آزادی در عزلت

به گزارش تیترشهر : برجی که پیروز حناچی سرپرست کنونی شهرداری تهران که مسئولیت شهرسازی و معماری این نهاد را برعهده داشت درباره وضعیت آن چند روز پیش گفت: هیچ سازمانی به شکل مستمر از برج آزادی نگهداری نمی‌کند و تعمیرات آن بعضا بدون رعایت موارد اصولی انجام شده و به همین دلیل آسیب‌های وارده را به شکل ریشه‌ای حل نکرده است.
وصف حال خاک گرفته و فراموش شده برج آزادی و وضعیت رسیدگی به این سازه مربوط به امسال و پارسال نیست، طی سال های اخیر اخبار خوبی از یادمان ملی برج آزادی به گوش نمی رسید؛ از ریزش آب از سقف آن گرفته تا ترک خوردگی و مشکلات ناشی از محوطه سازی در اطراف برج. 
حتی در برخی مقاطع زمانی هشدارهایی از سوی کارشناسان میراث فرهنگی درخصوص تخریب برج آزادی در صورت رسیدگی نشدن داده شده بود.
برج آزادی با برگزاری مسابقه طرح نماد شناسایی ایران در سال 1345 از دل طرح حسین امانت معمار ایرانی متولد و سال 1348 عملیات احداث آن که تلفیقی از معماری اسلامی، هخامنشی و ساسانی است آغاز شد و سال 1350 مورد بهره برداری قرارگرفت.
گرچه در یکی دو سال اخیر دیگر خبری از ریزش آب از سقف برج آزادی نیست اما سرنوشت این برج تاریخی و نماد قدیمی ایران همچنان دغدغه خیلی هاست.
حناچی که تا چندروز پیش به عنوان معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران فعالیت داشت و اینک سرپرستی شهرداری را برعهده دارد چندی پیش در گفت وگو با رسانه ها گفته بود: به این علت که بنای برج آزادی دارای سازمانی نگهدارنده نیست آسیب های وارد شده به آن طبیعی است.
وی یادآور شده بود: نوع مصالحی که در اینگونه بناها استفاده می‌شود، معمولی نیست؛ مثلا در این بنا از سنگ پلاک 2 سانتیمتری استفاده نمی‌کنیم بلکه از سنگ‌های ریشه‌دار با ضخامت 7 سانتیمتر استفاده می شود،پس زمانی که این مسائل رعایت نشود از آنجاکه حجم استفاده زیاد است، با مشکل مواجه می‌شویم.
مسئولان بنیاد رودکی که یکی از متولیان برج آزادی به شمار می رود البته بخشی از اظهارنظر حناچی بویژه درباره کیفیت مرمت را تایید نمی کنند و مدعی هستند: هرگونه اقدام مرمتی که در این بنا صورت گرفته با مجوز میراث و زیر نظر کارشناسان این سازمان بوده است. 
پس از انقلاب اسلامی نگهداری از برج آزادی با سه طبقه، دو راه پله و ۲۸۶ پلکان همراه با چند سالن نمایش، نگارخانه، کتابخانه و موزه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می شد تا اینکه اسفند سال 1379 قانون تشکیل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی با ادغام واحدهای مجموعه تالار وحدت و مجموعه فرهنگی انقلاب اسلامی (برج آزادی) در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و 25 اسفند همان سال به تأیید شورای نگهبان رسید.
بنیاد فرهنگی، هنری رودکی آبان 1382 به صورت رسمی و در قالب موسسه ای عمومی غیردولتی آغاز به کرد. 
در عین حال بنیاد رودکی متولی همه بخش های این برج نیست و می گوید که تنها مسئولیت محوطه داخل این برج با آن است؛ کار ساماندهی محوطه این برج برعهده شهرداری قرار دارد و اگرچه این مدیریت شهری پایتخت می گوید که آمادگی دارد مسئولیت نگهداری کامل برج را برعهده بگیرد اما همچنان مدیریت چندبخشی بر این برج تاریخی و کیفیت مرمت و نگهداری آن از نظر میراثی مورد بحث و محل تامل قرار داد.
اینک مسئولان بنیاد رودکی می گویند که قسمت گنبد بالایی برج نیازمند تعمیر است و منتظر دریافت بودجه برای مرمت آن هستند.
در این میان شهرداری تهران می گوید تنها درباره ساماندهی محوطه پیرامونی برج آزادی مسئولیت دارد و آمار می دهد که حدود سه سال اخیر طرح ساماندهی این محوطه انجام شده و اینک نیز اجرای فاز 4 آن در دست انجام است.

**پای صحبت مدیرعامل بنیاد رودکی
علی اکبر صفی پور مدیرعامل بنیاد رودکی در این زمینه گفت: بخشی از درآمدهای این نهاد مربوط به اعتبار دریافتی از دولت در قالب بودجه عمرانی برای نگهداری فضای مجموعه آزادی و تالار وحدت است. 
وی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه بودجه عمرانی بنیاد رودکی سال 95 حدود 500 میلیون تومان بود و سال های بعد به 2.5 میلیارد تومان و سپس 3.5 میلیارد تومان رسید اظهارامیدواری کرد که امسال این رقم به پنج میلیارد تومان افزایش یابد.
صفی پور افزود: این اعتبار در مجموعه تالار وحدت و برج آزادی هزینه می شود. 
وی اضافه کرد: طی 2 سال گذشته حدود 50 درصد این مبلغ ها به طور مستقیم در مجموعه برج آزادی هزینه شده است و علاوه بر آن پارسال برای بازسازی مجموعه رستوران آزادی و کافه گالری از طریق امضای تفاهم نامه با بخش خصوصی 2 میلیارد تومان اعتبار جذب شد.
صفی پور با اشاره به اینکه نگهداشت فضای بیرونی مجموعه برج برعهده شهرداری و فضای داخلی به عهده بنیاد رودکی است اظهارداشت: در 2 سال گذشته تمامی سنگ فرش های اطراف برج توسط شهرداری تهران تعویض شد. 
مدیرعامل بنیاد رودکی خاطرنشان کرد: همچنین تجهیزات تأسیساتی برج بروز و مشکلاتی که در ریزش آب وجود داشت حل شد و دیگر ریزش آب از بالا به مجموعه برج نداریم. 

*امکان جابه جایی یک آجر بدون اجازه میراث نداریم
وی در واکنش به انتقادهای مطرح شده درخصوص اصولی نبودن اقدامات مرمتی برج اظهارداشت: این صحبت ها را تأیید نمی کنم زیرا اقدامات صورت گرفته در داخل و خارج برج توسط بنیاد و شهرداری انجام شده و بارها شاهد بودم که معاون (سابق)«فنی و عمرانی» شهرداری تهران نیز به آنجا سرکشی و از نزدیک بازدید کرده است. 
به گزارش ایرنا این سخنان صفی پور مبنی بر بازدید معاون سابق فنی و عمرانی شهرداری از فرآیند اجرای طرح در حالی است که حناچی به عنوان یک کارشناس حوزه معماری و شهرسازی نقطه نظرهایی را درباره نحوه مرمت و ضرورت توجه به نگهداری اصولی این سازه مطرح کرده بود.
صفی پور در ادامه تأکید کرد: همه اقدامات انجام شده با نظارت مستقیم سازمان میراث فرهنگی بوده و در این مجموعه آجری را نمی توان جا به جا کرد مگر اینکه مجوز آن از میراث گرفته شده باشد و با نظارت آنها اتفاق افتد. 
وی با بیان اینکه به طور قطع نظارت و حضور میراث فرهنگی شرط اصلی بازسازی آن مجموعه است تصریح کرد: البته موضوع مرمت یک امر دائمی است که براساس اعتبارات در بخش های مختلف انجام می شود. 
مدیرعامل بنیاد رودکی گفت: آخرین کاری که برای مرمت برج آزادی انجام شده مربوط به بازسازی گنبد برج به عنوان فضای آخر برج است که آسیب دیده، مجوزهای مربوط به آن از سازمان میراث فرهنگی گرفته شده و منتظریم با ابلاغ بودجه مرمت را با نظارت مستقیم میراث فرهنگی انجام دهیم. 
وی ادامه داد: همچنین تلاش کردیم با استفاده از اهرم های تشویقی برای حضور هنرمندان استفاده کنیم که مهمترین آنها ارائه تخفیف های ویژه به هنرمندان حوزه های مختلف و در اختیار گذاشتن فضای نمایشگاهی بود. 
صفی پور با بیان اینکه برج آزادی نیازمند مرمت و بازسازی دائمی است اظهارداشت: با توجه به اینکه بخشی از فضای برج باز است آسیب های ناشی از گرما، سرما و آلاینده های خاص را دریافت می کند که موجب فرسایش برج می شود.
وی در عین حال تصریح کرد: اما نباید نگران بود که هیچ اتفاقی برای نگهداری برج صورت نمی گیرد زیرا بنیاد رودکی، شهرداری تهران و سازمان میراث فرهنگی اقدامات خوبی در این زمینه انجام داده اند. 

*شهرداری داوطلب نگهداری از برج 
در همین زمینه علی مفاخریان شهردار منطقه 9 پایتخت نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: شهرداری داوطلب نگهداری از برج آزادی است اما به موجب قانون نگهداری از آن برعهده بنیاد رودکی سپرده شده است.
وی با بیان اینکه مجموعه پیرامونی و نگهداری فضای سبز به عهده شهرداری تهران است افزود: سازه برج نیز نیازمند اقدامات مرمتی و نگهداری است که توسط وزارت ارشاد پیگیری می شود.
مفاخریان در ادامه با اشاره به تشکیل کارگروه ترکیبی متشکل از شهرداری منطقه، سازمان زیباسازی شهر تهران، بنیادرودکی، وزارت ارشاد و سازمان میراث فرهنگی استان خاطرنشان کرد: این کمیته تاکنون دو جلسه برگزار کرده و تلاش می کند تا 22 بهمن امسال اقداماتی را مصوب و اجرایی کند. 
وی اضافه کرد: اقدامات این کمیته ترکیبی از کارهای فرهنگی، بروزرسانی مجموعه برج آزادی، محوطه پیرامونی و نیز فضای کاربری برج را شامل می شود که بخشی از آنها باید بسرعت و تا دهه فجر امسال همزمان با ایام چهلمین سال پیروزی انقلاب به اتمام برسد. 
شهردار منطقه 9 تهران با اشاره به اینکه نورپردازی اطراف برج آزادی به روش «ویدیو مپینگ» برعهده سازمان زیباسازی شهر تهران قرارگرفته خاطرنشان کرد: این کار که تاکنون سه بار توسط بنیاد رودکی مورد آزمایش قرار گرفته است از دهه فجر امسال آغاز می شود و به صورت دائمی ادامه خواهد داشت. 
وی ادامه داد: همچنین رفع مشکل آبنماهای پیرامون برج نیز در دستور کار قرار گرفته است که بزودی پیمانکار آن مشخص می شود تا این آبنماها مجدد راه اندازی شود. 
شهردار منطقه 9 همچنین جانمایی پارکینگ، خروج پایانه غرب و تقویت فضای پیاده رو اطراف میدان آزادی را از دیگر اقدامات در دستور کار این کارگروه ذکر کرد. 
وی درخصوص مرمت برج آزادی نیز اظهارداشت: این کار نیازمند کارهای مطالعاتی و مشاوره ای است که میراث فرهنگی تیم های ویژه در این زمینه دارد و مقرر شده کار مرمت برج با استانداردهای آثار تاریخی شروع کنند.
به گزارش ایرنا با شرایط موجود آنچه بیش از هرچیز اهمیت دارد ضرورت توجه به مرمت و نگهداری برج آزادی تهران است که به عنوان یک نماد تاریخی و فرهنگی ایرانیان خاطرات بسیاری از آن دارند و امید است مدیریت چندبخشی حاکم بر این بنا سبب بروز مشکلاتی مثل آنچه در گذشته در ذهن شهروندان نقش بسته، نشود.