جای گرفتن یک شغل یا حرفه در تقویم جهانی نشان از جایگاه بالا و اهمیت ویژه آن دارد و مسلما شغل مامایی که با تولد یک نوزاد سالم، زایمانی طبیعی و راحت و به طور کلی خانواده ای سلامت سر و کار دارد، شایسته داشتن یک روز به نام خود در تقویم جهانی هست.
باور عمومی بر این است که یک ماما شاید وظایفی محدود به کمک به زایمان مادر باردار و تولد نوزاد داشته باشد، اما قطعا با نگاهی عمیق به حیطه مسئولیت این قشر، می توان به گستره کاری این شغل که به تمام عمر یک خانم مرتبط است، پی برد و مسلما مناسبت فرصت مغتنمی است تا به جایگاه مامایی در نظام سلامت کشور نگاهی دوباره داشته باشیم و بار دیگر برای جلب توجه جامعه به این قشر تلنگر زد.
با اینکه دو روز از این مناسبت گذشته است، اما اهمیت این شغل آنقدر بالاست که تصمیم گرفتیم در گزارشی کوتاه بدان بپردازیم.
استفاده از ماماها در جایگاه پرستار
رییس دانشگاه علوم پزشکی اراک در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه ماماها در بین کادر درمان یکی از اقشار زحمتکش هستند که در حوزه زنان و زایمان کمک می کنند، گفت: متاسفانه عموما به دلیل کمبود پرستار در مراکز درمانی، از ماماها به عنوان پرستار استفاده می شود.
دکتر علیرضا امانی تصریح کرد: با وجود تلاش های این قشر، اما به صورت کامل در نظام تعرفه گذاری جدید، دیده نشده اند و از طرفی بسیاری از افراد در این قشر تمایلی به جذب در بیمارستان ها و مراکز درمانی دولتی ندارند.
جذب ماماها با توسعه بیمارستان زنان و زایمان اراک
وی با اشاره به وضعیت بیمارستان آیت الله طالقانی اراک که مختص زنان و زایمان است، افزود: این بیمارستان به لحاظ فضا شرایط مناسبی ندارد و امید است که ظرف ماه های آینده بیمارستان جدید زنان و زایمان اراک به سایت سردشت منتقل شود که در نتیجه با توجه به توسعه فضا و اجرای طرح پزشک خانواده قطعا نیازمند جذب ماما خواهیم بود.
البته قطعا چالش های این قشر فقط به مباحث تعرفه گذاری و مشکلات کاری محدود نمی شود و باید سازوکار ویژه ای برای نهادینه کردن جایگاه این قشر و استفاده کامل از ظرفیت آنها تعریف کرد.
ماما، همراه همیشگی بانوان
سپیده خائفی نماینده جامعه مامایی در سازمان نظام پزشکی اراک نیز در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه ماما همواره نقشی کمک کننده و آرامش دهنده در کنار دختران، زنان و مادران دارد، اظهار کرد: از زمانی که یک دختر نوجوان به بلوغ می رسد و دوران عادت ماهانه او آغاز می شود تا زمان یائسگی، تنها کسی که می تواند بهترین کمک و همراه او باشد، ماماست.
وی با اشاره به قانون جوانی جمعیت، گفت: در این عرصه می توان به نقش پر اهمیت ماماها اشاره کرد. یک خانم از زمانی که تصمیم به بارداری می گیرد، می تواند از کمک یک ماما در کنار خود بهره مند شود تا اقدامات لازم پیش از بارداری همچون آزمایش ها و داروهای مورد نیاز برای داشتن یک بارداری سالم را دنبال کند. همچنین ماما از ابتدای دوره بارداری یک خانم و شروع تغییرات هورمونی، ویار، استرس های خاص این دوران و نگرانی برای سلامت جنین تا زایمان مادر، در کنار او حضور دارد، شرایط را مدیریت و استرس ها را کاهش می دهد و حتی باعث می شود که اگر در این دوران عوارض یا مشکلاتی وجود دارد، مسائل به سرعت و بدون از دست رفتن زمان، شناسایی و مادر باردار به متخصص زنان و زایمان ارجاع شود.
مامای همراه؛ امکانی برای زایمان راحت و طبیعی
مدیر اجرایی سازمان نظام پزشکی اراک تصریح کرد: یکی از اثربخش ترین اقدامات سال های اخیر، اجرای برنامه مامای همراه است. در این راستا برای مادران باردار کلاس های آموزشی زایمان طبیعی برگزار می شود. متاسفانه این روزها، اکثر مادران بدون اطلاعات کافی، صرفا تصمیم به زایمان سزارین می گیرند، در حالی که این کلاس ها که از ۲۰ هفتگی آغاز می شود، به مادر باردار کمک می کند با پروسه زایمان آشنا شود. ورزش های مناسبی که در این کلاس ها آموزش داده می شود، از اضافه وزن بیش از حد مادر جلوگیری کرده و در کنار آن ابزارهای کاهش استرس و افزایش آرامش نیز آموزش داده می شود، همچنین شوهر می تواند در این کلاس ها کنار همسر باردار حضور داشته باشد. این حضور باعث می شود که او به صورت کامل با نقش های حمایتی خود و مشکلاتی که همسرش در دوران بارداری و پروسه زایمان طبیعی تجربه می کند، آشنا شود.
وی با تاکید بر اینکه آنچه امروز باید مادران باردار بدانند این است که می توانند در دوران بارداری خود از ظرفیت مامای همراه بهره مند شوند، افزود: در بیمارستان های دولتی و خصوصی و حتی بیمارستان های زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی این امکان برای مادران باردار مهیاست. وجود مامای همراه در واقع، عنصر آرامش دهنده و کمک کننده به مادر باردار است. با توجه به علم و آگاهی و تخصص این افراد، برای دوران بارداری مادر برنامه ریزی های مناسب توام با آموزش های کاربردی صورت می گیرد و روند زایمان که گاهی ممکن است برای مادران با ترس واهی همراه باشد، به پروسه ای کاملا دلنشین تبدیل می شود.
هنوز شرایط ایده آل نیست/هزینه اندک مامای همراه
خائفی بیان کرد: با وجود اینکه شرایط نسبت به گذشته بهتر شده و مادران باردار بیشتری برای دوران بارداری خود درخواست مامای همراه می کنند، اما متاسفانه هنوز به شرایط ایده آل نرسیده ایم. این کلاس های آموزشی برای مادران باردار در مراکز بهداشتی سطح شهر، بیمارستان های دولتی و خصوصی و مراکز مشاوره مامایی در مطب به دو شکل خصوصی برای زن و شوهر یا کلاس های عمومی با تعداد کمی از مادران باردار برگزار می شود. تمام موارد لازم در این کلاس ها آموزش داده می شود و نسبت به وسایل ورزشی که در این دوران امکان استفاده از آنها وجود دارد، آگاهی بخشی صورت می گیرد.
وی اضافه کرد: اگر مادر باردار در ۹ ماه زمان بارداری خود به این گونه کلاس ها مراجعه نکرده باشد، می تواند از ظرفیت مامای همراه در زمان زایمان خود استفاده کند و حتی در صورت تمایل می تواند پس از زایمان همچنان از حضور و کمک این ماما بهره مند باشد.
این کارشناس مامایی گفت: نکته قابل توجه این است که هزینه استفاده از مامای همراه در دوران بارداری کم است و رقمی در نظر گرفته شده است که خانواده ها بتوانند از این امکان استفاده کنند؛ چراکه هر مادر باردار باید از کلاس های آموزشی ( از ۲۰ هفتگی به بعد) استفاده کند تا این دوران را بدون مشکل سپری کند. افرادی که توان مالی دارند می توانند از کلاس های خصوصی بهره مند شوند، هرچند که کیفیت کلاس ها در مراکز دولتی کاملا استاندارد بوده و توسط افراد با تجربه برگزار می شود.
ماما؛ اولین لایه مراقبتی از مادران باردار
وی در خصوص تفاوت ماماها و متخصصین زنان و زایمان اظهار کرد: مسئولیت ماماها و متخصصین زنان و زایمان شباهت های بسیاری دارد، ماما در واقع اولین لایه مراقبتی یک زن باردار است و برگزاری کلاس های آموزشی صرفا توسط ماماها انجام می شود؛ اما گاهی برخی از مادران باردار به مراقبت های ویژه نیاز دارند که مسلما این مادران باید تحت نظر متخصصین زنان و زایمان باشند.
چالش با شغل مامایی گره خورده است/بالاخره بیمه ها همکاری کردند
خائفی در ادامه به چالش های حوزه کاری ماماها پرداخت و بیان کرد: شغل مامایی با چالش درآمیخته ولی، البته باید گفت اخیرا اتفاقات خوبی برای این قشر رقم خورده است. تا سال گذشته بیمه ها با مطب های مامایی قرارداد همکاری منعقد نمی کردند که این مسئله به معضل و چالش بزرگی بدل شده بود و حتی به تعطیلی بسیاری از مطب های مامایی منجر شد.
وی افزود: خوشبختانه از اواسط سال گذشته، بیمه سلامت(خدمات درمانی) با مطب های مامایی قرارداد همکاری منعقد کرد و پوشش بیمه ای خود را در این سطح گسترش داد. در روزهای اخیر نیز بیمه تامین اجتماعی موافقت خود برای عقد قرارداد با مطب های مامایی را اعلام کرده است که امیدواریم این تصمیم در استان مرکزی نیز به سرعت اجرایی شود.
قانون جوانی جمعیت به کمک ماماها آمد
وی اظهار کرد: در گذشته اگر ماماها برای مادر باردار سونوگرافی و آزمایش تجویز می کردند، هزینه این اقدامات به صورت آزاد محاسبه می شد ولی خوشبختانه قانون جوانی جمعیت به کمک ماماها آمد و در ادامه نیز با عقد قراردادهای بیمه ای، این چالش نیز رفع می شود.
ماماهای بلوک زایمان مشمول تعرفه پرستاری می شوند
این کارشناس مامایی با اشاره به تعرفه های مامایی، گفت: ماماهایی که در بلوک زایمان کار می کردند مشمول تعرفه پرستاری نمی شدند، در حالی که آنها در بلوک زایمان اقدامات پرستاری را به بهترین شکل ارائه می کردند. خوشبختانه این مشکل نیز در وزارتخانه حل شد و این تعرفه مشمول بلوک زایمان نیز خواهد شد.
مردم باید شغل مامایی را بشناسند
خائفی بزرگترین چالش حال حاضر در حوزه مامایی را عدم آشنایی مردم با شغل مامایی دانست و گفت: مادران و زنان باردار باید بدانند که می توانند همواره یک ماما را در کنار خود داشته باشند و مشکلات خود را به راحتی مطرح کرده و بهترین و کیفی ترین خدمات را دریافت کنند.
