به گزارش تیتر شهر؛ امروزه پایتخت با حضور 12 میلیون نفر در زمره کلان شهرهای پرجمعیت دنیا بوده که با مشکلات ترافیکی بسیاری مواجه است؛ از این رو در پی افزایش ترافیک، معضلاتی چون آلودگی هوا، آلودگی صوتی و... این شهر را تهدید می کند که حل آن در دست دولتمردان و مدیران حوزه شهری است. تیتر شهر در این خصوص به سراغ کسی رفت که تا کنون خدمات گسترده ای برای رفع مشکلات ترافیکی و زیست محیطی انجام داده است و امروزه در میان منتخبین شورای پنجم قرار دارد. محمد علیخانی نماینده مجلس هفتم و قائم‌مقام اسبق سازمان ترافیک شهرداری تهران بوده است.
- خیلی خوشحال هستیم که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید؛ به عنوان سوال اول، به طور کلی از نظر شما مشکلات ترافیکی شهر تهران ناشی از چه عواملی است؟
در بحث شهر تهران آن چیزی که مشکل است و مردم با آن مواجه اند بحث ترافیک و آلودگی هوا و مشکلات زیست محیطی است که البته همه این عوامل تابعی از ترافیک است؛ بنده بیشتر در مبحث حمل و نقل وارد شدم؛ در خصوص شورای پنجم نیز فعالیت خود را زودتر از موعد مقرر آغاز کرده این و کمیسیون حمل و نقل را به طور موقت قبل از شورای پنجم تشکیل داده ایم.
- با توجه به این که شما سالها خدمات بسیاری در این حوزه انجام داده اید و تسلط خوبی بر مباحث مربوط به ترافیک و حمل و نقل تهران دارید، شرایط موجود را بعد از یک دوره دوازده ساله چگونه میبینید؟
ابتدا شرایط موجود را بر اساس اطلاعات و تجربیات گذشته بررسی و همراه آقای هاشمی یک گزارش اولیه را آماده و منتشر کردیم؛ این گزارش قرار هست که به اطلاع اعضای جدید شورای شهر برسد. کمیسیون های دیگر هم همین وظیفه را دارند و در حال بررسی شرایط موجود هستند. برنامه بدین صورت است که وضع موجود و آمار ارقام را بررسی می کنیم و بر روی برنامه های آتی متمرکز می شویم.
- با توجه به این موضوع که شهرداری تهران در طول دوازده سال در اختیار یک گروه بوده است، نحوه عملکرد مدیریت شهری را در خصوص ترافیک در این سال ها چگونه ارزیابی می کنید؟
دیدگاه های مختلفی بحث ترافیک تهران را دنبال می کند. در دوره مدیریتی گذشته بیشتر به توسعه معابر و کارهای عمرانی مثل پل و تونل پرداخته شده تا از این طریق مسائل برطرف شود؛ فارغ از اینکه این روش در دنیا منسوخ شده است و با این روش مدیریت ترافیک امکان پذیر نیست. متاسفانه ما با این نحوه عملکرد مردم را تشویق می کنیم تا از خودروی شخصی استفاده کنند و همان طور که شاهد هستیم این اقدامات هزینه های زیادی بر شهر تحمیل کرده است.
- با توجه به اینکه به نحوه مدیریت در حوزه ترافیک انتفاداتی وارد است، راه حل برون رفت از این شرایط را چه می دانید؟
ما باید به سمت مدیریت سیستمی پیش برویم؛ درست است که به پل نیاز داریم اما بر اساس اولویت، طرح هایی مثل پل صدر راهگشا نبوده و می توانستیم طرح های جایگزینی داشته باشیم. می توانستیم به جای آن، خطوط مترو مانند خط 7 را تکمیل کنیم اما متاسفانه این امر محقق نشد. هنوز 70 درصد هزینه های خط 7 مترو باقی مانده است و از ایمنی لازم برخوردار نیست اما گفته شد با این اوصاف راه اندازی شده است. از سوی دیگر خطوط دیگر هم، مشکل را دارند. واگن ها هنوز تکمیل نیستند و باید بیشتر سرمایه گذاری کنیم.
- اظهارات یکی از اعضای شورای شهر، مبنی بر نا ایمن بودن خط هفت مترو تهران جنجال زیادی به پا کرده است، آیا شما این گزارشات را تائید می کنید؟
در مورد خط 7 مترو ما بازدید مستقیمی نداشته ایم اما از طریق برخی کارشناسان گزارشات دقیقی به دستمان رسیده است و معتقدیم که 70 درصد هزینه های خط 7 مترو هنوز باقی مانده است و تکمیل نشده و هم چنان ایمن نیست؛ اما وقتی که مسئولیت مستقیمی داشتیم بازدید می کنیم و تصمیمی نهایی را می گیریم. طبیعتا مشکلاتی وجود دارد ولی بر اساس برخی اطلاعات، بعضا سرویس دهی این خط متوقف می شود.
- چه راهکاری برای حل مشکلات ترافیکی پایتخت وجود دارد؟
آماری که در دست است نشان می دهد که روزانه 20 میلیون سفر در تهران اتفاق می افتد ؛ گفته شده است که بیش از 60 درصد افراد از حمل و نقل عمومی استفاده می شود اما این اطلاعات در واقع صحیح نیست. این آمار با آمار داده شده که 45 درصد است تفاوت دارد. تعداد سفرها در تهران زیاد است؛ باید تقاضای سفر را مدیریت کنیم و آن را کاهش دهیم؛ در دنیا راه های مختلفی وجود دارد تا این اتفاق رخ دهدو ما نباید خطا ها را تکرار کنیم؛ اگر مدیریت این دوران صحیح بوده است پس چرا با همه این هزینه ها مشکلات حل نشده بلکه بیشتر شده است ؛ به نظر می رسد که احتمالا راه را اشتباه رفته ایم.
از سوی دیگر این بحث ها مخصوصا بحث ترافیک،موضوعی فرا دستگاهی هستند که باید همه ی متولیان با یکدیگر مدیریت و تعامل داشته باشند و یک دستگاه نمی تواند مدیریتش را به تنهایی انجام دهد. باید بپذیریم که تهران با جمعیت بالای 8 میلیون و با جمعیت حاشیه نشین 13میلیون نفری ظرفیت کمی دارد؛ از سوی دیگر سفر ها افزایش پیدا کرده است. مدیریت چنین شهری نیازمند یک نگاه ملی است که باید در وهله اول شهرداری توانمند داشته باشیم. شهرداری که به فکر سکوی پرش نباشد و واقعا کار کند.
- به نظر شما، مشکل شهرداری که سودای ریاست جمهوری در سر دارد چیست؟
اگر شهردار، شهرداری را به عنوان یک سکو ببیند طبعا دولت در مقابل آن را به عنوان یک رقیب نگاه خواهد کرد و وقتی این رقابت ایجادشود و دولت رقیب شود، دیگر همکاری میان دولت و شهردار اتفاق نمی افتد؛ در این میان بسیاری از مطالبات شهرداری قربانی شده است و در اصل این مردم هستند که ضرر می کنند پس در وهله اول انتخاب شهردار حائز اهمیت است و در وهله دوم همکاری همه دستگاه ها به خصوص دولت و زیر مجموعه اش و استانداری و فرمانداری مورد نیاز است. در وهله سوم ما به همکاری و کمک مجلس نیازمندیم چون بسیاری از قوانین مشکلاتی دارد. توقع از شورای پنجم بالا رفته است و شرط تحقق این توقع همکاری میان قوا و نهاد های ذکر شده است. نمایندگان مجلس همگی هم سو هستند اما اگر با توجه به این هم سویی فکری یا گره ای از مشکلات باز نکنیم طبعا این توقعات از شورای پنجم برآورده نمی شود.
- اولویت شما در بحث حمل و نقل در تهران چیست و چه وسیله ای جهت حمل و نقل برایتان اهمیت بیشتری دارد؟
اعضای منتخب شورای شهر بر این عقیده هستند که مترو در اولویت است؛ خطوط موجود برای چندین دهه قبل طراحی شده است؛ مطالعات مترو در سال 52 و 53 صورت گرفته است و پیش از انقلاب کار مترو در تپه های عباس آباد آغاز شده بود و بعد از انقلاب به مترو اهمیت داده نمی شد اما آیت الله هاشمی در خطبه نماز جمعه که به خطبه مترو معروف است، اهمیت مترو را خاطر نشان کردند و پیگیری شد و استارت آن زده شد. ما باید ادامه مطالعات خطوط مترو را زودتر شروع می کردیم؛ ضمن اینکه تعصب خاصی روی وسیله ای خاص وجود ندارد تاکید بر مترو به خاطر سرویس دهی این وسیله نسبت به سایر وسیله هاست. بی آر تی هم در دست مطالعه است و ما تاکید می کنیم که کارها باید با مطالعه صورت پذیرد.
- در دیدگاهتان توجهتان بیشتر بر پیاده سوارهاست یا خودرو ها و برایتان کدام یک در اولویت هستند؟
قطعا انسان محوری نظر همه کارشناسان است و ماشین محوری در اولویت نیست؛ کاربرد خودرو شخصی در کشورهای پیشرفته به علت هزینه های بالا برای مسافرت در نظر گرفته می شود؛ در واقع پیاده محوری در اولویت قرار دارد و از ماشین های شخصی در درون شهر استفاده نمی شوند؛ اما در کشور ما به علت نبود وسایل نقلیه عمومی و تکمیل نبودن خطوط مترو و مشکل دسترسی به این وسایل فرهنگ استفاده از خودروی شخصی جا افتاده است و طبعا شهروندان از وسیله ی شخصی استفاده می کنند که همین عامل باعث شده است که فضای زندگی بر همه تنگ گردد. و مشکلات فراوانی از جمله بیماری و ناراحتی های اعصاب و آلودگی هوا را که از تبعات آن است بوجود آورد. این مشکلات جایگزین استفاده مطلوب شهروندان از شهر شده است. که به جای استفاده مطلوب از شهر آلودگی هوا عاید آن ها می شود. استفاده از وسیله شخصی تبدیل به یک فرهنگ شده است. همین عامل باعث چندین میلیون سفر در روز می شود و تهران تحمل فشار این چنینی را ندارد.
- یکی از مشکلات و معضلات خیابان های تهران، بحث موتور سیکلت سوارها به خصوص در منطقه 12 است، این مشکل به چه صورت حل خواهد شد؟
حضور موتور سیکلت ها در تهران از مسائلی است که به مشکلات اجتماعی و اقتصادی بر می گردد. این عوامل به صورت زنجیره وار به هم وصل هستند. در واقع دلیل اصلی خرید موتور سیکلت توسط مردم مشکلات اقتصادی آن هاست. موتور سیکلت به وسیله ای برای اشتغال تبدیل شده است و برخورد با این معضل راهکارهای صرفا سلبی و محدودیت دار نیست. در دهه 70 که در سازمان ترافیک بودم همین بحث مطرح بود. در آن زمان آرمی داده شد که در جلو موتور سیکلت ها نصب و آرم دوم روی کلاه کاسکت نصب می شد اما این طرح فقط یک سال دوام آورد. ساماندهی موتور کار خوبی است که باید از نظر امنیتی اتفاق بیفتد. و از طرف دیگر آمار و ارقام درستی در دست نیست؛ آمارها بعضا آمارهایی صحیح و دقیق نیست. موتور سیکلت واقعیتی در تهران است و ساماندهی آن نیازمند هم فکری بوده و باید چارچوبی برای آن تعریف شود.
- برخی از اعضای شورای شهر، از جایگزینی موتور سیکلت های برقی سخن به میان آورده اند، این طرح به چه میزان امکان پذیر است؟
اینکه موتور برقی عملی شود یا خیر گفتن آن تا حدی سخت است. اگر مردم به سوی موتورهای حاضر روی آوردند به خاطر قیمت پایین آن است. موتور برقی به طبع قیمت بالاتری خواهد داشت و مردم توان خرید آن را ندارند ؛ برای این بحث نیز باید راهکاری اندیشید و تولید را در جهت ارزان شدن آن در داخل کشور تقویت و حمایت کنیم.
- اگر بخواهیم از بحث های تخصصی بیرون بیاییم و به سراغ مسائل مربوط با شورای پنجم برویم این سوال در ذهن ها وجود دارد که لیست امید در شورای پنجم به طور میلیونی اعتماد مردم را به خود جلب کرد، مردم به این شورا امید دارند اما تا چه حدی تصور می کنید می توان توقع مردم را برآورد کرد؟
شورای پنجم به شدت زیر ذره بین است. حجم بسیاری از اخبار به شورا تعلق دارد و حساسیت در این زمینه بسیار بالا رفته است و ما باید حواسمان را جمع کنیم که دچار اشتباه نشویم و نباید نگران این ذره بین باشیم و در واقع این زیر ذره بین بودن مثبت است.
- عملکرد شورای گذشته را چگونه ارزیابی می کنید؟
در خصوص عملکرد شورای چهارم نیز مطلقا در هیچ زمینه ای نمیتوانیم نظر دهیم؛ همه چیز نسبی است به خصوص عملکرد شورای شهر تهران که زحمات زیادی کشیده شده است و منکر این قضیه نمی شویم اما آن چیزی که اهمیت دارد این است که ما از خطای گذشته درس بگیریم و به این مسئله بپردازیم که کدام اقدامات مشکلات را حل کرده و کدام حل نکرده و یا کدام اقدام فقط برای شهر هزینه بردار بوده است. و از این طریق روش های خطا را تکرار و به اصطلاح مچ گیری نکنیم اما متاسفانه برخی اشتباهات با تاکید صورت می گیرد؛ در ماه های اخیر شهرداری تهران واگذاری ها و قرار دادهای سه ساله بسته است و این رخداد هم چنان اتفاق می افتد. حرف برخی افراد در شورا این است که ما در اقلیت هستیم، نمی توانیم کاری کنیم و اکثریت چشم بر مسائل می بندند؛ بنابراین شاهد آسیب خواهیم بود و شورای آینده نیز درگیر این مسائل خواهد شد.
- به عنوان سوال پایانی، در صحبت های خود عنوان کردید که گزارش اولیه از شرایط موجود تهیه شده است، آیا این گزارش در اختیار مردم قرار خواهد گرفت؟
ما گزارشی اولیه از وضعیت موجود را آماده کرده ایم اما گزارشات تکمیلی بعد از تشکیل شورا تهیه خواهد شد و به مردم ارائه می شود. در حوزه کمیسیون عمران و حمل و نقل دو معاونت داریم که اطلاعات آن هم در بحث حمل و نقل و هم در بحث عمرانی چه پروژه های انجام شده و چه پروژه های در حال انجام الصاق شده است و در حال بررسی است. آمار ها نیز تجزیه و تحلیل شده است و بررسی ها صورت گرفته است و این گزارش،موقت و اولیه است و اطلاعات تجربی خودمان است. اطلاعات تکمیلی بعد از تحویل شهرداری، شورا و آغاز کار رسمی تهیه می گردد و پس از آن ظرف سه ماه گزارش جامعی از تهران در کمیسیون ها تهیه می شود.
