قائم مقام معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران صبح امروز در حالی درباره شیوه جدید ورود به محدوده طرح ترافیک را در نشست مطبوعاتی خود با خبرنگاران تشریح کرد که هنوز ابهامات زیادی پیرامون روش اخذ عوارض به جای فروش طرح ترافیک وجود دارد. به گفته وی در سال آینده سهمیه طرح ترافیم در شهر تهران تنها 118 هزار نفر است اما سوال اینحاست وقتی شهرداری به بهانه برقراری عدالت اجتماعی درب محدوده طرح را به روی همه باز کرده است اگر تعداد خودروهای بیشتر از سهمیه سالانه تمایل به ورود به این محدوده را داشتند، آیا باید در لیست انتظار بمانند یا همچنان جا برای118 هزار و یکمین خودرو نیز وجود دارد؟
به گزارش تیتر شهر: 38 سال پیش بود که شهرداری تهران تصمیم به ایجاد محدوده طرح ترافیم در مناطق مرکزی شهر کرد. این طرح قرار بود تا محدودیتی در ورود خودروها به مرکز شهر با هدف کاهش ترافیک و آلودگی هوا ایجاد کند.
هر چند در طول نزدیک به 4 دهه اخیر هم محدوده طرح ترافیک گسترش بیشتری پیدا کرد و هم روش ارائه طرح ترافیک در دوره های مختلف شهرداری تهران تغییر کرد، اما آنچه مسلم است، این است که رانت هایی در این زمینه از مدیران دولتی گرفته تا سهمیه بگیران خاص ایجاد شد و همین مساله چرخه ارائه طرح ترافیک را با اما و اگر های زیادی روبه رو کرد.
به رغم آنکه معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران مدعی است که کارهای مطالعاتی شیوه جدید ورود به محدوده طرح ترافیک ماحصل یک مطالعه سه ماهه در دوره جدید است اما واقعیت این است که در ابتدا این طرح در اواخر دهه 80 به شهرداری تهران و سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران پیشنهاد شد. طرحی که تجربه خوبی در زمان اجرا در بیشتر شهرهای توسعه یافته آسیایی و اروپایی داشته است اما همان زمان با توجه به اینکه سهم خودروهای فرسوده در کشور بسیار بالا بود، طرح مذکور فرصت اجرایی شدن پیدا نکرد و در بایگانی سازرمان مربوطه باقی ماند تا اینکه در دوره جدید مدیریت شهری یک بار دیگر شیوه اخذ عوارض به جای فروش طرح سالانه مورد توجه مدیران وقت قرار گرفت.
آنطور که قائم مقام معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران می گوید؛ قرار نیست در طرح جدید تغییری در محدوده های طرح ترافیک ایجاد شود بلکه نحوی ورود وسایل نقلیه و میزان پرداخت عوارض مد نظر قرار گرفته است.
شهریار افندی زاده با اشاره به مطالعات جهانی بیان کرد: به عنوان مثال شهر سنگاپور که از سال 1975 تا 1988 این طرح را اجرا کرد که نتایج عمده آن افزایش سرعت تردد وسایل حمل و نقل عمومی، افزایش حدود 28 درصدی سرعت تردد و افزایش عدالت اجتماعی و انتقال از حمل و نقل خصوصی به حمل و نقل عمومی بوده است. همچنین نتایج استفاده این طرح در شهر استکهلم نیز توسعه حمل و نقل عمومی، کاهش آلاینده ها و همچنین کاهش حدود 33 درصدی زمان تاخیر در ساعات اوج ترافیک را به همراه داشته است. شهر لندن نیز از سال 2003 تا 2012 تحت عنوان محدوده ترافیک عمل کرد و عوارض را به صورت روزانه دریافت می کرد. نتایج آن هم افزایش حدود 33 درصد اتوبوس ها در سال 2004 و همچنین افزایش مطلوبیت نسبت به این وسیله حمل و نقل عمومی بود. همچنین میلان و اسلو نیز از دیگر شهرهایی هستند که این طرح را اجرا کرده و با این اقدام به سمت کاهش آلاینده ها رفتند.
به اعتقاد وی روش های مرسوم در شهرهای مختلف شامل اخذ عوارض ثابت در تمام روز، اخذ عوارض متغیر براساس ساعت اوج ترافیک در روزهای هفته، هزینه اخذ عوارض متغیر براساس استانداردهای آلایندگی وسایل نقلیه خواهد بود .
هر چند مطالعات سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران نشان می دهد با تغییر روش ورود به محدوده طرح ترافیک باعث خواهد شد تا مشکلات کنونی این محدوده ها مانند عدم رعایت عدالت اجتماعی، افزایش سرانه استفاده از موتورسیکلت، کاهش سطح امنیت محلی، ایجاد شغل های کاذب موتورسیکلت محور، تمایل به خروج کاربری های اداری و تجاری به خارج از محدوده ها، افزایش تخلفات به منظور ورود به محدوده طرح و افزایش سرانه مالکیت خودرو شخصی به واسطه محدوده زوج یا فرد کاهش پیدا کند؛ اما سوال اینجاست که چه تضمینی دارد مطالعاتی که روی کاغذ جلوه هایی از کاهش مشکلات را در محدوده های مرکزی شهر نشان می دهد در عمل نیز امکان حل آن را داشته باشد. این در حالی است که در سال های اخیر به دلیل افزایش قیمت طرح ترافیک بسیاری از ساکنان و کسبه ای که در محدوده های طرح ترافیک زندگی و یا کاسبی می کنند با خرید یک دستگاه موتور کار براتوری مشکل ورود به محدوده طرح ترافیک را به راحتی حل کرده اند، در شیوه جدید تمایل مردم به استفاده از این وسیله نقلیه آلاینده بیشتر نشود؟
مساله دیگری که شهریار افندی زاده به عنوان جاذبه طرح جدید ترافیک از ان نام می برد، قابلیت تغییر نرخ براساس موقعیت مکانی و زمانی، قابلیت اجرای طرح در 2 یا چند محدوده و امکان توسعه محدوده ها با توجه به سیاست ها و شرایط ترافیکی و آلایندگی در آینده، ایجاد ابزار مدیریت تقاضا در حمل و نقل شهری، ایجاد امکان اعمال سیاست های مدیریت ترافیکی و آلایندگی در طول روزهای سال، محاسبه عوارض روزانه طرح براساس انواع شاخص ها، کنترل عوارض روزانه متناسب با سطح سرویس و غیره از جمله قابلیت های طرح جدید است.
سوال دیگری که مطرح می شود این است که شناور بودن هزینه ورود به محدوده طرح ترافیک آن هم بر اساس موقعیت زمانی و مکانی باعث اعتراض مردم به اخذ عوارض بیشتر از آنها نخواهد شد؟ این در حالی است که هر کدام از مصوبات شورای شهر در حوزه حمل و نقل و ترافیک اعم از افزایش کرایه ها، سرویس مدارس و... هزینه های ثابتی بوده است که بر مبنای آن شهروندان می توانستند جایگاه این خدمات را در سبد اقتصادی خود تعیین کنند اما شناور بودن این هزینه از همان ابتدا شهروندان تهرانی را دچار سردرگمی خواهد کرد و همین مساله مبنای یک اعتراض مدنی و حقوق شهروندی را پایه ریزی خواهد کرد.
قائم مقام معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران مدعی است که حداقل هزینه ورود به محدوده سبز یا همان طرح ترافیک تنها 9 هزار و 600 تومان است که اگر در 226 روز که این طرح اجرا می‌شود، ضرب کنیم حدود دو میلیون و 169 هزار تومان می‌شود. این در حالی است که حداکثر پرداختی مردم در محدوده سبز براساس ضرایب 36 هزار تومان است که در حال حاضر آرم طرح ترافیک 40 هزار تومان است. همچنین حداقل پرداختی در محدوده زوج و فرد یا آبی را 3 هزار و 200 تومان اعلام کرد و حداکثر 12 هزار تومان خواهد بود.
در این صورت آیا افرادی که به صورت سالانه طرح ترافیک را خریداری می کردند اگر هر روز در ساعات اوج ترافیک که ضریب هزینه ورود به این محدوده 3 برابر محاسبه می شود؛ بخواهند وارد محدوده طرح ترافیم شوند باید هزینه ای معادل 14 میلیون و238 هزار تومان را در 226 روز ورود به محدوده طرح بپردازند؟
این در حالی است که اگر هزینه ورود به محدوده آبی یا همان زوج و فرد را هم در نظر بگیریم با همان مبلغ حداقل باید 723 هزار و 200 تومان نیز بابت گذر از محدوده های زوج فرد به غیر از هزینه طرح به صورت سالانه بپردازند که البته در ساعات اوج سفر هزینه ورود به محدوده زوج و فرد به رقمی بالغ بر 2 میلیون و 712 هزار تومان در طول 226 روزی که قائم مقام معاون شهردار تهران به آن اشاره می کند، باید در سال به خزانه شهرداری تهران واریز کنند. تمام این اعداد به غیر از هزینه عوارض خودرو است که باید سالانه توسط شهروندان پرداخت شود.
به گفته افندی زاده؛ طرح جدید از ساعت 6:30 صبح لغایت 19 عصر است و در روزهای تعطیلی رسمی و روزهای پنج شنبه طرح اجرا نمی شود. تردد وسایل نقلیه متعلق به ساکنان محدوده های زون یک (طرح ترافیک – سبز) و زون دو (زوج و فرد – آبی) تا ساعت 8:30 صبح و خروج آنها از محدوده ها مجاز خواهد بود.
در این قسمت نیز ملاک ساکن بودن شهروندانی که از ساعات ابتدای روز تا ساعت 8:30 صبح در این محدوده تردد می کنند نیز مشخص نشده است.
