این روزها بسیاری از مردم درخواست دارند تا واکسن کرونا از کشورهای دیگر خریداری شود. به خاطر همین هم در فضای مجازی هشتگ راه انداخته‌اند. مردم تنها گروهی نیستند که خواستار خرید واکسن هستند، بسیاری از مقامات دولتی مانند رئیس سازمان نظام‌پزشکی و فرمانده ستاد مقابله با کرونای استان تهران و بسیاری از نمایندگان مجلس نیز خواستار خرید واکسن کرونا هستند. هرچند مدیرکل روابط‌عمومی وزارت بهداشت و درمان از سدهای پیش روی خرید واکسن کرونا و از تحریم گفته‌است اما کریم همتی، رئیس جمعیت هلال‌احمر می‌گوید که رئیس‌جمهوری از جمعیت هلال‌احمر خواسته شرایط خرید واکسن کرونا را بررسی کند تا دولت اقدامات لازم برای خرید واکسن را انجام دهد. به گفته همتی، کارشناسان هلال‌احمر در حال بررسی و انتخاب محصول یکی از شرکت‌های تولیدکننده واکسن هستند.
آیا اقدامی برای خرید واکسن کرونا از سوی هلال‌احمر انجام شده‌است؟
در جلسه‌ای که روز شنبه در ستاد ملی مقابله با کرونا داشتیم، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی، پیشنهاد داد تا واکسن کرونا را هلال‌احمر وارد کند. ما هم اعلام کردیم هلال‌احمر بدون هیچ قانون یا هماهنگی خاصی می‌تواند واکسن کرونا را وارد کند. دولت نیز از ما خواسته با هماهنگی وزارت بهداشت و درمان، واکسن مورد نیاز کشور را وارد کنیم.
آیا وزارت بهداشت و درمان موافق وارد کردن واکسن کروناست؟
نظر وزارت بهداشت و درمان این است که هیات‌امنای ارزی برای واردات واکسن ورود کند اما قانونا آنها نمی‌توانند این کار را انجام دهند؛ طبق قانون باید مصوباتی تنظیم شود تا هیات امنای ارزی بتواند واکسن کرونا وارد کند.
واکنش وزارت بهداشت و درمان چه بوده‌است؟
تا این لحظه از طرف وزارت بهداشت درخواستی برای واردات واکسن نداشته‌ایم و دولت و ستاد مرکزی مقابله با کرونا از ما خواسته‌اند تا شرایط خرید را بررسی کنیم. اما اگر ما بتوانیم واکسن کرونا وارد کنیم، وزیر بهداشت از واردات واکسن استقبال خواهد کرد. از چند روز پیش تابه‌حال، سازمان تدارکات دارویی، در حال بررسی کشورهای فروشنده است و قرار شده فهرست واکسن با کیفیت و با قیمت مناسب را انتخاب کند. گزارش مکتوب فهرست تهیه شده و امروز یا شنبه آینده به ستاد ملی مقابله با کرونا تحویل داده می‌شود.
شما در خرید واکسن آنفلوآنزا با موانع زیادی مواجه بودید، با این شرایط می‌توانید واکسن کرونا بخرید؟
همان مشکلاتی که درباره خرید واکسن آنفلوآنزا داشتیم برای واکسن کرونا هم وجود دارد. احتمالا مشکلات بیشتر هم خواهد شد. کشورهای سرمایه‌دار، هیچ کمکی به سایر ملل نکرده‌اند. اگر کشوری مانند کانادا، ۱۰۰ میلیون دوز واکسن نیاز دارد، ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دوز واکسن خریده‌اند، یعنی دو تا سه برابر نیاز واقعی‌شان. ما اخیرا این موضوع را با فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های هلال‌احمر و صلیب‌سرخ مطرح کرده‌ایم که از سازمان جهانی بهداشت و دبیرکل سازمان ملل بخواهند کشور‌ها به تعهدات بین‌المللی خود عمل کنند.
این تنها مشکلی است که شما برای خرید واکسن کرونا با آن مواجه هستید؟
تقاضا برای خرید واکسن زیاد است و عرضه آن به‌خاطر نوع واکسن، کم است. ما همان مشکلات قبلی در خرید واکسن آنفلوآنزا، مانند انتقال وجه و خرید با ضمانت را داریم. وارد کردن واکسن کرونا داستان جداگانه‌ای دارد. اثردهی واکسن برای ما مهم است.
با توجه به این مشکلات پس نباید زیاد امیدوار باشیم.
امیدواری ما به کمک‌های صلیب سرخ است. تمام تمرکز ما روی این نکته است تا از ظرفیت صلیب سرخ و کشور سوئیس استفاده کنیم به شرکت‌های تولیدکننده فشار بیاورند و بخشی از واکسن را در اختیار کشورمان بگذارند.
منابع مالی خرید واکسن کرونا چگونه تامین می‌شود؟
ما مشکل تامین ریالی نداریم. در تامین منابع ارزی، تنگنا‌هایی وجود دارد. دولت می‌خواهد حداکثر طرفیت‌های مالی را برای خرید واکسن بگذارد، بنابراین باید از بودجه قسمت دیگری کم شود تا بتوانیم ارز خرید واکسن را تهیه کنیم. با توجه به دستور ویژه رئیس‌جمهوری برای تهیه واکسن، منبع مالی هم تامین می‌شود.
چند درصد احتمال می‌دهید، بشود به‌موقع واکسن کرونا را خریداری کرد؟
به طور قطع نمی‌توانم بگویم. ترکیه و اندونزی هم اعلام کردند که از چین واکسن خریده‌اند، اما واکسن چینی عوارض زیادی دارد. نسبت به واکسن آنفلوآنزا برای خرید واکسن کرونا به نظر می‌رسد توفیق بیشتری داریم.
از کدام کشور‌ها قرار است واکسن کرونا بخرید؟
در روزهای آینده جزئیات بیشتری در این باره منتشر می‌شود، اما از کشور‌هایی خرید خواهیم کرد که از نحوه تولید محصول‌شان آگاه باشیم و مطمئن باشیم واکسن‌شان عوارض کمتری دارند.
در صورت تایید، چند دوز واکسن کرونا خریداری می‌شود؟
تهیه واکسن آنفلوآنزا، با تهیه واکسن کرونا متفاوت است. درباره واکسن آنفلوآنزا ما هم منبع خرید را می‌دانستیم و هم مقدار دقیق خرید را. مثلا می‌دانستیم که ۱۶ میلیون دوز واکسن آنفلوآنزا می‌خواهیم. درباره واکسن کرونا، اما این‌طور نیست، باید منبع خرید مشخص شود و اثردهی دارو، تعیین می‌کند چقدر می‌توانیم دارو بخریم؛ بنابراین پیشنهاد ما این است که برای خرید در هر نوبت مقداری واکسن بخریم و بسته به اثردهی که واکسن کرونا دارد، خرید‌ها در نوبت‌های بعدی انجام شود.
ما، اما حتی در تامین انسولین در داروخانه‌های خاص کشور هم مشکل داریم.
موضوع تامین داروی انسولین متفاوت است. ما در واردات انسولین محدودیت داریم. همیشه انسولین در دسترس است، اما نه به مقداری که بیمار مطالبه می‌کند. چند دلیل برای کمبود انسولین وجود دارد. یکی از آنها سوددهی داروی انسولین است. دوم این که تقاضا برای آن زیاد است و محدودیت واردات هم داریم. باید مشکلات ارزی حل شود تا بتوانیم انسولین به مقدار زیاد، وارد کنیم.
در داروخانه‌های هلال احمر نیز با کمبود دارو‌های بیماران خاص مواجه هستیم.
هر فردی، هر دارویی را که بخواهد باید ثبت سفارش کند تا بتوانیم آن را تامین کنیم. بیماران مبتلا به سرطان یا افراد دچار بیماری صعب‌العلاج می‌توانند سفارش خود را ثبت کنند تا ما براساس نیازشان، دارو را تهیه کنیم. ثبت سفارش دو تا سه هفته طول می‌کشد. درخواست برای تامین داروی کمیاب زیاد است، اما سیکل تهیه دارو طولانی است، ولی قصد داریم با همکاری سازمان غذا و دارو، مشکل را حل کنیم.
از بحث واکسن و دارو که بگذریم باید یاد آور شد به‌تازگی چند زلزله نسبتا قوی نزدیک تهران ثبت شده‌است. این روزها چقدر باید نگران زلزله تهران باشیم؟
دستگاه متولی ایمن‌سازی، شهرداری و سازمان آتش‌نشانی هستند و این بخش جزو وظایف هلال‌احمر نیست. ایمن‌سازی سازه‌ها، بخش مغفول پیشگیری است.
پس اگر در تهران زلزله بیاید می‌خواهید چه کار کنید؟
زلزله در شهرهای بزرگ یکی از مشکلات ماست، چون دسترسی به محل حادثه و نجات افراد مشکل می‌شود. با توجه به بلندمرتبه‌سازی و سازه‌های بتونی که در تهران وجود دارد، دستگاه برش انبری نداریم. نمی‌توانیم دستگاه بخریم. طبق قانون، جمعیت هلال‌احمر متولی حل این مشکل است، اما تجهیزاتمان کم است. امسال می‌خواستیم تجهیزات تهیه کنیم، اما اعتبارات کمی به ما تعلق گرفت و اعتباراتی که به ما دادند برای تجهیز انبار‌ها هزینه شد.
با بودجه‌ای که اخیرا برای شما در نظر گرفته شده، می‌توانید این مشکل را حل کنید؟
بودجه ۱۴۰۰ کافی نیست. مشکلات زیادی در کشور به وقوع پیوست و ما از ذخایر استراتژیکمان استفاده کردیم. هلال‌احمر وابسته به درآمد‌های اختصاصی است که از حق ثبت به دست می‌آورد، اما درهمین درآمد‌ها هم با افت شدید مواجه بوده‌ایم. امسال درآمد‌های اقتصادی هلال‌احمر منفی بوده‌است. برای اجرای برنامه‌های موظفمان و نه فقط برای کار توسعه‌ای تا پایان سال ۹۹ نزدیک به ۶۰۰ میلیارد تومان کسری داریم. در ۱۴۰۰ مشکلاتمان بیشتر می‌شود. برای بودجه رایزنی کرده‌ایم، اما زیاد به ما کمک نشد. حالا هم امیدواری اندکی داریم که مجلس ردیف بودجه ما در لایحه بودجه را افزایش بدهد. جمعیت هلال‌احمر با یک کسری بودجه در سال ۹۹ وارد سال ۱۴۰۰ می‌شود.
به خاطر همین است که جمعیت هلال‌احمر، فعالیت‌های اقتصادی دارد؟
تشکیل شرکت‌های اقتصادی با همین نیت بوده‌است؛ این که بخشی از بار هلال‌احمر را بردارد، اما امروز خود بخشی از بار بر دوش جمعیت هلال‌احمر شده‌است. این شرکت‌ها کسری دارند و ما باید به آنها کمک کنیم. وضعیت شرکت‌های هلال‌احمر نسبت به سال‌های قبل بهتر شده‌است.
اما فعالیت‌های اقتصادی خیلی حاشیه‌ساز بوده‌است. می‌خواهید همچنان این فعالیت‌ها را ادامه دهید؟
فعالیت‌های اقتصادی در اساسنامه هلال‌احمر وجود دارد. می‌توانیم دو کار انجام دهیم؛ یکی از آنها این است که شرکت‌ها را تعطیل کنیم که یک روند زمانبر است و بخش زیادی از افراد بیکار می‌شوند. این کار منطقی به نظر نمی‌رسد. دومین راهکار این است که شرکت‌ها وارد بازار سرمایه شده و بر عملکردشان نظارت بشود. ما از راه‌حل دوم استقبال می‌کنیم. دو سه شرکت تا پایان سال آماده ورود به بازار سرمایه می‌شوند.
چرا باید شرکت‌های شما حاشیه‌ساز شوند؟
نوع ارتباط این شرکت‌ها با جمعیت هلال‌احمر شفاف نبوده‌است. جذب نیرو و استخدام افراد درست نبوده است. افرادی به کار گرفته شده‌اند که هیچ نظارتی بر عملکردشان وجود نداشته‌است. حسابرسی مستقل برای شرکت‌ها نداشته‌ایم. شیوه‌نامه‌هایی که در شرکت‌ها باید اجرا می‌شدند، معیوب بوده‌اند. اما این مشکلات حل شده‌است.
اتفاقا در حوادث گذشته به خاطر نبود شفاف‌سازی، مردم به چهره‌های معروف بیشتر اعتماد کردند تا شما. برای جلب‌اعتماد مردم چه برنامه‌هایی دارید؟
ما صادقانه با مردم صحبت کردیم. اموال و دارایی‌هایی را که در ساختمان جمعیت‌هلال‌احمر وجود داشت، جمع کردیم. هیچ پولی در دست کسی نیست. هر کمک بین‌المللی‌ای که به ما شد، رسانه‌ای کردیم. بیش از ۱۷۰ محموله از کشورهای مختلف در کرونا به کشور وارد شد که محل توزیع و تعداد را اعلام کردیم.
سرنوشت کمک‌های مردمی که سلبریتی‌ها جمع‌آوری کرده بودند و در حسابشان بود، چه شد؟
رسیدگی به این حساب‌ها، توسط دیوان محاسبات و سازمان بازرسی انجام شد و به ما هم از آن پول‌ها چیزی ندادند. البته به این معنا نیست مردم یا چهره‌ها، کار درستی انجام نداده‌اند، نکته اینجاست که کار از راه درست انجام نشد. مسیر این بود که به هلال‌احمر یا دستگاه‌های متولی کمک شود.
شما پزشک هستید و تخصص بیهوشی دارید، به نظرتان با چنین تخصصی به‌خوبی می‌توانید از پس مدیریت‌بحران برآیید؟
من فلوشیپ درد هستم که خیلی کارایی و ارتباطی با هلال‌احمر ندارد. اینجا یک بخش حاکمیتی و بخش اجرایی دارد. من در بخش حاکمیتی آن نشسته‌ام و با مدرکم کار نمی‌کنم، اما در همه شرایط پزشک هستم و با بدنه وزارت بهداشت و درمان ارتباط می‌گیرم.
کارشناسان معتقدند پست‌های مدیریتی را پزشکان گرفته‌اند در حالی که باید به تخصص افراد توجه شود.
ما اعتقاد داریم که اعتبار پزشکان در مدیریت بحران بیشتر است. در خارج از کشور بسیاری از افرادی که پست مدیریتی دارند، پزشک هستند. در بحث امداد و نجات هم باید پزشکان حضور داشته باشند، اما اگر منظورتان تجربه است، تجربه لازم است و هیچ‌کسی بدون تجربه نباید به هلال‌احمر بیاید. در حوزه‌هایی که سلامت مردم مهم است، بهترین مدیران، پزشکان هستند.
اما در ماجرای سیل اخیر خوزستان شهروندان از مدیریت‌بحران گلایه داشتند.
مردم حق دارند و گلایه‌هایشان نه به هلال‌احمر که به حاکمیت است. هلال‌احمر در سیل خوزستان خوب عمل کرد. به نظرم اگر مردم گله می‌کنند، متوجه مجموعه حاکمیت است. همین که در بحرانی ارگان یا سازمانی کنار مردم باشد، احساس خوبی به آنها دست می‌دهد. همدلی در مرحله اول مهم است، اما در خیلی از مواقع توزیع و کمک‌رسانی ما کافی نبوده‌است. ما تلاشمان این است که حضور در مرحله اول را به‌موقع کنیم تا مردم احساس خوبی داشته باشند.
توسعه ساختاری هلال‌احمر اولویت شماست یا روی وظایف اصلی جمعیت تمرکز کرده‌اید؟
باید همزمان هر دو را با هم جلو ببریم. اگر شما ساختار خوبی نداشته باشید، نمی‌توانید موفق عمل کنید. جانمایی نیرو‌ها در برخی از بخش‌های هلال‌احمر خوب نیست. کارگروه تشکیل داده‌ایم تا ساختار هلال‌احمر را مناسب کنیم. در کنار این هم باید همزمان، کار‌های روزانه را به شکلی جلو ببریم تا اگر حادثه‌ای اتفاق افتاد، به‌موقع واکنش نشان دهیم.
