بعد از گذشت حدود یک سال از آغاز همه‌گیری کووید۱۹، برای شناسایی هر چه بیشتر این بیماری و رفتار این ویروس، به تحقیقات گسترده نیاز است.
با توجه به سرعت بالای شیوع و گسترش این ویروس در سراسر جهان، لازم است که توجه تحقیقات به احتمال نقش ژنتیک در میزان بروز این بیماری معطوف شود. تا بتوان مسیر سرایت ویروس و علایم و عوامل زمینه‌ساز ایجاد آن را به طور دقیق روشن کرد.
همزمان با شیوع ویروس کرونا، برخی افراد شروع به خود درمانی کرده و تاکید زیادی به استفاده از گیاهان، غذاها و مکمل‌های مختلف کردند. برخی از این درمان‌ها دارای عوارض جانبی هستند و اثر متقابل احتمالی آنها با داروهای مصرفی بیماران نیز ناشناخته است و ممکن است منجر به ضایعات جبران‌ناپذیر شود.
به توجه به نکات گفته‌شده و این موضوع که اثر مکمل‌ها هنوز مورد بحث هستند، «مینا جعفرآبادی» و «فدیه حق‌اللهی»؛ پژوهشگران مرکز تحقیقات بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی تهران به همراه دیگر همکارانشان، سابقه مصرف مکمل‌های مختلف و ترکیب آنها را در بیماران بستری و سرپایی کووید۱۹ مورد بررسی قرار دادند.
این مطالعه به صورت مقطعی در دوره زمانی اسفند ۱۳۹۸ تا خرداد ۱۳۹۹ انجام شد. در این پژوهش کلیه بیماران مشکوک به عفونت کووید ۱۹ که به درمانگاه عفونی بیمارستان امام خمینی شهر تهران مراجعه کرده‌بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. این بیماران با علایم عفونت تنفسی (تب، آبریزش بینی، گلودرد، سرفه خشک و ...)، علایم گوارشی (تهوع، استفراغ، دل‌درد و ...) و علایم عمومی (درد عضلانی، ضعف، سردرد و سرگیجه) وارد مطالعه شدند.
تعداد ۵۱۰ بیمار که بر اساس یافته‌های کلینیکی واسکن ریه، مورد بررسی قرار گرفتند و از آنها در خصوص مصرف کلیه مکمل‌های درمانی مثل مولتی ویتامین، ویتامین ث، ویتامین E، اسید فولیک، آهن، امگا ۳ و امگا ۶، سوال پرسیده شد.
افراد مورد بررسی به دو گروه بستری و سرپایی تقسیم شدند. ۱۷۱ نفر در گروه بستری و ۳۳۹ نفر در گروه سرپایی قرار داشتند. بررسی‌ها نشان داد که میانگین سن در گروه بستری بالاتر بود و به نظر می‌رسد که سن بالا عامل درگیری بیشتر ناشی از این ویروس باشد. همچنین مشخص شد که سطح تحصیلات در گروه بیماران بستری، پایین‌تر بود. به نظر می‌رسد که وضعیت اجتماعی پایین‌تر با افزایش ریسک ابتلا به بیماری ویروسی مرتبط است.
یافته‌های این مطالعه حاکی از این بود که در دو گروه بستری و سرپایی، تعداد مردان بیشتر از زنان است. در بیماران بستری زمینه بیماری‌های فشارخون، دیابت و آنمی بیشتر از بیماران سرپایی گزارش شد.
با توجه به نتایج این مطالعه می‌توان گفت که علایم تب در ۵۴ درصد کل بیماران و سرفه در ۷۱ درصد کل بیماران، دو عامل مهم در شناسایی بیماران مبتلا به کووید بودند. سایر علایم مثل درد عضلانی، خستگی، سردرد، درد قفسه سینه و گلودرد در گروه بیماران سرپایی بیشتر از گروه بستری بود. برخی بیماران کمی پیش از تب علایمی از حالت تهوع و اسهال داشتند، تعداد دیگری علایمی مثل سردرد یا استفراغ خونی نیز داشتند و برخی پیش از بروز تب بدون علامت بودند.
به طور کلی با توجه به نتایج این مطالعه تب، لرز و سرفه به عنوان عوامل مهم در شناسایی بیماران مبتلا به کووید دارای شیوع بالایی بوده و ضروری است این علایم توسط تیم درمان و سیاست‌گذاری بهداشتی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
در این مطالعه مشخص شد که الگوی مصرف مکمل (روزانه، هفتگی، ماهانه و نامنظم) در دو گروه بستری و سرپایی تفاوتی ندارد. در بین مکمل‌های مصرف‌شده، مکمل D۳ و زینک در بیماران سرپایی بیشتر از بیماران بستری بود و بیماران در هر یک از دو گروه سرپایی و بستری برخی از مکمل‌ها را اصلا استفاده نکرده‌بودند.
یکی دیگر از یافته‌های این مطالعه نقش کم‌خونی (هموگلوبین کمتر از ۱۰)، به عنوان عامل زمینه‌ساز شدت بیماری کووید ۱۹ در دو گروه بیماران سرپایی و بستری بود. به همین دلیل پژوهشگران این مطالعه توصیه می‌کنند: «کم‌خونی به هر علتی باشد، به ویژه در زمینه فقط آهن، در دوران بحران کرونا اصلاح شود، چرا که با تضعیف سیستم ایمنی، امکان ریسک ابتلا بیشتر خواهد شد».
به گفته پژوهشگران این مطالعه: «تب، لرز و سرفه در شناسایی بیماران مبتلا به کووید شیوع بالایی داشت و با توجه به اثر حمایتی ویتامین D۳ در کاهش شدت بیماری، انجام کارآزمایی‌های بالینی و مطالعات جامع‌تر پیشنهاد می‌شود».
یافته‌های این مطالعه دی‌ماه سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی علایم بالینی و عوامل زمینه‌ساز در بیماران کوووید-۱۹» در مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، منتشر شده است.
