برچسبی که بر هویت ماندگار است

به گزارش تیترشهر : جوان است اما رنگ پریده ای دارد. کم سن و سال به نظر می رسد ولی رگه هایی از موی سفید زیر روسری تیره اش دیده می شود. جسم و جانش مملو از تلخی های زندگی و جامعه است. زیر نگاه کارمندان اداره ای که به تازگی مشغول به کار شده است حجب و حیای زنانه اش را پنهان می کند؛ اما بیش از هر زمان دیگری زندگی را سخت تر و تلخ تر احساس می کند. خودش هم تفاوت نگاه های دوست و آشنا را حس می کند ولی به دروغ های سریالی از زندگی مشترکش ادامه می دهد. این تنها یک ساعت از زندگی یک زن مطلقه است و باید برای گذران باقی ساعات زندگی اش روش دیگری را انتخاب کند. ساعاتی که تلخ ترین ایام دوران جوانی اش محسوب می شود. جوان است اما تصمیم مجددی برای ساخت زندگی دوباره ندارد.

بار سنگین زندگی را بیش از هر زمان دیگری به تنهایی بر دوش می کشد. شناسنامه اسکن شده و المثنی تنها مدارکش برای چرخاندن یک زندگی است.

وضعیت زنان مطلقه بیش از زنان خانه دار در معرض خطر است. زنان بعد از جدایی متحمل کسب درآمد اجباری و سرپرستی فرزندان می شوند و باید یک به یک سختی های مردانه ای را به دوش بکشند. تربیت فرزندان، کار در محیط های غیر دولتی و خصوصی، نگاه سنگین اجتماع، شناسنامه ای که حالا تنها یک اسم از یک سرپرست در آن درج شده است؛ این ها  تنها بخشی از موانع راه زنان بعد از جدایی است.

حال، با وجود این سختی ها زمزمه ی  طرح حذف ثبت طلاق به گوش زنان می رسد. طرحی که ممکن است برای برخی از زنان خوشحال کننده باشد و یا شاید برخی آن را تهدیدی برای زندگی مشترک در آینده قلمداد کنند.

به عقیده برخی ها این طرح تنها پاک کردن صورت مسئله است! ازدواج، طلاق و بعد از آن یک شناسنامه سفید و بدون عیب و یک زندگی جدید! این طرح تا چه اندازه به زنان یا بهتر بگوییم به زنان مطلقه کمک می کند؟

امروزه زن مطلقه خود را عضوی جدا از جامعه حس می کند. زن مطلقه طرد شده است و حالا طرح حذف ثبت طلاق از شناسنامه تا حدودی به کمک او آمده است. اما آیا این کمک به زنان را در پی خواهد داشت؟ و اینکه در چه جامعه ای مطرح می شود و با چه ظرفیتی این طرح قابل اجرایی شدن است؟

این طرح هم مانند هر طرح اجتماعی مطرح شده دیگر دارای مخالفان و موفقان خود است که برخی از آن ها در این گزارش آورده شده است :

حمید درخشان‌نیا جزو اولین نفراتی بود که درباره این طرح به رسانه‌ها خبر داد و می‌توان وی را به‌عنوان یکی از موافقان طرح دانست. حمید درخشان‌نیا، رئیس سازمان ثبت احوال کشور درباره حذف طلاق از شناسنامه بانوان گفته است: در زمینه حذف عنوان طلاق از شناسنامه محدودیت قانونی وجود دارد و ما برای رفع آن پیشنهاداتی را به مجلس ارایه داده‌ایم. این طرح یک‌بار در گذشته در مجلس مطرح شد که از سوی نمایندگان با رأی منفی مواجه شد. در حال حاضر امکان حذف واژه طلاق تنها از شناسنامه زناني وجود دارد که دوشیزه هستند، ولی در صورت تصویب این طرح در مجلس این امکان برای سایر زنان مطلقه نیز فراهم می‌شود.زیرا ازدواج و جدایی بعد از آن پایان زندگی نیست و حق ازدواج مجدد برای هر شخص غیر قابل انکار است.

سلمان خدادادی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز یکی از موافقان این طرح است و دراین‌باره گفته است: اقدام دولت در ارایه لایحه حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه تصمیم درست و تاثیرگذاری است. حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه به منزله کتمان ازدواج نیست و این امکان وجود دارد تا در صورت لزوم از ثبت احوال استعلام صورت گیرد. دولت در صدد ارایه لایحه‌ای است که زمانی که ازدواج منجر به طلاق شد، واژه طلاق از شناسنامه حذف شود تا درج طلاق در شناسنامه، اثرات منفی را بر زنان باقی نگذارد و این قشر از جامعه بتوانند به زندگی عادی خود برگردند و دچار آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی نشوند. زنان بعد از طلاق به همسر قبلی خود تعلق ندارند لذا لزومی برای ذکر نام همسر در شناسنامه آنها وجود ندارد؛ بر این اساس می‌توان با اتخاذ تدابیری واژه طلاق از شناسنامه حذف شود.

اما این طرح در کنار موافقان خود دارای مخالفانی هم نیز هست که برای نظر خود جایگاهی نیز در نظر گرفته اند.

محمود سالارکیا، حقوقدان و معاون سابق دادستان تهران نیزاعتقاد دارد: طرح حذف واژه طلاق از شناسنامه زنان مطلقه اگر چه برای صیانت از حقوق زنان تدوین شده است ولی ممکن است موجب کتمان حقیقت هنگام ازدواج دوم شود. هر اقدامی مسلماً با یکسری معایب و مزایا همراه است از آن‌جا که متاسفانه ما با آمار بالای طلاق در کشور روبه‌رو هستیم و حتی بسیاری از عقدها قبل از شروع زندگی مشترک به طلاق منجر می‌شوند. درواقع این طرح نیز به همین منظور تدوین شده تا خانم‌هایی که به هر دلیلی طلاق گرفته‌اند، برای ادامه زندگی با مشکلی روبه‌رو نشوند اما یک نقص اساسی نیز وجود دارد و آن کتمان حقیقت است؛ زیرا با اجرای این طرح، زنان مطلقه به راحتی می‌توانند طلاق خود را به هنگام ازدواج دوم از همسرشان پنهان کنند. لذا اگر یک خانم مطلقه چنین رفتاری از خود نشان دهد و همسرش نیز بعدها با این مسأله روبه‌رو شود، مسلماً ادامه زندگی‌شان با مشکل روبه‌رو خواهد شد.

زهره ارزنی، وکیل و حقوقدان در ارتباط با این طرح گفت: متاسفانه در جامعه نگاه درستی به زنان مطلقه وجود ندارد؛ از این منظر شايد ارایه چنین طرحی یک قدم مثبت تلقی ‌شود ولی نباید این مسأله منجر به این شود که خانمی ازدواج نخست خود را مخفی کند. بعید به نظر می‌رسد اجرای این طرح بتواند به صورت كلي باعث تغيير نگاه به زنان مطلقه شود و تاثیرات ریشه‌ای ایجاد کند. اجرای این طرح نوعی سرپوش گذاشتن بر معضلات موجود است؛ جامعه اگر می‌خواهد تبعیض‌ها و نگرش‌های غلط موجود را از بین ببرد، باید برای نسل‌های جدید فکری بکند؛ به‌عنوان مثال دانش‌آموزان در مقاطع تحصيلي در كنار آموزش دروس تئوريك، درباره واقعیت‌های جامعه هم آموزش ببینند .

مخالفان و موافقان،طرح ها و نظرات،ابلاغیه ها و مصوبات،سخنرانی ها و اساس نامه ها .... اما در میان کاغذبازی ها و اظهار نظرها جایگاه زنان کجاست؟ چه کسی به فکر دنیای پر مشقت زنان مطلقه است؟ سوال انتهایی که بسیار حیاتی است و در این میان مطرح می شود این است که آیا جایگاه زنان به عنوان یک قشر تاثیر گذار در میان قوانین خشک حفظ می شود؟ این طرح تا چه میزان حامی زنان و پشتوانه ای برای زندگی بعد از جدایی است؟

طرح حذف نام مردان از شناسنامه به معنای پنهان ساختن زندگی مشترک نیست. ماهیت هر طرح و قانونی حمایت از حق و حقوق افراد جامعه است. واضح و مبرهن است که هر طرح اجتماعی برای آسیب رساندن به آنان نیست و سعی در رفع اموری دارد که این روزها با معضلاتی مواجه شده است. با تصویب این طرح تمام مردانی که قصد ازدواج دارند می توانند با مراجعه با مراکزی مشخص استعلام بگیرند و آثار این زحمت به مراتب کمتر از زندگی زنان سرپرست خود و خانواده ای است که همچنان در انزوا به سر می برند و نگران لقمه ای نان در محیط های مختلف شرافتمندانه کار می کنند.