راهی ایران می شوند تا با هزینه کمتری بر زیبایی های خود بیفزایند.
مسئولات درگیر حجاب گردشگران هستند تا استفاده از درامد اقتصادی این صنعت
در طول سال های اخیر به رغم آنکه تاکید به توجه بیشتر دولت ها به صنعت گردشگری و توسعه ساخه های مختلف گردشگری از سوی کارشناسان این صنعت شده است اما متاسفانه هنوز بسیاری از تصمیم گیران این حوزه درگیر حجابی هستند که باید توریست های خارجی در داخل کشور در همان بدو ورود به داخل کشور رعایت کنند.
این در حالی است توریستی که تمام مسائل مربوط سفر به کشور ایران چه برای تفریحی و دیدن جاذبه های تاریخی و طبیعی و چه برای انجام امور مربوط به درمان خود را به جان خریده است؛ وقتی وارد این کشور باستانی و تاریخی می شود؛ با کمترین خدمات در این صنعت روبه رو می شود.
این موضوع نشان می دهد که هنوز صنعت گردشگری برای مسئولان دولتی یک صنعت لوکسی است که هنوز نمی تواند جای درآمدهای نفتی را در کشور بگیرد!
به هر حال باید پذیرفت که گردشگری سلامت شاخهای از صنعت گردشگری است که در آن شخص از کشوری پیشرفته به سایر نقاط دنیا سفر میکند تا از خدمات پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی بهرهمند شود.
در واقع هدف از گردشگری پزشکی بهرهمندی از قیمت پایین خدمات پزشکی یا دریافت سریعتر خدمات در سایر نقاط دنیاست. به دلیل ارزآوری و درآمدهای بسیار بالایی که گردشگری پزشکی دارد، بسیاری از دولتها با قدرت بالایی در حال تقویت این صنعت در کشورشان هستند.
کشورهای موفق در گردشگری سلامت
آمارهای جهانی نشان می دهد کشورهایی مانند برزیل، کاستاریکا، هند، مکزیک، پاناما، سنگاپور، تایوان، ترکیه و البته ایران می تواند بهترین مقاصد گردشگری سلامت باشند. در حال حاضر در میان این کشورها تنها کشور برزیل است که یکی از قدیمیترین کشورها در گردشگری سلامت به شمار میرود که البته بیشتر شهرت خود را مدیون جراحیهای زیبایی است.
مطالعات تاریخی نشان می دهد اولین بیمارستان مورد تایید استانداردهای بین المللی و سازمان بهداشت جهانی در خارج از ایالات متحده آمریکا، یک بیمارستان در کشور برزیل بود که موفق به دریافت گواهینامه ای از این کمیسیون شد. البته بعد از این کشور در جنوب قاره امریکا میتوان از کشور مکزیک نیز نام برد که به یک مقصد جذاب توریسم سلامت تبدیل شده است.
در میان کشورهای اسیایی سنگاپور به دلیل بالا بودن استانداردهای بهداشتی جزوکشورهای فهرست سازمان بهداشت جهانی قرار دارد به گونه ای که در سال ۲۰۰۰میلادی این کشور به عنوان ششمین کشور از نظر داشتن بهترین سیستم بهداشتی – درمانی در جهان و نخستین کشور در آسیا معرفی شده است.
البته از این گردونه پر سود نیز کشور تایوان عقب نماند و در سال 2007 توانست از این مبنع درامدی بالا به نفع خود استفاده کند به گونه ای که در سال 2012 توانست بیش از ۶۰ هزار گردشگر سلامت را در بیمارستان های خود بپذیرد.
با توجه به سود دهی بالایی که این شاخه از گرشگری دارد کشور هند با توسعه زیر ساخت های خود توانست با ایجاد 22 بیمارستان فوق تخصصی و پیشرفته گواهینامه بین المللی JCI را بگیرد و اکنون در میان کشورهای آسیایی یک سر و گردن بالاتر از بقیه کشورها در این حوزه معرفی شود. این در حالی است که به طور معمول گردشگری در هندوستان8.6 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل میدهد و صنعت گردشگری سلامت حدود ۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ میلادی برای هندوستان درآمد به همراه داشته است.
طبق برنامه ریزی دولت هندوستان، قرار است تا درامد این کشور در حوزه گردشگری سلامت تا سال 2020 به 8 میلیارد دلار برسد.
ورود ایران به حوزه گردشگری سلامت
هر چند تاریخ علم پزشکی در ایران قدمت بالایی دارد اما به تارزگی این کشور وارد فهرست ارائه دهندگان خدمات گردشگری سلامت شده است. ای ندر حالی است که تا قبل از این ورود، گردشگران زیادی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و یا حتی کشورهای اروپایی برای انجام کارهای درمانی خود وارد ایران می شدند.
شاید بتوان گفت که توسعه بیمارستان های لوکس خصوصی را در شهرهای مختلف ایران به ویژه تهران را یکی از عوامل جذب درامد حاصل از ورود توریست سلامت به کشور دانست اما عدم همکاری مسئولان دولتی به ویژه وزارت بهداشت و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این حوزه و رفع موانع موجود باعث شده تا درآمد درخور توجهیی عاید کشور نشود.
این در حالی است که در همسایگی ایران امارت متحده عربی و دوبی با جذب پزشکان ایرانی به بیمارستان های لوکس و مدرن خود سعی دارند تا در سایه غفلت مسئولان دولتی گوی سبقت را از این کشور که تنها به صادرات پزشک به کشورهای حاشیه روی آورده بربایند.
البته در این میان نیز نباید از تلاش های کشور ترکیه در ایجاد زیرساخت های مورد نیاز توریسیم سلامت در مناطقی که جاذبه گردشگری طبیعی دارند را نادیده گرفت.
اما سوال اینجاست که مشکل ایران برای حضور پر قدرت در توریسیم سلامت چیست؟ آن هم در شرایطی که مطالعات نشان می دهد که گردشگری سلامت می توان یک سوم از درآمدهای نفتی دولت یعنی رقمی معادل 10 میلیارد دلار را تامین کند.
مشکل از جایی آب می خورد که کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که توریسم سلامت در ایران متولی مشخصی ندارد و مهمتر از همه اینکه دولت نیز به این بخش از صنعت گردشگری بی توجه است.
انطور که رئیس شورای سیاستگذاری مرکز توسعه گردشگری سلامت در کشورهای اسلامی توضیح می دهد؛ مشکل ایران اختلاف نظر و عدم همکاری وزارت بهداشت و سازمان گردشگری است. هر کدام از این دو سازمان متولی مدعی هستند که این بخش از صنعت گردشگری را باید تحت مدیریت خود داشته باشند و با این وجود هیچکدام نیز اقدام موثری در این زمینه انجام نمی دهند.
به گفته مهدی کریمی؛ حوزههای قلب، چشم، ارتوپدی، پیوند اعضا، پوست و زیبایی ارزش افزوده ما در این صنعت هستند و میتوانند توجه بسیاری را بهسوی خود جلب کنند با این وجود در حال حاضر ما با کشورهای پیشرو این حوزه فاصله چندین ساله داریم و اگر اراده مسئولان ما برای انجام اقدامات در آن قرار نگیرد، همین میزان گردشگر را هم از دست میدهیم.
اما مشخص نبودن بیمه گردشگران سلامت در اینران موضوع دیگری است که به عنوان یک خلاء در حوزه گردشگری سلامت احساس می شود چرا که در سال های گذشته برخی از قصور پزشکی در برخی از بیمارستان ها باعث آسیب رسیدن به برخی از گردشگران این حوزه شده بود و مشکلات بین المللی ای را برای ایران به وجود آورده بود.
کریمی در این باره تاکید دارد: یکی از مهمترین کارهایی که باید در کشور ما انجام شود؛ ساماندهی صنعت بیمه است. وقتی نمیتوانیم غیر از بیمه حوادث گردشگران خارجی را بیمه دیگری کنیم، چطور میتوان انتظار داشت که گردشگران در حوزه سلامت به ایران بیایند.
البته باید به این مساله نیز توجه کرد که حوزه گردشگری سلامت تنها مربوط به حوزه درمان نمی شود بلکه زیرمجموعههای مختلفی مانند ورزش، آب درمانی، تندرستی، سبز و ... نیز دارد.
به گفته رئیس شورای سیاستگذاری مرکز توسعه گردشگری سلامت در کشورهای اسلامی در حال حاضر به شدت در حال مذاکره با وزارت خارجه هستیم تا از نمایندگیهایمان در کشورهای دیگر بهعنوان یک مرکز اقتصادی استفاده و گردشگری سلامت ایران را مدیریت کنند. البته هدف از این کار این است که آنها بفهمند ما در این حوزه چقدر ظرفیت و امکانات داریم اما با توجه به این اقدامات مشخص است که مسئولان زیاد تمایلی به انجام چنین کارهایی ندارند؛ چراکه آنها بهاندازه سیاست؛ به اقتصاد اهمیت نمیدهند.