به نقل از روابط عمومی برنامه «به وقت ایران»، پویا محمودیان، معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با حضور در این برنامه در سخنانی با بیان اینکه ایران سومین کشور تولیدکننده صنایع‌دستی جهان از لحاظ تنوع است، اظهار کرد: بیش از ۹۵ رشته، فعال و صدرنشین جدول جهان از لحاظ ثبت شهرها و روستاهای جهانی است. همچنین ۱۱ شهر و ۳ روستا جهانی هستند که کشور ما صدرنشین این جدول است و سپس چین با فاصله نسبتا زیادی دومین کشور از لحاظ ثبت شهرها و روستاهای جهانی در دنیا به حساب می‌آید.
او افزود: می‌توان گفت که تعریف ایران با سایر کشورهای جهان در حوزه صنایع‌دستی متفاوت است. در کشور ما صابون‌سازی و شمع‌سازی را جزو صنایع دستی به حساب نمی‌آورند، اما در سایر کشورهای دیگر مانند آلمان اینطور نیست و یا در کشور لبنان یکی از بارزترین صنایع دستی آنها صابون‌سازی است.
محمودیان با بیان اینکه خلاقیت و نوآوری موتور محرکه صنایع دستی نسل جدید است، گفت: اینکه روزی صابون‌سازی یا شمع‌سازی را در کنار هنرهای دیگری همچون قلم زنی، آبگینه، فرش، سفال، منبت و معرق به عنوان صنایع دستی به حساب بیاوریم، قطعا مستلزم بازنگری نظریه‌پردازان و کسانی است که از لحاظ تئوری اشراف کامل بر هنرهای صناعی این کشور با پشتوانه چند هزار ساله دارند. چراکه یکی از مزیت‌های ایران برای رشته های صنایع دستی پشتوانه چندهزار ساله آن است.
او یادآور شد: سه بخش مشخص آموزش، تولید و فروش در حوزه صنایع دستی کشور تعریف شده است که هر کدام از این بخش‌ها، مستلزم برنامه‌ریزی‌های جداگانه و هماهنگ با جنس فعالیت خود است. اگر هر حوزه‌ای نقشه راه و برنامه مدون نداشته باشد، قطعا نمی‌تواند به هدف‌گذاری در مسیر رشد و توسعه دست یابد.
محمودیان عنوان کرد: تمام تلاش معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی در ۳۱ استان کشور این است که بتواند یک برنامه جامع در حوزه صنایع‌دستی متناسب با ظرفیت‌های گردشگری و میراث فرهنگی داشته باشد. صنایع‌دستی کشور از نداشتن برنامه‌ای مدون رنج نمی‌برد، چراکه در برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و میان مدت در این حوزه، در هر سه حوزه توانستیم موفقیت‌های خوبی کسب کنیم و آنچه که در دست تدوین است، برنامه‌ریزی بلند مدت در این حوزه است. سندهای کشور در این حوزه از ۲ تا ۵ سال تدوین می‌شوند در حوزه هنر و صنایع دستی نیز با توجه به ظرافت‌های این حوزه، این مسائل باید کاملا لحاظ شوند.
محمودیان با اشاره به اینکه نگرانی در حوزه از بین رفتن صنایع دستی نخواهیم داشت، گفت: از ابتدای دولت تدبیر و امید تا کنون، توانسته‌ایم از منسوخ شدن ۹۹ رشته صنایع‌دستی جلوگیری کنیم و با برنامه‌ریزی آنها را به چرخه تولید بازگردانیم که این نشان از یک برنامه‌ریزی مناسب دارد.
او با بیان اینکه بدون شک مشکلاتی در حوزه صنایع دستی وجود دارد، افزود: کرونا نفس صنعت‌گران و هنرمندان کشور را به شماره انداخته و ضرر و زیان بسیاری را متحمل شدیم. از اسفندماه سال گذشته تمام نمایشگاه‌ها، بازارچه‌ها صنایع دستی تعطیل بوده و صادرات چمدانی کشور با وقفه‌ها و رکودهای بی‌سابقه‌ای همراه بود و در کنار آن نبود گردشگر داخلی و خارجی و با توجه به شرایط اقتصادی، صنایع دستی جایگاه خود را در سبد خانوار از دست داده و این عوامل باعث شده تا صنعت‌گران و هنرمندان کشور زیان های بسیاری را متحمل شوند.
محمودیان خاطرنشان کرد: سامانه‌ای در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با تولی‌گری صنایع دستی و هنرهای سنتی و با هدف ساماندهی به وضعیت کسب و کارهای صنایع‌دستی وجود دارد که یکی از عمده‌ترین رسالت‌های این سامانه ارائه مجوزهای تولید کارگاه انفرادی، جمعی و کارت صنعتگری است. براساس آمار، بالغ بر ۴۹۸ هزار نفر از کل ۳۱ استان کشور در این سامانه ثبت نام شده‌اند. اما برآورد ما از خانواده بزرگ صنایع‌دستی کشور چیزی بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر است که هنوز به این سامانه رجوع نکردند و اطلاعات آنها ثبت نشده است. امید است با هدف‌گذاری صورت گرفته، اطلاعات سایر عزیزان نیز در این سامانه ثبت و ضبط شود.
محمودیان درباره ویژگی‌های این سامانه نیز توضیح داد: افرادی که در این سامانه ثبت‌نام می‌کنند، دارای کارت شناسنامه هنرمندان خواهند شد که به این واسطه می‌توانند در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی شرکت کنند و از تسهیلات و بیمه بهره ببرند.
معاون صنایع دستی همچنین اعلام کرد که آیین‌نامه ماده ۱۴ به دیبرخانه هیات دولت برای تصویب و ابلاغ فرستاده شده و حداکثر تا یک ماه دیگر شاهد ابلاغ آیین‌نامه ماده ۱۵ نیز در کمیسیون اصلی فرهنگی هیئت دولت خواهیم بود.
او در پایان گفت: بر اساس آمار گمرکات از سال ۹۳، تا قبل از شرایط کرونا صادرات صنایع دستی با رشد پیوسته روبه‌رو بود و مهمترین چالش در حوزه صنایع دستی بحث فروش است. فروش کلیدی‌ترین و اساسی‌ترین مسئله صنایع دستی ما است.
آیا واقعا صنایع‌دستی صدرنشین است؟
در ادامه برنامه، سیدغنی نظری خانقاه، سخنگوی فراکسیون صنایع دستی مجلس شورای اسلامی نیز در سخنانی اظهار کرد: صنایع‌دستی نتوانسته وارد عرصه عمومی جامعه شود و در بین مردم حضور داشته باشد. در رسانه ملی به راحتی عنوان می‌شود که کشور ما در حوزه صنایع‌دستی صدرنشین است، اما آیا واقعیت‌های بیرونی نشان دهنده این مسئله است؟ و آیا در بعد کیفیت نیز صدرنشین هستیم؟
خانقاه ادامه داد: در بحث‌هایی که در جلساتی که تاکنون با وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی داشتیم، محور گفت‌وگو و بحث در مجموع سه جلسه، ۸۰درصد در حوزه گردشگری، ۲۰درصد در حوزه میراث‌فرهنگی و صفر درصد در حوزه صنایع بوده و متاسفانه نگاه وزارت به این موضوع عملا نشان‌دهنده اهمیت به حوزه صنایع دستی نیست.
وی با بیان اینکه آمارها در حوزه های مختلف صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی چندان بازگوی واقعیت نیست، گفت: یک دهه است که وضعیت صنایع دستی کشور روند نزولی داشته و نمی توان گفت که تنها کرونا عامل بوده بلکه کرونا مزید بر علت است.
خانقاه با بیان اینکه قانون جامع حمایت از هنرمندان صنای‌دستی در مجلس به تصویب رسیده است، توضیح داد: از لحاظ قانون در این حوزه هیچ‌گونه مشکلی وجود ندارد، برای بهره‌مند شدن ذی نفعان این قانون، باید آیین‌نامه اجرایی وجود داشته باشد و باید دولت به تنظیم آن بپردازد.
او تاکید کرد: واقعیت این است که از ظرفیت رایزن‌های فرهنگی در حوزه صنایع‌دستی غافل شده‌ایم. این درحالی است که نزدیک به ۸۰ رایزن فرهنگی در خارج از کشور داریم که می‌توانند در امر فرهنگسازی به ما کمک کنند.
خانقاه همچنین با اشاره به اینکه بحث سازمان های مردم نهاد مغفول واقع شده است، گفت: در حوزه صنایع دستی باید سازمان‌های مردم نهاد تشکیل و حمایت شوند.
