محمد باقرقالیباف شهردار اسبق تهران در روزهای آخری که در حال ترک کردن خیابان بهشت بود، عنوان کرد که تبدیل شدن شهرداری از یک نهاد خدماتی به یک نهاد اجتماعی از افتخارات دوره طولانی مدیریت 12 ساله اش در تاریخ بلدیه تهران به شمار می رود. افتخاری که منتقدان آن را بزرگترین اشکال شهرداری در دهه گذشته می دانستند.
به گزارش تیتر شهر- زهرا نورزی: شهرداری تهران در یک دهه گذشته با ورود به حوزه آسیب های اجتماعی شهر تهران تلاش داشت تا در این زمینه موفقیتی را به نام خود ثبت کند.
پاکسازی محله هرندی از معتادان متجاهر ( دروازه غار) تاسیس مراکز بهاران و پناه دادن معتادان در گرمخانه ها در شب های سرد زمستان بخشی از این اقدامات بود.
شهردار معتقد بود با هر چه در توان داشته و دارد به میدان کار زار آسیب های اجتماعی آمده است، اما منتقدان این باور شهردار پانزدهم را قبول نداشتند. آنها بر این باور بودند بیرون کردن معتادان از پارک های تبدیل شده به کانون آسیب های اجتماعی در منطقه 12 تهران تنها یک مسکن است.
بعدها تجربه ثابت کرد، سازمان های متولی سرپرستی معتادان کارتن خواب را بر عهده نمی گیرد به همین دلیل چرخه معیوب رسیدگی به آسیب های اجتماعی باعث شد تا آنها بدون هیچ حمایت اجتماعی به سطح اجتماع باز گردند.
دردهای پایتخت تهران کم نبود. معضل خانه های تیمی جنوب تهران، فروش نوزدان که به گفته فاطمه دانشور معمولا خارج از عقد شرعی به دنیا می آیند، بارها بارها با تکذیب معاونت اجتماعی شهرداری تهران روبه رو شد.
علاوه بر این هجوم کودکان خیابانی و متکدیان سبب شد که چهره پایتخت روز به روز خشن تر شود. در آن زمان منتقدان می گفتند بازدیدهای اجتماعی مسئولان شهرداری از مراکز تهران به ویترین نمایش مبدل شده است؛ رویه ای که بعدها نیز توسط شهرداری مستعفی تهران محمد علی نجفی تکرار و محمد علی افشانی شهردار فعلی تهران نیز دنبال شده است چرا که هر دو شهردار اخیر شهر تهران یعنی نجفی و افشانی در اولین روزهای کار رسمی سری از محله هرندی و مددسرای جنوب تهران بازدید کردند.
روز گذشته محمد علی افشانی شهردار پایتخت از مدد سراهای جنوب تهران بازدید کرد اما کارشناسان اجتماعی وشهری در گفت وگو با تیتر شهر از روند بازدید های نمایشی و بی برنامه از مراکز آسیب های اجتماعی که بیش از یک دهه در شهر تهران دنبال شده است، انتقاد کردند.
لزوم تشکیل اتاق فکر برای حل مسائل اجتماعی شهر تهران
مجید ابهری استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل کلانشهر تهران در گفت و گو با خبرنگار تیتر شهر گفت : با توجه به تنوع فرهنگ ها و تعدد خرده فرهنگ ها جمعیت مختلفی را با جایگاه شهروندان در خود جای داده است.
با توجه به تغییر سبک زندگی و آسیب هایی که از تاثیرات شبکه ماهواره ای و فضای مجازی ،آسیب های اجتماعی تشدید شده است. آسیب های اجتماعی درمناطق گوناگون شهر تهران متفاوت است.
اعتیاد در شمال و جنوب شهرمتفاوت است . درشمال شهر کوکایین و تریاک و در جنوب تهران هروئین وشیشه وکراک مصرف می شود.
در شمال شهر خانه های مبله ساعتی اجاره داده می شود که در جنوب شهر مقور نیست.
وی ضمن انتقاد از این موضوع که شهرداری در دوهه گذشته علاوه بر ظرفیت اجتماعی وفنی خود در حوزه مسائل اجتماعی ورود داشته است، ادامه داد: در مورد ورود به مسائل معتادان خیابانی ،کودکان کار و زنان و مردان کارتن خواب نمونه ای از این دخالت ها را می بینیم. اما با توجه به اینکه 22 سازمان و نهاد تعدد مراکز تصمیم گیری در زمینه پیشگیری وچه در زمینه کنترل و مراقبت در حوزه آسیب های اجتماعی فعالیت دارند، سالیانه میلیاردها بودجه دریافت کرده که وضع آسیب های به این گونه که در شهر می بیینید در آمده است .
ابهری تاکید کرد : مشکل تکثر نهادهای مختلف و اعمال سلیقه و تلاش های در شهر تهران سبب بروز این مسائل در شهر تهران شده است.
شهردار تهران در روزهای اولیه به بازدید مراکز آسیب های اجتماعی نظیر مدد سراها و سامان سراها رفته و نظریاتی ابراز می کند درحالی که بخشی از این وظایف بهزیستی و کمیته امداد امام و سایر تشکل های غیر عمومی و سمن هاست؛ اما شهرداری تهران چون در این مراکز وارد شده و فعالیت هایی را آغاز کرده است؛ در نتیجه ناخودآگاه این کارها در سهمیه شهرداری تهران قرار گرفته است.
وی ضمن ارائه پیشنهاد به شهرداری تهران برای رهایی از دور باطل یادآور شد: بهتر است شهرداری اتاق فکری با حضور آسیب شناسان جامعه شناسان و نمایندگان سازمان های متولی آسیب های اجتماعی تشکیل داده تا روشن شود حل معضل آسیب های اجتماعی درکدام مرحله برعهده شهرداری تهران است. از همه مهمتر اینکه اگر قرار است شهرداری در این موضوعات دخالت کند، مشخص شود این مداخلات به چه میزان می تواند انجام شود.
این آسیب شناس اعتقاد دارد؛ تا این مرز بندی ها مشخص نشود فعالیت های شهرداری خارج از حدود تلقی شده و مثمرثمر نخواهد بود.
ابهری همچنین با انتقاد از عدم فعالیت ستاد سمن های شورای شهر تهران بیان کرد: هرجا که دولت در آسیب های اجتماعی دخالت کرده، وضعیت آسیب ها بدتر شده است به این علت که در مداخلات مستقیم دولت نقش مردم کمرنگ شده و موضوع پیشگیری و مقابله جنبه اجتماعی نخواهد داشت.
از سوی دیگر در شورای شهر تهران مدیریتی به ستاد سمن ها وجود دارد، اما این نهاد عملا به حیات خلوت حضور افراد در این دوره گذشته تبدیل شده و الان در این دوره نیز فعالیتی ندارد . این در حالی است که شورای پنجم باید این نهاد را تقویت کرده و تشکل های مردمی را بر اساس وظایف به کار گرفته و فعال کند.
شهرداران مناطق برای آسیب های اجتماعی برنامه داشته باشند
امان الله قرائی مقدم استاد دانشگاه نیز ضمن انتقاد از روند رو به رشد معضلات اجتماعی شهر تهران و بازدیدهای نمایشی از مراکز سامان دهی آسیب های اجتماعی شهر تهران به خبرنگار تیتر شهر گفت : یکی از مشکلات شهرهای بزرگ تنوع آسیب های اجتماعی است. در شهرهای بزرگ کنترل مردم بر مردم و خودکنترلی وجود داشته اما با خرده فرهنگ های مختلفی در این میان روبه رو هستیم.
در واقع به دلیل برهم خوردن تجانس فرهنگی در پایتخت است که تهران به دنیای بیگانگان تبدیل شده است. نتیجه این تقابل فرهنگی در درجه اول رشد روز افزودن آسیب های اجتماعی در این کلانشهر است.
وی با بیان اینکه به دلیل مهاجرت پذیری شهر تهران؛ آسیب های اجتماعی شهر تهران پیچیده است، تاکید کرد: ارگان هایی مانند شهرداری، بهزیستی و وزارت بهداشت باید همکاری ویژه ای با شهرداری داشته باشند و باید قبول کرد که ورود به این حوزه به تنهایی از عهده شهرداری خارج است .
قرائی مقدم با اشاره به اقدامات بی نتیجه شهرداری تهران در گذشته، یادآور شد: شهرداری تهران در جمع آوری معتادان متجاهر در برخی از مناطق نقش داشت.
اما این ورود و عدم حمایت سایر دستگاه های متولی باعث شد تا یک چرخه معیوب رسیدگی به آسیب های اجتماعی در پایتخت ایجاد شود. بررسی ها نشان می دهد که80 درصد معتادان دوباره به سمت اعتیاد کشیده می شود. به این دلیل که کار وبستر مناسبی برای بازگشت این افراد به سوی جامعه وجود ندارد.
از همه مهمتر اینکه شهرداری نمی تواند به تنهایی بستر بازگشت این افراد را به جامعه فراهم کند زیرا معضل آسیب های اجتماعی موضوع کوچکی نیست. آمارهای سرانگشتی در حوزه اعتیاد نشان می دهد که در شهر تهران بین 3.5 تا 5 میلیون معتاد وجود دارد.
از سوی دیگر مدیران شهری باید به این مساله توجه کنند که آسیب های اجتماعی در محلات متفاوت است در این صورت باید شهرداران مناطق ونواحی اختیاراتی داشته باشند تا بتوانند به شکل جزیی مشکلات شهر تهران حل شود.
