به گزارش تیترشهر : به روزهای پایانی سال رسیدیم؛ این روزها با شرایط خاص (قرنطینه خانگی به دلیل شیوع کرونا ویروس) سپری می‌شوند. این ویروس بسیار خطرناک، باعث به تعویق افتادن بسیاری از برنامه‌های فرهنگی و ادبی اسفندماه و حتی موجب جابه‌جایی زمان برگزاری برخی برنامه‌ها و رویدادهای بین‌المللی مشخص در سال 1399 شد. امسال حوزه فرهنگ و ادبیات نیز با اتفاقات متعدد تلخ و شیرین همراه بود و امیدواریم سال جدید با تغییر و دگرگونی خوشایندی همراه باشد. طی گزارشی مروری داشتیم بر رخدادهای مهم سال 1398 اما به دلیل تعدد برنامه‌ها اشاره‌ای به برخی رویدادها شده و در ادامه مروری بر مهم‌ترین آنها داریم.
در سال 1398 شاهد برگزاری برنامه و مناسبت‌هایی چون آیین پایانی سومین جشنواره انجمن‌های ادبی"جایزه ملک الشعرا بهار"، برگزاری نخستین رویداد جشنواره "ملی شعر دانشجویی"، معرفی مترجمان محبوب سال 97 در هفته کتاب، اختتامیه چهاردهمین جشنواره بین‌المللی "شعر فجر" در زاهدان، آغاز به کار پنجره سامانه صدور و مجوز چاپ و نشر کتاب، معرفی برگزیدگان و شایستگان تقدیر دوازدهمین دوره جایزه ادبی "جلال آل‌احمد"، معرفی برگزیدگان دومین دوره "جایزه ارغوان"، معرفی برگزیدگان پنجمین دوره مسابقه خلق کتاب "تصویری دستان"، اختتامیه پنجمین دوره "جایزه فرشته"، برگزاری همایش بزرگداشت روز ملی عطار نیشابوری، تصویب خرید کتاب در چند نوبت توسط هیات انتخاب و خرید کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برپایی پانزدهمین دوره جایزه ادبی "واو"، نکوداشت روز "شعر و ادب فارسی" و بزرگداشت مقام استاد شهریار در مرکز همایش‌های برج میلاد تهران، معرفی برگزیدگان پنجمین جشنواره سراسری "شعر نیاوران"، معرفی برگزیدگان و شایستگان تقدیر ششمین جشنواره تقدیر از "مروجان کتابخوانی"، اختتامیه دومین دوره مسابقه کتابخوانی "پوپک دانا"، معرفی برگزیدگان هجدهمین جشنواره "کتاب و رسانه"، معرفی برگزیدگان و شایستگان تقدیر بیست و ششمین جشنواره "کتاب سال دانشجویی" و حضور ایران در چند نمایشگاه خارجی همچون نمایشگاه کتاب سئول، نمایشگاه بین‌المللی کتاب پکن، هفتادویکمین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت، نمایشگاه کتاب دهلی‌نو، نمایشگاه کتاب بلگراد و نمایشگاه مسقط بودیم.
سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که سال‌هاست در نیمه اردیبهشت ماه برگزار می‌شود امسال به دلیل مصادف شدن با ماه مبارک رمضان، چهارم تا چهاردهم اردیبهشت میزبان مخاطبان بود.
مراسم افتتاحیه این رویداد فرهنگی با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در مجموعه چهل‌سرا واقع در ضلع جنوبی مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد. کشور چین به عنوان میهمان ویژه در این دوره نمایشگاه حضور داشت. "خواندن توانستن است" شعار این دوره نمایشگاه کتاب بود.
در شب ولادت با سعادت کریم اهل‌بیت حضرت امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) دوشنبه 30 اردیبهشت‌ماه جمعی از استادان زبان و ادب پارسی و شاعران جوان و پیشکسوت با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند.
رهبر انقلاب در این دیدار، حرکت و پیشرفت جریان شعر انقلاب را امیدوارکننده دانستند و گفتند: البته جریان‌های شعری دیگری نیز وجود دارد اما این جریان شعر انقلاب است که از لحاظ مضمون، نوآوری در مضامین و صیقل‌یافتگی الفاظ پیشرفت بسیار چشم‌گیری داشته است.
رهبر انقلاب اسلامی، بیان و پدیده شعر را از معجزات آفرینش خواندند و افزودند: شعر از جنبه جمال و زیبایی برخوردار است و این امتیاز، شعر را به یک رسانه اثرگذار و مسئولیت‌آور تبدیل می‌کند که باید این تعهد را در خدمت جریان روشنگری و هدایت قرار داد.
ایشان با اشاره به یک مغالطه ناشیانه که شعر را به "شعر هنری" و "شعر متعهد" تقسیم می‌کند و می‌کوشد با شعار قلمداد کردن شعر متعهد، از آن ارزش‌زدایی کند، خاطرنشان کردند: اشعار بزرگان و قله‌های شعر فارسی همچون حافظ، سعدی، فردوسی و مولوی آکنده از اخلاق، تعلیم، تعهد، حکمت، عرفان، معنویت و اسلام ناب است، بنابراین تفکیک جنبه هنری و زیباشناختی شعر از جنبه رسالت و تعهد آن، مغالطه‌ای واضح و ناشی از غفلت یا کم‌سوادی است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای قرار دادن شعر در خدمت معارف توحیدی، فضایل اهل‌بیت علیهم‌السلام، انقلاب و حوادث مهم کشور و مسایل گوناگون دنیای اسلام را موجب اعتلا شعر دانستند و افزودند: در اشعار خود زیبایی‌های رفتاری ملت همانند حماسه زیبا و پر شکوه حضور فداکارانه مردم در کمک‌رسانی به سیل‌زدگان را به تصویر بکشید، زیرا این کار، شعر شما را به پرچم هویت ملت تبدیل می‌کند.
ایشان تاکید کردند: حفظ هویت ملت بسیار مهم است، چرا که ملتی که هویت خود را گم کند، در مشت بیگانگان آب می‌شود و از بین می‌رود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنانشان، درباره زبان فارسی ابراز نگرانی کردند و گفتند: من راجع به زبان فارسی حقیقتا نگرانم زیرا در جریان عمومی، زبان فارسی در حال فرسایش است.
رهبر انقلاب اسلامی افزودند: من از صداوسیما گله‌مندم، به دلیل این که به جای ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقل‌خورده و درست، گاهی زبان بی‌هویت و تعابیر غلط و بدتر از همه تعابیر خارجی را ترویج می‌کند. انتشار فلان لغت فرنگی یک مترجم یا نویسنده از تلویزیون، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زوائد مضر می‌شود.
ایشان با تقبیح استفاده فراوان از لغات بیگانه در رسانه‌ها، خطاب به مسئولان تاکید کردند: نگذارید زبان فارسی دچار فرسودگی و ویرانی شود.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین از ولنگاری زبانی و ساخت لفظی بسیار نازل برخی ترانه‌ها و پخش آنها از صداوسیما در سریال‌ها نیز انتقاد کردند و گفتند: زبان فارسی قرن‌های متمادی است که عمدتا بوسیله شاعران بزرگ حفظ شده و این‌گونه سالم و فصیح به دست ما رسیده است، بنابراین ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بی‌مبالاتی آن را به دست فلان ترانه‌سرای بی‌هنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیت‌المال در صداوسیما و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی پخش شود.
یازدهمین دوره طرح توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب‌فروشی‌ها با عضویت بیش از ۶۰۰ کتابفروشی از سراسر کشور از ۲۵ تیرماه در استان‌ها و ۲۷ تیرماه در شهر تهران کار خود را آغاز کرد.
علاقه‌مندان کتاب‌های تالیفی را با یارانه ۲۵ درصدی و کتاب‌های ترجمه را با یارانه ۱۵ درصدی از کتاب‌فروشی‌های عضو طرح خریداری کردند. در این طرح، سقف مجاز خرید برای هر خریدار حداکثر ۱۲۰ هزار تومان بود.
جمعی از شاعران طنزپرداز کشور، عصر پنجشنبه ۲۷ تیرماه با حضور در دفتر مقام معظم رهبری با معظم له دیدار کردند.
در این دیدار طنزپردازانی از رسانه‌های کشور نیز حضور داشته و برخی به شعرخوانی پرداختند، اما عمده جلسه به ارائه دیدگاه‌ها و نظرات پیرامون وضعیت کنونی طنز در کشور گذشت.
در این جلسه، علیرضا جاویدنیا از طنازپردازان و نقش‌آفرینان رادیو در برنامه‌هایی مثل "صبح جمعه با شما"، عباس احمدی، صابر قدیمی، مهدی استاد احمد، حجت‌الاسلام مهدی پرنیان، امید مهدی‌نژاد، محمدحسین مهدویان، عبدالرضا قیصری، قاسم رفیعا، علی دوستی، شهرام شکیبا و... به دبیری ناصر فیض حضور داشتند.
فرهاد پیربال شاعر و نویسنده نامدار کرد، در اعتراض به آنچه چاپ غیرقانونی کتاب‌هایش عنوان کرده بود، سه‌شنبه 25 تیرماه یک کتابفروشی را آتش زد.
او به جرم آتش‌زدن یک کتابفروشی محلی در اربیل در اعتراض به آنچه انتشار 5 کتابش بدون دریافت اجازه عنوان کرده، توسط پلیس دستگیر شد. پیربال این کتابفروشی را به نقض قوانین کپی‌رایت متهم کرده است.
فرهاد پیربال مدرک دکترای تاریخ ادبیات کردی خود را از دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کرده است. این شاعر و نویسنده تاکنون بیش از ۴۳ کتاب به چاپ رسانده و به عنوان یک از نام‌دارترین چهره‌های ادبیات کرد شناخته می‌شود.
در ادامه شفاف‌سازی‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای نخستین بار فهرست اشخاص حقیقی و حقوقی که در سال ٩٧ از سوی معاونت توسعه مدیریت و منابع این وزارتخانه در قالب فعالیت‌های فرهنگی، هنری و دینی حمایت شده‌اند، را در تاریخ 22 مردادماه امسال منتشر کرد.
بر اساس آمار اعلام شده، این وزارتخانه در سال ٩٧ به ٨٦ مورد اشخاص حقیقی در قالب فعالیت‌های فرهنگی، هنری و دینی مبلغ ١٤ میلیارد و ٩٠٠ میلیون و ٥٠٠ هزار ریال کمک کرده است.
همچنین این وزارتخانه در حوزه حمایت‌های اشخاص حقوقی نیز در ١٦١ مورد بالغ بر یک هزار و ٣٠٥ میلیارد ریال، حمایت‌های فرهنگی، هنری و دینی داشته است.
نمایشگاه‌های کتاب استانی با میزبانی استان‌های خراسان شمالی، کردستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان و آذربایجان شرقی در ماه مهر آغاز شد و با برگزاری 24 نمایشگاه به پایان رسید.
معرفی پایتخت جهانی کتاب در سال ۲۰۲۱
سازمان جهانی یونسکو "تفلیس" را به عنوان پایتخت جهانی کتاب در سال ۲۰۲۱ برگزید.
پایتخت جهانی کتاب عنوانی است که از سال ۲۰۰۱ هر ساله از سوی سازمان یونسکو به شهری تعلق می‌گیرد که در جهت تقویت جایگاه کتاب و مطالعه تلاش چشم‌گیری کرده باشد.
هدف یونسکو این است تا از این طریق در آن سال به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه را در مردم ایجاد کند. این انتخاب هیچ جایزه مالی برای شهر برگزیده ندارد و تنها تاییدی بر بهترین برنامه اختصاص داده‌شده به کتاب و کتابخوانی است.
اولگا توکارچوک از لهستان و پیتر هاندکه نویسنده و نمایش‌نویس اتریشی به عنوان برندگان سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ اعلام شدند.
جایزه اولگا توکارچوک برای قوه تصوری توصیفی که با اشتیاقی کلامی توانسته نمایانگر عبور از مرزها به عنوان سبکی از زندگی باشد، به او تعلق گرفت.
جایزه پیتر هاندکه نویسنده اتریشی برای آثاری تاثیرگذار که با نبوغ زبان‌شناسانه توانسته‌اند خاص و دقیق بودن تجربه انسانی را به نمایش بکشند، به او اهدا شد.
هدف این جایزه ادای احترام به خواسته آلفرد نوبل است که گفته بود "فردی که در زمینه ادبیات خاص ترین اثر را در جهتی ایده آل خلق کرده باشد" باید بتواند این جایزه را از آن خود کند.
هیات داوران این دوره از جایزه ادبی "بوکر" در یک اقدام کم‌سابقه و پس از ۳۰ سال دو نویسنده را به عنوان برنده این جایزه ادبی انتخاب کرد.
مارگارت آتوود و برناردین اواریستو امسال به عنوان برندگان جایزه بوکر ۲۰۱۹ معرفی شدند. اتوود برای نگارش رمان "وصیت‌ها" و برناردین اواریستو برای خلق رمان "دختر، زن، دیگر".
بهروز بوچانی، پناهجوی ایرانی با کتاب خاطراتش "هیچ دوستی جز کوه‌ها" که به بررسی وضعیت پناهجویان در بازداشتگاه‌های مانوس گینه نو پرداخته است در سال جاری چندین جایزه ادبی را دریافت کرد.
این کتاب بوچانی برنده مهم‌ترین جایزه ادبی استرالیا یعنی جایزه ۱۲۵ هزار دلاری ویکتورین پرمیر شد که گرانترین جایزه ادبی استرالیاست. او سپس جایزه ۱۰ هزار دلاری نیو ساوت ولز و جایزه ۲۵ هزار دلاری بهترین بیوگرافی استرالیا دریافت کرد. این کتاب همچنین به عنوان بهترین کتاب غیرداستانی جوایز کتاب سال صنعت کتاب استرالیا هم انتخاب شده است.
افتتاحیه این رویداد فرهنگی، چهارشنبه 22 آبان ماه در یزد به عنوان پایتخت کتاب در سال 1398 برگزار شد.
هفته کتاب 23 تا 30 آبان ماه با شعار "حال خوش خواندن" در سراسر کشور برپا بود.
"پاییزه کتاب 1389" دوازدهمین دوره طرح "توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب فروشی‌ها" بود که با شعار "حال خوش خواندن" به مدت ۱۳ روز از تاریخ ۲۳ آبان تا ۵ آذر ۱۳۹۸ در کتاب‌فروشی‌های کشور و از ۲۳ آبان تا ۸ آذر به مدت ۱۶ روز در شهر مشهد برگزار شد. در این دوره ۶۵۱ کتابفروشی ثبت نام کردند، اما ۵۸۵ کتابفروشی فعال بودند.
طرح "پاییزه کتاب" همزمان با بیست و هفتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در سراسر کشور برگزار شد.
محسن جوادی معاون امور فرهنگی، دوشنبه 9 آبان در نشست خبری، توضیح داد: برای این که صرفه‌جویی در هزینه‌ها داشته باشیم ساماندهی در بحث مدیریتی هم‌گرایی و هم‌سویی را خواهیم داشت. در مرحله نهایی ادغام موسسات فرهنگی هستیم و قرار است در قالب یک موسسه ادغام شوند که مدیر واحدی خواهند داشت که تحت عنوان رئیس موسسه فعالیت می‌کند اما مسایل حقوقی برای انحلال وجود دارد که زمان‌بر است. در آینده نزدیک این مسئله انجام می‌شود اما از لحاظ اداری نهایی شده است.
برگزیدگان سی‌و‌هفتمین دوره جایزه "کتاب سال" و بیست‌وهفتمین دوره جایزه "جهانی کتاب" چهارشنبه 16 بهمن‌ماه طی برنامه‌ای که در تالار وحدت برگزار شد جوایز خود را از دست رئیس جمهوری دریافت کردند.
سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، هشتمین دوره اهدای نشان‌های طلایی و نقره‌ای لاک‌پشت پرنده نمایشگاه کتاب پاریس، اختتامیه جام باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان، نمایشگاه کتاب لندن، طرح "عیدانه کتاب" از جمله رویدادهایی است که زمان برپایی آنها مشخص نیست.
منبع : هنر آنلاین
