به گزارش تیتر شهر: در داخل کشور مجموعه های اندکی هستند که با راه اندازی مجموعه فروشگاه های زنجیره ای ضمن ارائه خدمات متمرکز خرید به شهروندان، به کسب درآمد پایدار در این حوزه ورود پیدا کرده اند. مجموعه فروشگاهی شهروند، رفاه، اتکا، سپه تنها مجموعه های فروشگاهی و خدمات رسانی هستند که سازمان های دولتی اقدام به راه اندازی آن برای کسب درآمد و ارائه خدمات متقابل کردند.
ورود بخش خصوصی در راه اندازی و اداره مجموعه فروشگاه های زنجیره ای باعث شد تا در این بخش رقابت هایی در ارائه خدمات بهتر ، کالاهای مرغوب با قیمت مناسب به وجود آید. به همین دلیل می توان گفت که در یک دهه اخیر بسیاری از فروشگاه های زنجیره ای خصوصی وارد بازار کار شدند تا در کنار مجموعه های بزرگ دولتی خدمات بیشتری را با بهره گیری از فناوری های نوین خدماتی ارائه دهند.
به عبارت ساده تر می توان گفت که ورود بخش خصوصی به این حوزه رقابت اقتصادی در مجموعه فروشگاه های زنجیره ای را بیشتر نشان داد. به این صورت که ییک فرشوگاه زنجیره ای زمانی می تواند به حیاط خود ادامه دهد که برای کسب درامد و سود بیشتر خدمات استانداردی رابه شهروندان ارائه کند تا بتواند در این زمینه مشتریان پایدار خود را پیدا کنند.
شهروند یک بنگاه اقتصادی با رویکرد اجتماعی
مجموعه فروشگاه های زنجیره ای شهروند از جمله فروشگاه هایی است که بیشتر به دنبال عملیاتی کردن اهداف اجتماعی و خدماتی شهردار پانزدهم شهر تهران بود. کاهش حاشیه سود و ایجاد غرفه های متنوع، آموزش نیروی انسانی برای تکریم ارباب رجوع در اولویت بود. البته در این میان درامدهای کسب شده نیز تنها می توانست بخشی از هزینه های این مجموعه را که طبق برنامه ریزی های کلان بود در سال بر تعداد فروشگاه های ان در کل تهران به ویژه مناطق جنوبی افزوده شود را تامین کند.
نحوی قیمت گذاری و ارائه تخفیفات به ویژه در فروشگاه هایی که در مناطق محروم شهر تهران راه اندازی شده بودند؛ یکی از همین برنامه های مورد تاکید شهردار وقت تهران بود. اما در همان زمان نیز نبود فرهنگ خرید از فروشگاه های بزرگ زنجیره ای در مناطق جنوبی از یک سو و از سوی دیگر پایین بودن قدرت خرید شهروندان در این بخش از تهران باعث شده بود تا شعبات شهروند در جنوب تهران سود ده نباشد و همچنین در این فروشگاه ها تنها اقلاب ضروری توزیع شود.
زیاده ده بودن فروشگاه شهروند در دهه 80 طبق ارزیابی ای که توسط شورای سوم شهر تهران انجام شده بود، باعث شد تا پیشنهاد واگذاری این مجموعه به بخش خصوصی مطرح شود.
اما همچنان شهردار تهران یعنی محمدباقر قالیباف بر این باور بود که با تغییر مدیریت این مجموعه می توان این بنگاه کم بازده اقتصادی را در کنار مجموعه شهرداری تهران نگاه داشت تا درزمان مناسب برند و امتیاز شرکت به بخش خصوصی واگذار شود و این اتفاق نیز افتاد. در سال 95 بود که به دلیل بدهی 15000 میلیارد تومانی شهرداری تهران به بانک شهر پیشنهاد واگذاری بخش قابل توجهی از سهام شهروند به این بانک واگذار شود. در واقع شهردار تهران در نطر داشت تا درمقابل پرداخت 5000 میلیارد تومان از بدهی خود به بانک شهر این مجموعه را به همراه مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب را واگذار کند.
برآوردهای اقتصادی کارشناسان اقتصادی و برندینگ نشان می داد که قیمت برند فروشگاه شهروند در کنار املاکی که در اختیار دارد، بالاتر از مبلغی است که شهردار تهران تصمیم دارد به ازای پرداخت آن سهام این مجموعه را واگذار کند.
اما دردوره جدید مدیریت شهری که به دوره اصلاحات معروف است، شهردار شانزدهم شهر تهران یعنی محمدعلی نجفی اعلام کرد که سود عملیاتی شهروند در سال 95 حدود 9 میلیارد تومان بوده است و این رقم حکایت از زیان ده بودن این مجموعه برای شهرداری تهران دارد.
این موضوع را مدیرعامل مجموعه فروشگاه های زنجیره ای شهروند در نخستین نشست مطبوعاتی خود بعداز 7 ماه فعالیت در این مجموعه تایید کرد و گفت: گزارشی که شهردار سلابق شهر تهران در جلسه علنی شورا درباره مباحث مالی شهروند اعلام کرد، عدد درستی بود. چرا که ازنظر صورت های مالی فرشگاه شهروند یک سود عملیاتی و یک سود غیر عملیاتی دارد. در سود عملیاتی نکته ای که وجود دارد، این است که اگر در صورت های مالی این مجموعه 100 هزار تومان سود را به نسبت سال گذشته نشان دهد، یعنی این شرکت از نظر عملیاتی سودده است.
مسعود سریع القلم که در کارنامه مدیریتی خود مدیریت مجموعه های اقتصادی خصوصی را دارد، در پاسخ به سوال خبرنگار تیتر شهر افزود: گاهی اوقات برخی از شرکت ها و سازمان های وابسطه شهرداری تهران اعلام می کنند که اگر شهردار امکانات بیشتری را در اختیار آنها قرار دهد، حتما به یک بنگاه اقتصادی سودده تبدیل می شوند؛ اما من این اعتقاد را ندارم.
در حال حاضر شرکت شهروند اجاره تمامی املاکی که شهرداری تهران در اختیارش قرار داده است را می گردازد. به عنوان مثالاجاره فروشگاه بزرگ شهروند بیهقی به شرکت نوسازی اراضی عباس آباد پرداخت می شود و یا اجاره فروشگاه بوستان در میدان پونک نیز به سازمان املاک و مستغلات شهرداری تهران پرداخت می شود.
آنطور که وی می گویدد؛ تعیین اجاره بهای املاک تحت اختیار فروشگاه شهروند نیز توسط کارشناسان دادگستری به صورت قانونی انجام می شود و در بیشتر موارد حتی شهروند اجاره بهای بیشتری را نسبت به قیمتی که کارشناس دادگستری تعیین می کند به شهرداری تهران و سازمان های مربوطه پرداخت می کند.
سریع القلم اعتقاد دارد کاهش هزینه های این مجموعه بزرگترین اقدام مدیریتی ای بوده که وی در مدت 7 ماهی که مدیریت این مجموعه را برعهده داشته ، انجام داده است.
وی در این باره ادامه داد: در دوره ای که بنده به عنوان مدیرعامل این شرکت انتخاب و فعالیت کرده ایم، براساس گزارش های مالی 51.5 درصد از هزینه های ستادی و مجموعه شهروند را کاهش داده و صرفه جویی و هزینه کرد بهینه ای در این مجموعه داشته ایم. باید به این موضوع توجه داشته باشید که کم کردن هزینه های شرکت های بزرگی مانند شهروند بسیار سخت است. در واقع باید به گونه ای عمل می کردیم تا به بدنه این مجموعه آسیب نرسد.
به عنوان مثال به هیچ عنوان در این مدت نه تنها حقوق کارکنان کاهش پیدا نکرده، بلکه برابر قانون نیز افزایش حقوق داشته ایم.
آنطور که مدیرعامل مجموعه فروشگاهی شهروند اعلام می کند، خط قرمز وی اجرای نص صریح قانون است. به همین دلیل امیدوار است که بتواند این صرفه جویی را در این زمان که به سال سخت و جنگ اقتصادی معروف است، ادامه دهد.
کسب درآمد پایدار با تغییر مدل اقتصادی فروشگاه شهروند
نکته قابل تاملی که در میان صحبت های مدیرعامل مجموعه فروشگاه های زنجیره ای شهروند وجود دارد، این است که وی همچنان اعتقاد دارد شهرداری تهران و فروشگاه شهروند یک مجموعه خدماتی است و نمی تواند زیاد به سود ده بودن خود فکر کند. اما سوال اینجاست که یک شرکتی که ماهیت اقتصادی بارویکرد اجتماعی دارد چطور می تواند به سود ده بودن خود وکسب درآمد پایدار از خدماتی که به شهروندان ارائه می دهد؛ فکر نکند.
آمارهای سال 96 فروشگاه شهروند نشان می دهد که سود عملیاتی این مجموعه به نسبت سال 95 حدود 17 درصد افزایش داشته است.
درست است که در سود ده بودن فروشگاه شهروند به عنوان سازمان وابسته به شهرداری تهران باید فاکتورهایی مانند شرایط اقتصادی جامعه را مد نظر قرار داد و از سوی دیگر به فکر سود دهی شرکای اقتصادی ای که با این مجموعه تحت عنوان تامین کننده ها نیز توجه کرد و البته قدرت خرید مردم را نیز در نظر گرفت اما ماهیت بنگاه های اقتصادی سوددهی آنهاست.
مسعود سریع القلم مدعی است که بهترین راهکار برای سوددهی اقتصادی فروشگاه شهروند، به صورت بخش خصوصی است.
وی در این باره تاکید کرد: اینکه شهروند باید یک مجموعه سودده باشد، شکی در آن نیست و استراتژیک مدیریتی من برای اداره این مجموعه به صورت بخش خصوصی است. اعتقاد دارم که شهروند باید تبدیل به یک سازمان چابک شده و هزینه های خود را به شدت کاهش دهد. در عین خال نیز به عنوان یکی از مجموعه های اقتصادی شهرداری تهران ایجاد درآمد پایدا کند. موضوعی که در 24 سال گذشته در مدیریت شهری به آن توجه نشده است.
به اعتقاد مدیرعامل شهروند، در دوره جدید مدیریت شهری، اعتقاد محمد علی افشانی شهردار تهران این است که شهروند باید یک مجموعه درآمدزا و اقتصادی باشد.
وی بر این باور است که تغییر شیوه کسب درامد و بیزینس در شهروند یک پروژه زمان بر است و باید صبر کرد تا به اهداف اقتصادی از پیش تعیین شده برای این مجموعه دست یافت.
اما سوال ای است زمانی که یک مدیر جوان و دارای تجربه مدیریتی اقتصادی را شهرداری تهران به عنوان مدیرعامل شهروند انتخاب می کند، به این دلیل است که می خواهد زودتر تغییر ریل گذاری اقتصادی در این بنگاه سودده انجام شود و صرف زمان نمی تواند مشکلات شهروند را حل کند.
مسعود سریع القلم با تایید این موضوع در پاسخ به خبرنگار تیتر شهر گفت: طبیعتا عمر مدیریت در مجموعه های وابسته به نهاد عمومی و دولتی زیاد نیست و مدیر باید بتواند ظرف مدت دو تا سه سال برنامه های خودرا اجرایی کند. اما باید بهاین مساله نیز توجه کرد که ایجاد تحولات اقتصادی در یک مجموعه دوره مشخصی دارد و به این صورت نیست که من ظرف مدت کوتاهی بتوانم این مجموعه را متحول کنم .
