نمایشگاه های ایران وسیع اما غیر حرفه ای/ شاید شهرآفتاب نجات بخش باشد

به گزارش تیتر شهر:نمایشگاه به مکانی گفته می شود که کالاها، خدمات، فن آوری، تکنیک های جدید، نوآوری ها و هنر ها برای معرفی و آشنایی مردم به معرض دید قرار میگیرد. هر عملی که توسط تولیدکنندگان و فروشندگان برای معرفی کالاها انجام و منجر به فروش کالاها و خدمات گردد نوعی نمایش است. از زمان های قدیم نمایشگاه به شیوه کنونی پس از انقلاب صنعتی انگلستان شروع شده و در آغاز قرن بیستم تکامل یافته و امروزه به صورت یکی از ارکان مهم بازرگانی درآمده است. در هر کشور شهرهای مهم و به ویژه قطب های اقتصادی میزبان نمایشگاههای بزرگ ملی و بین المللی هستند به طوری که یک محوطه بسیار بزرگ با سالن های مشخص و مسقف در خصوص نمایش اجناس کالاها و خدمات در نظر گرفته شده و با توجه به استانداردهای روز دنیا درخصوص ایمنی در برابر آتش سوزی، زلزله، ازدحام جمعیت و همه مشکلات دیگر پیش بینی صورت میگرد. از طرفی جای پارک خودروها و ترافیک اطراف نمایشگاه یکی از اصلی ترین آیتم های انتخاب محل نمایشگاه است.

از علل پیدایش نمایشگاه را می توان رابطه مستقیم تولید کننده و مصرف کننده دانست. با برگذاری نمایشگاه همه شرکتهای فعال در اصناف با یکدیگر آشنا شده و جایگاه بهتری را از خود درک می کنند. به موارد دیگری نیز می توان اشاره کرد که عبارت است از:

- تغییرات روزافزون فن آوری، ظهور کالاهای جدید، تنوع آن ها و عدم آشنایی مصرف کننده توام با رقابت شدید و نامطلوب تولید کنندگان از علل تشکیل نمایشگاه می باشد.

- قطع رابطه بین خریدار و فروشنده به طوری که رابطه میان مصرف کننده یا خریدار و تولید کننده از بین رفته و این عامل باعث توسعه نمایشگاه های شده است.

- افزایش درآمد سرانه کشورها همراه با درآمد ملی آن ها باعث افزایش قدرت خرید شده و از طرفی افزایش قدرت خرید نیز سبب تغییر در تولید شده و تولیدات باید به مصرف کننده معرفی گردند که این امر با نمایش کالا در نمایشگاه ها انجام می گیرد.

برگزاری نمایشگاهها منافع زیادی برای کشور و تولید کنندگان و خریداران دارد که می توان به نمایش تفکرات دیگران، نمایش فن آوری های جدید، نمایش شیوه های جدید تولید، جلب توریست و  کسب بازارهای جدید

اشاره کرد.

نمایشگاه ها انواع مختلفی دارند، یکی از مهم ترین نمایشگاه ها، نمایشگاه های بین المللی و بازرگانی است که نمونه آن هر ساله در تهران برگزار می شود. هدف از برگزاری این نمایشگاه ها در کشورهای صنعتی پیشرفته، ایجاد بازاری متمرکز برای کلیه خریداران خارجی (بهره برداری تجاری) می باشد ولی در ایران به دلیل عدم وجود امکانات و در نتیجه عدم حضور بازدیدکنندگان خارجی، این نمایشگاه درست به بازار واردات تبدیل شده است. برخی از نمایشگاه ها به عنوان نمایشگاه های اختصاصی برگزار می شود که معمولا یک کشور با هویت خود در یک کشور دیگر ظاهر می شود، برای موفقیت در چنین نمایشگاه هایی به هزینه تبلیغاتی بالایی نیاز می باشد که متاسفانه شرکت های ایرانی چنین هزینه هایی را اختصاص نمی دهند. از انواع دیگر نمایشگاه ها می توان به نمایشگاه تخصصی اشاره کرد. در این نوع نمایشگاه رقابت بین المللی وجود ندارد بلکه ارتباط تجاری مطرح است. نمایشگاه های ملی از دیگر انواع نمایشگاه ها محسوب شده که برای نمایش و توانمندی های بومی یک کشور برگزار می شود. بدین شکل که توانمندی های تولیدی و خدماتی کشوری را در همان کشور به نمایش می گذارد و از خارجیان برای بازدید دعوت می نماید. یک نوع نمایشگاه هم با عنوان اکسپو وجود دارد که مدت برگزاری آن ها بیشتر می باشد. (3 تا 4 ماه) و در آن علاوه بر جنبه های تجاری، جنبه های اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی، آموزشی در کنار مسایل تجاری مطرح می شود که اساس آن اطلاع رسانی از توانمندی های موجود در یک کشور است. در کل نمایشگاه ها چه بین المللی و چه تخصصی، محل برخورد خریداران و فروشندگان، متقاضیان و عرضه کنندگان کالا و به عبارت اقتصادی نقطه برخورد عرضه و تقاضا می باشد که برای مشاهده نمونه محصولات و مبادله اطلاعات بین افراد تشکیل می شود.

 نمایشگاه ها از نظر، موقعیت جغرافیایی به دو دسته   داخلی ،خارجی و بین المللی  تقسیم می شود،

کالاهای عرضه شده نیز به دسته های کالاهای مصرفی ، کالاهای خانگی، معادن، هنری، محصولات کشاورزی

تقسیم می گردد، زمان و مدت تشکیل معمولا به دو دسته  موقت و دائم محدود شده است که معمولا کالاهای عمومی یا تخصصی عرضه می گردد، اهداف برگزاری یک نمایشگاه یا انتفاعی و تجاری است و یا غیر انتفاعی و فرهنگی . در تنظیم هر بودجه ای معمولا هزینه ها در برابر درآمدها پیش بینی می شود. اما در مورد نمایشگاه وضع فرق می کند. غالبا در نمایشگاه ها نمی توان انتظار حصول درآمد فوری داشت. در تنظیم بودجه نمایشگاه ها هزینه های نمایشگاه به 4 بخش تقسیم می شود: هزینه های مستقیم   هزینه های غیرمستقیم    هزینه های تبلیغاتی هزینه های پرسنلی تقسیم می شود.

 ظاهر غرفه در یک نمایشگاه خارجی بیانگر چهره واقعی سازمان یا شرکت صاحب غرفه است. طرح غرفه باید به گونه ای باشد که برای شما اعتبار لازم را تحصیل نموده و بهتر است نمونه ای از هر کالا نمایش داده شود. حتی المقدور دستگاه ها و ماشین الات نمایشی را به کار اندازید تا مردم کیفیت کار و محصول آن ها را از نزدیک ببینند. برای طراحی غرفه، زیبایی خوب است اما ساختن و تجهیز غرفه باید در حداقل زمان ممکن صورت گیرد. طراحی باید به گونه ای باشد که توجه مردم را صرفا به کالای ارایه شده در غرفه معطوف سازد و نه به در و دیوار و سقف غرفه، چیدن کالاهای نمایشی و گلدان های تزیینی و میز و صندلی و لوازم غرفه باید به روش های مختلفی صورت گیرد تا نمای هر قسمت با قسمت دیگر متفاوت به نظر آید.

 بهره گیری از امکانات نمایشگاهی وقتی میسر می شود که کارکنان غرفه بتوانند از هر فرصتی برای ایجاد علاقه مندی در بازدیدکنندگان استفاده نمایند. همه کارکنان باید اطلاعات کافی درباره کالاها داشته باشند و طرز استفاده از آن ها را بدانند و با اصطلاحات بازرگانی در مورد حمل و نقل و بسته بندی و بیمه و تعرفه های گمرکی و شرایط فروش و واگذاری نمایندگی، آشنایی داشته باشند. کارکنان باید از محل های عمومی و تسهیلات و تاسیسات نمایشگاهی از قبیل تلفن عمومی، کمک های اولیه، درمانگاه و امثال آن ها مطلع باشند. بهتر است یکی از کارکنان مسوول حفظ نظم و نظافت کل غرفه باشد و دایما مراقب هرگونه به هم ریختگی یا کثیفی در هر نقطه از غرفه باشد. حفظ شادابی و نشاط در کارکنان غرفه به روش های مختلف مانع از بروز هرگونه سستی و بی تفاوتی در امور جاری غرفه خواهد بود.

مشتری بنا به میل شخصی و در وقت فراغت خود به نمایشگاه می آید بی آن که تحت هیچگونه فشاری باشد، آمادگی او برای شنیدن بیش از هر وقت دیگری است (حتی بیش از زمانی که برای خرید به فروشگاهی مراجعه می کند) مردم به دلایل مختلفی به نمایشگاه می آیند و مراجعه کننده باید بتواند از شرکت کنندگان حداکثر استفاده نماید.

تاریخ برگزاری نمایشگاه های امروزی به قبل ازانقلاب و به اواخر دهه 30  باز می گردد، محل دائمی، نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران در شمال تهران، بزرگراه چمران واقع شده است. مساحت کل نمایشگاه حدود ۸۵۰٬۰۰۰ مترمربع است که ازاین مساحت ۱۲۰٬۰۰۰ متر مربع فضای سرپوشیده و ۳۵٬۰۰۰ مترمربع فضای باز نمایشگاهی، حدود ۲۲ هکتار فضای سبز و نیز ۲۱ هکتار راه‌های دسترسی به سالن‌ها و محوطه  نمایشگاه است.

تأسیس شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران به سال ۱۳۳۸ برمی‌گردد و پس از اختصاص اراضی نمایشگاه در مکان فعلی، در سال ۱۳۴۶ فعالیت ساخت سالن‌های نمایشگاهی و اداری آغاز و در سال ۱۳۴۸ اولین نمایشگاه بین‌المللی خود را با نام نمایشگاه آسیایی به مدت ۲۱ روز و با حضور ۳۳ کشور برگزار نمود و پس از آن روند برگزاری نمایشگاه‌ها توسعه پیدا کرد و تهران را به‌عنوان یکی از مراکز نمایشگاهیِ دنیا به جهانیان معرفی نمود.شرکت نمایشگاه‌ها در سال ۱۳۵۵ به عضویت اتحادیه نمایشگاه‌های بین‌المللی UFI درآمد. 

بعد از انقلاب بسیاری از نمایشگاهها از ایران رفتند و جریان آن نیز تغییر کرد. نمایشگاههای بزرگی چون کتاب و قرآن به مصلی امام خمینی(ره) منتقل شدو به دلیل نبود فضای استاندارد بسیاری از مشکلات برای مخاطبین و غرفه داران به وجود آمد. شهرآفتاب پروژه ای بود که شهرداری تهران برای انتقال نمایشگاههای تهران طراحی کرد و یک دوره نمایشگاه کتاب نیز در آن برگزار گردید. مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب در جنوب تهران، در کنار عوارضی اتوبان تهران-قم  واقع شده است. مساحت کل نمایشگاه حدود ۱۳۸ هکتار است. این مجموعه دارای یک ورودی شرقی از طریق اتوبان تهران – قم و یک ورودی از کمربندی شهرآفتاب است.

با مصوبه شورای دوم شهر تهران در سال ۱۳۸۴، مقررر شد شهر نمایشگاهی جدیدی در جنوب تهران احداث شود و نمایشگاه بین‌المللی تهران بدان مکان منتقل شود که برای اولین بار در دوران شهرداری محمود احمدی‌نژاد احداث این طرح کلید خورد. شهر آفتاب همچنین به عنوان شهری حوزوی و علمی گفته شده‌است که به طور مشترک توسط شهرداری تهران و مسؤلان  مرقد مطهر امام خمینی(ره) تعیین خواهد شد.از ابتدا قرار بود شهر آفتاب طی دو سال و بودجه‌ای بالغ بر ۸۰۰ میلیارد تومان احداث شده و تا سال ۱۳۸۶ به بهره‌برداری برسد. با این حال در سال ۱۳۸۷ محمد عیدیان سرپرست شهرداری شهر آفتاب رسیدن به اهداف این شهر را به ۵ سال بعد موکول کرد.

اردیبهشت ماه ۱۳۸۹، محمدباقر قالیباف وعده داد تا ظرف ۲۰ ماه فاز اول این مجموعه را آماده کند تا برای اولین بار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که به سبب مخالفت‌های وزارت ارشاد، شهرداری تهران از این کار منصرف شد. در اواخر سال ۱۳۹۴ رئیس شورای شهر تهران ضمن اعلام آنکه تا کنون ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای این مجموعه هزینه شده، وعده افتتاح آن را برای یک سال بعد داد.

سرانجام با افتتاح ایستگاه متروی شهرآفتاب در فروردین ماه ۹۵، راه برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و سایر نمایشگاه‌های مهم در این مجموعه هموار شد. علی جنتی وزیر ارشاد ۱۱ ا ردیبهشت ۹۵ به عنوان اولین مقام دولتی به این مجموعه رفت و انتخاب شهر آفتاب برای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را یکی از اقدامات ماندگار در جمهوری اسلامی ایران دانست.

مجموعه نمایشگاهی شهرآفتاب همزمان با بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران  با حضور حسن روحانی رئیس جمهور، محمدباقر قالیباف شهردار تهران، علی جنتی، سیدعباس صالحی رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و جمعی از مسوولان کشوری، ناشران و اهالی رسانه در تاربخ ۱۴ اردیبهشت ۹۵ به صورت رسمی افتتاح شد. 

 مشکلات نمایشگاههای ایران در دوحوزه فنی و رو بنایی و زیربنایی و محتوایی وجود دارد. به طوری که نبود امکانات رفاهی متداول، غرفه بندی های غیر حرفه ای، عدم آشنایی با فنون رایج غرفه داری و همچنین آداب و رسوم میزبانی و میهمانی توسط مخاطبین و غرفه داران دانست. اما ارائه محصولات نحوه آشنایی مخاطبین با محصولات و البته چگونگی تبلیغات امری مهم است که متاسفانه در ایران رعایت نشده و به همین دلیل سطح نمایشگاههای ایران پایین آمده است. از طرفی به دلیل سردرگمی مسئولین میان مصلی و محل دائمی نمایشگاههای تهران، نوعی بی نظمی در ارائه خدمات به غرفه داران وجوددارد که این مسئله از قبل از نمایشگاه تااتمام نمایشگاه به چشم می خورد. امید است با افتتاح کامل شهر آفتاب و پیش بینی همه چیز دیگر شاهد بی نظمی و آشفتگی در برگزاری نمایشگاههای بزرگ نباشیم.