کتامین نوعی داروی آرامش بخش و بیهوش کننده برای انسان و حیوان است. از این دارو برای مصارف دیگر نظیر تسکین دردها نیز استفاده می شود. این دارو همچنین در دسته داروهای کلاس 3 بوده و برای بیهوشی اتاق عمل یا تسکین دردها از بیمارستان ها و درمانگاه ها مجوز استفاده گرفته است. عوارض این دارو نظیر توهم زایی، آرام بخشی و گوشه گیری را می توان عنوان نمود. گفتنی است از این دارو برای مصارف غیر قانونی نظیر تفریح و تفنن نیز استفاده می شود.
اگر مصرف آن زیر نظر پزشک متخصص، تجویز شود و به صورت صحیح استفاده گردد، می تواند در سلامت و بهبود بیمار تاثیر بسزایی بگذارد. توجه داشته باشید استفاده طولانی مدت از این ماده می تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد و موجب مقاومت و اعتیاد روانی گردد. کتامین نوعی ماده بی رنگ و بو است که موجب انسداد انتقال دهنده های عصبی گلوتامات در فرد گیرنده شده و موجبات خلسه و عدم آگاهی را برای فرد ایجاد می کند.
فِن‌سیکلیدین و اکسید نیتروژن (گاز خنده‌آور) از خانواده کتامین هستند. این داروها سبب شده نسبت به محیط اطراف حالت بی حسی و خلا پیدا کنید. استفاده از کتامین در مناطقی که دسترسی محدود به تجهیزات احیا کننده دارند بسیار مفید است چرا که به عنوان داروی بیهوشی استفاده می شود. بیشتر افرادی که سعی در اعتیاد با این ماده مخدر را دارند، کتامین را در کلوب های شبانه با سایر مواد مخدر از جمله اکستازی همراه می کنند. گفتنی است کتامین از نظر ساختاری به فنسیکلیدین(PCP) شبیه است.
کتامین در دوزهایی پایین حالت التیامی دارد و می تواند فرد را از درد راحت کند. کتامین در اغلب موارد به عنوان داروی بیهوشی یا حفظ بیهوشی عمومی مورد استفاده قرار می گیرد. اگر تا کنون راه شما به سمت عمل های جراحی و استفاده از کتامین نیفتاده اما حتما به دندان پزشک رفته اید. از کتامین در دندانپزشکی و عمل های جراحی مربوط به کودکان به وفور استفاده می کنند. البته این دارو برای تزریق نیاز به مجوز پزشک دارد. در صورتی که مجوز آن صادر شود با تزریق در عضله یا تزریق وریدی مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا زمانی که از کتامین به عنوان داروی بیهوشی استفاده می کنند، آن را با داروی دیگر ترکیب کرده تا از توهم فرد جلوگیری کنند.
کتامین جهت القای بیهوشی عمومی خصوصا در جراحی ها و کارهای تشخیصی کوتاه مدت که نیازی به شل کننده های عضلانی نداشته باشد. به کمک سایر بیهوش کننده ها یا داروهایی با دوز پایین مانند اکسید نیترو مورد استفاده قرار می گیرد.
اگر این دارو را همزمان با باربیتورات ها و ایپوئید ها مصرف کرد می تواند زمان ریکاوری را طولانی کند. در این صورت بیمار به دقت مونیتور می شود. مصرف همزمان با انفلوران و هالوتان می‌تواند دپرسیون میوکارد، برادیکاردی و افت فشارخون را ایجاد کند. پس از استفاده آن ها همراه یکدیگر خودداری شود. استفاده همزمان با شل کننده‌های عضلانی غیر دپولاریزان، موجب شده تا اثرات عصبی ـ عضلانی به شدت افزایش یافته و دپرسیون تنفسی را طولانی کند از این رو بیمار باید به دقت مونیتور شود. استفاده همزمان با هورمون های تیروئیدی، افزایش فشارخون و تاکیکاردی ایجاد می‌کند.
کتامین از طریق عملکردهای مستقیمی که بر کورتکس و سیستم لیمبیک القا می کند، حس جدا شدن و استقلال از محیط را مهیا می کند. باید گفت کتامین یک محرک بوده و برای فرد حالت تخدیری ایجاد نمی کند. پس دید خود را نسبت به آن بد نکنید. البته این دارو می تواند اعتیادآور باشد و برای افرادی که بدون تجویز پزشک متخصص و به صورت نا آگاهانه از آن استفاده می کنند، عوارض بسیار بدی به همراه خواهد داشت.
کتامین چیزی شبیه به تصعیدی است و به این صورت اثر می کند. یعنی از طریق تنفس و مانند اتر. البته سو استفاده از آن به صورت تزریق را نیز شاهد بوده ایم.
فرد با استشمام این ماده دچار فراموشی لحظه ای یا بازه ای می شود و مانند استعمال الکل از خود بیخود می شود. برای مثال: در مهمانی ها به فرد دستمالی داده می شود که بو کرده یا صورت خود را خشک کند. اگر این دستمال به ماده کتامین آغشته باشد می تواند فرد را به حالت اغمای بعد از عمل جراحی ببرد.
او به نوعی دچار کرختی و سستی می شود که دیگر به هیچ وجه حالت رهایی به خود نمی گیرد و برای کاری تلاش نمی کند. جالب اینجاست بعد از این که اثر دارو از بین رفت فرد اصلا به یاد نمی آورد چه بر او گذشته است. نه افراد را به یاد می آورد و نه خاطره ای از زمانی که گذرانده.
متاسفانه در ایران از کتامین برای سو استفاده های جنسی استفاده می شود. افراد در مهمانی های بسته، پارتی یا حتی خودروهای شخصی این ماده را استشمام می کنند و حوادث بدی در انتظار آن ها خواهد بود. جالب اینجاست که در کشورهای دیگر از این ماده برای اخذ اطلاعات در سازمان های جاسوسی نیز استفاده می شود. در این حالت فرد چنان دچار حالت کرختی و بی حالی می شود که می تواند شماره حساب بانکی اش را هم تائید یا نفی کند. با این کار سازمان ها بدون هیچ درگیری و کتک کاری می توانند به هدف خود برسند. اثرات این دارو بسته به دوز آن برای هر شخصی با شرایط جسمی مختلف، متفاوت است.
افراد در طی عمل های جراحی به سقف می چسبند و می توانند عمل جراحی را به وضوح ببیند. اکنون اگر فرد نا آگاه و جاهلی این صحنه را ببیند تصور می کند که روح از بدن جدا شده یا کاریزماتیک جسم و روح اتفاق افتاده است. در صورتی که این اثر کتامین بوده و نوعی اختلال در حافظه به وجود آمده است. بیشتر مردم به جای نگرانی از عوارض این دارو، بهتر است نگران سو استفاده هایی که از این دارو می شود، باشند. تنها راه حل این کار آگاهی دادن به مردم و اطلاع رسانی صحیح است. فرزندان ما حق دارند بدانند در چه دنیایی زندگی کرده و چه مشکلات و معضلاتی ممکن است برای آن ها به وجود آید.
حالت بی خبری و بی اطلاعی ناشی از کتامین چه مدت ادامه دارد؟ ایا ممکن است فرد برای مدتی طولانی همانند یک روز در این حالت باقی بماند؟
این موضوع به قدرت و دوز دارو بستگی دارد. گفتنی است اگر از این دارو در دوزهای بالا استفاده شود، می تواند موجب ایست قلبی و مرگ شود. معمولا دوزهای پایین کمتر از یک ساعت تا یک ربع کرختی و فراموشی را برای فرد به بار می آورند. مهم ترین مشکل این دارو از نظر دیگران فراموشی است و این که فرد نداند چه اتفاقی افتاده است. گفتنی است که این دارو مصرف خوراکی نیز دارد. اگر اخبار حوادث را مطالعه کنید شاید به موارد زیادی از مصرف ناآگاهانه این دارو اشاره شده باشد.
وقتی در خبرها می گویند: عده ای با خوراندن یک آبمیوه به راننده خودرویش را به سرقت برده اند، تاثیر کتامین بوده است. جالب اینجاست اخباری جدیدا به دست ما رسیده که كه كتامين را با اسيد، نوعي حشيش، مخلوط و به شكل استنشاق در ميهماني‌ها مصرف مي‌كنند. قطعا داروخانه ها چنین ماده ای را به هرکسی تحویل نمی دهند.
با این که کتامین جز داروهای دانشگاهی است و در هیچ داروخانه ای فروخته نمی شود اما نوع قاچاق آن را به وفور می توان پیدا کرد. افراد سود جو اگر کمی از اثرات این دارو بر بدن آگاه باشند برای دست یافتن به اهداف خود می توانند به راحتی آن را تهیه کرده و مورد استفاده قرار دهند.
پزشکان این گونه مصارف را سو استفاده از علم می دانند. در غرب کشور مایعی به اسب ها خورانده می شود تا در هنگام قاچاق کالا تحمل سختی راه و سرما را داشته باشند. گفتنی است این مایع شکلی از شیشه است که تهیه آن بسیار راحت بوده و هیچ نیازی به دستگاه و تجهیزات خاصی ندارد.
متاسفانه فضای مجازی به سمتی پیش رفته که روش ساخت انواع مخدر را می توان به راحتی در آن پیدا کرد. این اطلاعات می تواند مورد سو استفاده بسیاری از افراد قرار گیرد. داروهای زیادی در علم شیمی وجود دارد که توانایی تبدیل به مخدر را دارند و می توان به آسانی از آن ها سو استفاده کرد. کتامین نوعی دارو و ساخت دست بشر است پس آن را ماده ای صنعتی می نامند. مصرف زیاد یا نادرست آن بی شک می تواند صدمات جدی حتی مرگ باری را برای فرد و جامعه به بار آورد. پس بهتر است بیشتر مواظب خود و عزیزانمان باشیم.
