ظهور بابک زنجانی از اتاق تاریک معاملات

به گزارش تیترشهر : بالاخره نفت ایران در بورس عرضه شد و علی رغم سمپاشی های صورت گرفته توسط برخی از رسانه ها و کارشناسان تجربه موفقی نیز داشت.

براساس تصمیم گرفته شده قرار بود یک میلیون بشکه نفت در حجم های 35 هزار بشکه ای عرضه شود که با تعدیل قیمت و انعطافی که مسئولان عرضه کننده نفت در بورس داشتند در دو مرحله این نفت عرضه شده به فروش رفت.

هرچند که ایرادات جزئی برای نحوه عرضه نفت در بورس می توان بیان کرد؛ اما در کل باید گفت  عرضه نفت تجربه موفقی بود که شرکت ملی نفت ایران پشت سرگذاشت و باید منتظر عرضه های بعدی بود.

*مدیر امور بین الملل شرکت نفت: فروش نفت در بورس ادامه دار است

سعید خوشرو مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران نیز پس از عرضه نفت خام در بورس در گزارشی اعلام کرده بود فروش هشت محموله ۳۵ هزار بشکه‎‏ای در عرضه نخست و فروش ۲۰ محموله ۳۵ هزار بشکه‎ای در مرحله دوم، در مجموع عرضه آزمایشی موفقی را در بورس انرژی رقم زد.

به گفته این مقام مسئول در جریان این عرضه آزمایشی، بازخوردهایی را دریافت کرده‎ایم و همچنان منتظر پیشنهادها و نظرهای سازنده بخش خصوصی هستیم تا با لحاظ کردن آنها، نقاط قوت کار را افزایش دهیم و فضا را برای عرضه‎ای موفق‎تر و مطمئن‎تر فراهم کنیم.

خوشرو با اشاره به تصمیم‎گیری درباره افزایش مهلت تسویه ارزی به ۶۰ روز و همین‌طور انعطاف قیمتی در عرضه گفته بود همانطور که پیش از این هم گفته بودم، شرکت ملی نفت ایران شرایط مساعدی را برای خرید نفت خام از طریق بورس انرژی برای بخش خصوصی فراهم کرده است و معتقدیم هیچ خریداری نمی‎تواند به طور مستقیم راحت‎تر از فرآیندی که در بورس انرژی شکل گرفته، نفت خریداری کند.

وی تصریح می کند: بدون تعارف بگویم، در مرحله نخست عرضه، بخش خصوصی کار را جدی نگرفته بود، اما پس از مشاهده فرآیند عرضه در مرحله نخست و انعطاف‎های نفت در فروش، باور کرد نفت به معنای واقعی فروشنده است.

خوشرو در عین حال به نکته مهمی اشاره می‎کند که فرآیند عرضه نفت خام در بورس، دو بخش دارد که یک بخش آن به عرضه‎کننده، یعنی شرکت ملی نفت ایران مربوط می‎شود و بخش دوم کار به آمادگی کافی خریداران بستگی دارد که بخش عمده آن به موفقیت خریداران در یافتن مقصد نهایی و ارائه ضمانتامه‎های معتبر بانکی منوط است. بنابراین بخش خصوصی در ادامه این روند، باید توان خود را در شناسایی بازارهای نهایی و شناخت جزئیات عملیاتی تقویت و نسبت به اخذ ضمانتنامه بانکی نیز اقدام کند که بدیهی است رقم این ضمانتنامه در صورت تجمیع محموله‎ها، قابل‎ توجه خواهد بود.

*ناخشنودی عده‌ای از عرضه موفق نفت در بورس

همانطور که گفته شد در واقع کسی گمان نمی کرد که شرکت ملی نفت و مسئولان فروش نفت خواستار اجرایی شدن این شیوه باشند زیرا این گمان وجود داشت که همانند دوره گذشته عرضه نفت در بورس کار شکنی هایی ایجاد شود و این عرضه نیز با شکست مواجه شود. اما با تدبیری که معاون اول رئیس جمهور انجام داد خوشبختانه در این دوره شاهد عرضه موفق نفت در بورس بودیم و عملا بورس توانست به عنوان بازوی کمکی در دوران تحریم های نفتی به داد مسئولان فروش نفت برسد و امید است که این عرضه ها در روزهایی که نفت ایران تحریم نیست نیز ادامه دار باشد.

ولی ظاهرا برخی از رسانه ها و در راس آنها رسانه ملکه یعنی بی بی سی گزارش هایی را منتشر کرده است که نشان می دهد از این اتفاق خورسند نیست که البته دلیل آن نیز واضح است.

این رسانه متعلق به خاندان سلطنتی انگلیس در گزارشی با عنوان "عرضه نفت در بورس؛ آیا بخش خصوصی می‌تواند تحریم‌های آمریکا را دور بزند؟" عملا اعلام کرد فروش نفت به بخش خصوصی نتیجه اش پیدا شدن افرادی مانند بابک زنجانی است.

* بخشی از گزارش بی بی سی در مورد عرضه نفت ایران در بورس

این رسانه در بخشی از گزارش خود آورده است :

« محسن قمصری، مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در مصاحبه‌ای که در کتاب "ناگفته‌های فروش نفت" انجام داده گفته است: "اشاره به این نکته ضروری است که صادرات نفت ایران تحریم نبود؛ بلکه خرید نفت ایران توسط خریداران تحریم بود. هر پالایشگری که نفت ایران را می‌خرید و مجوز خرید نداشت به شدت تنبیه می‌شد، وقتی می‌گفتیم بخش خصوصی نمی‌تواند نفت خام ایران را بفروشد به خاطر این بود که واقعا خریداران از آنها نمی‌خریدند".

او در ادامه گفته است: "با رفتن من از امور بین الملل این اتفاقات افتاد؛ هم به دو سازمان غیرمرتبط نفتی محموله دادند و به آقای زنجانی که در نهایت ثابت شد هیچ کدام از اینها نتوانستند نفت را بفروشند و محموله‌های تحویلی مدت‌ها سرگردان بود و حقانیت نظر ما ثابت شد که این کار نشدنی است."

عده دیگری از منتقدان طرح عرضه نفت در بورس پیشتر به تجربه‌هایی نظیر بابک زنجانی، تاجر ایرانی و همچنین زمینه سازی برای ایجاد رانت ارزی و فساد اشاره کرده بودند.

در عرضه جدید نفت در بورس ۸۰ درصد تسویه (ارزی) بصورت اعتباری صورت می‌گیرد.

تجربه ناموفق تحویل محموله های نفتی به بابک زنجانی، متهم بزرگ نفتی در دولت محمود احمدی نژاد، سبب شده است که عده‌ای به مشارکت بخش خصوصی در بازار نفت خوشبین نباشند.

آقای زنجانی در دوران تحریم‌های قبلی محموله‌های نفتی ایران را با هدف "دور زدن تحریم و فروش در بازارهای جهانی" از شرکت ملی نفت ایران تحویل گرفت.

او به این متهم شده که یک میلیون بشکه نفت را از شرکت ملی نفت ایران تحویل گرفته و از مبلغ دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون یورو که باید می‌پرداخته فقط۱۶۰ میلیون یورو پرداخت کرده است."

قوه قضاییه بابک زنجانی را که هم اکنون در زندان بسر می‌برد را به اعدام محکوم کرده است.

پرونده دیگری که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد فروش نفت از طریق نیروی انتظامی ایران بود.»

*بابک زنجانی ها محصول اتاق غیر شفاف هستند

همانطور که گفته شد ظاهرا عده ای از اینکه نفت ایران توانسته است از طریق بورس به فروش روند ناخرسندند و الا چنین مباحثی که پاسخش نیز روشن است هرگز در رسانه ها مطرح نمی شد.

پرواضح است که بابک زنجانی و دیگر دلالان فروش نفت زمانی پایشان به میان می آید که معاملات در اتاق تاریک انجام شود و عملا این توافقات پشت درهای بسته صورت می گیرد. کما اینکه در دوران اجرای توافق برنامه جامع اقدام مشترک برخی از دلالان فروش نفت پایشان به ایران باز شده بود که در گزارش های گذشته به تفصیل به آن پرداخت شده بود.

درباره عرضه نفت در بورس این نکته عیان است که گرچه خریداران بخش خصوصی در بورس برای رسانه ها و عموم جامعه به دلیل شرایط تحریمی مشخص نیستند ولی اطلاعات آنها در اختیار نهاد های نظارتی و امنیتی و همچنین سازمان بورس قرار دارد بنابراین عملیات خرید و فروش نفت در بورس کاملا شفاف صورت گرفته و خواهد گرفت.

*مسئول اسبق فروش نفت ایران: از بورس باید مراقبت کرد

محمد علی خطیبی که بارها در خصوص فروش نفت به بابک زنجانی توضیحاتی را در رسانه های مختلف داده است  به خبرنگار خبرگزاری فارس گفت: ما در فروش نفت اصول و چارچوبی داشتیم و با دادن نفت به کسانی که مشکلات ما را مضاعف می کنند 100 درصد مخالف بودیم.

وی ادامه داد: بارها گفته ام که مدیرعامل شرکت نیکو نفت را به بابک زنجانی فروخت و هرگز این کار از جانب مسئول مستقیم فروش نفت که در آن موقع بنده بودم صورت نگرفت و من کاملا با این کار مخالف بودم.

خطیبی با اشاره به اینکه باید از بورس و فروش نفت به کسانی که وارد بورس می شوند نیز مراقبت کرد گفت: همانطور که می دانید بورس محیطی شفاف است و در آن رقابت شکل می گیرد برای همین بورس فی نفسه محیطی است که در آن امکان ورود افرادی مانند بابک زنجانی وجود ندارد.

مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران خاطرنشان کرد: اما با این حال نباید در بورس فضای انحصاری شکل گیرد و باید این کار توسط مسئولان بورس و نهاد های نظارتی و امنیتی به خوبی رصد شود تا فقط خریداران نفت به چند خریدار محدود نشود که اگر این اتفاق رخ دهد خطرناک است و بورس را از هدف اصلی خود دور خواهد کرد.

وی در پایان گفت: در بورس های دنیا نیز ورود به آنها آزاد است بنا براین باید در بورس نفت نیز ورود آزاد باشد و هرکس که می تواند و توانایی دارد باید وارد خرید و فروش نفت شود.

*فروش نفت خام در بورس جلوی ظهور بابک زنجانی های جدید را می‌گیرد  

رحیم زارع رئیس کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به یکی از مزایای فروش نفت در بورس گفته است: در صورت عرضه نفت در بورس، مسئولیت تائید صلاحیت خریداران و اخذ تضمین لازم از آن‌ها بر عهده بورس است. در واقع بورس به خریدار برای تحویل نفت و به فروشنده برای دریافت بهای معامله، ضمانت می‌دهد. درنتیجه، بورس اعتبار هر دو طرف معامله بخصوص خریداران را می‌سنجد تا معامله بدون نگرانی از بدعهدی طرفین صورت گیرد.

وی افزود: به‌ عبارت ‌دیگر، بورس انرژی موظف است تا با گرفتن وثیقه لازم از خریدار، تحویل بهای معامله به فروشنده را تضمین کند. همچنین بورس در مقایسه با شرکت ملی نفت ایران، در زمینه فروش نفت انعطاف‌پذیری به‌مراتب بیشتری از لحاظ شکلی و ساختاری دارد؛ زیرا این شرکت صرفاً ضمانت‌نامه بانکی را قبول می‌کند اما بورس روش‌های مختلف دیگری برای گرفتن این وثیقه از خریدار نفت دارد.

این نماینده مجلس ادامه داد: با توجه به اخذ تضمین های لازم از خریداران نفت توسط بورس، این تضامین در صورت بروز هرگونه مشکل نقد می شوند و وجه نفت معامله شده در بورس تسویه می گردد. در واقع، بورس انرژی از طریق بانک های مورد تایید فروشنده یعنی امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران، تضامین لازم را از خریداران نفت دریافت می‌کند. در نتیجه، با عرضه نفت در بورس امکان دلالی به شکلی که اقتصاد کشور دچار خدشه شود و یا تکرار تجربه‌های تلخ فعالیت برخی دلالان نفتی در دوران تشدید تحریم‌های فروش نفت در اوایل دهه 90 وجود ندارد.

در فیلم پایین پاسخ ادعاهای بی بی سی و دیگر مدعیان داخلی درباره عرضه نفت در بورس قابل مشاهده است.