به گزارش تیتر شهر: مرور وضعیت منطقه 22 از زمانی که شهرداری تهران تصمیم گرفت تا این محدوده را به عنوان بیست و دومین منطقه شهری در نقشه تهران بگنجاند، نشان می دهد آن منطقه ای که در رویاهای شهرسازی و مدیریتی شهرداری تهران جایگاه ویژه و منحصر به فردی از نظر جمعیت کمتر، ایجاد فضاهای رفاهی بیشتر داشت؛ فرستگ ها فاصله دارد.
این منطقه 17 ساله در سال های نوجوانی خود اکنون به منطقه ای با انبوه مشکلات حل نشده تبدیل شده که ساکنان قدیمی و جدید خود را به ستوه آورده است.
منطقه ای با 8 محله و 18 شهرک!
زمانی که منطقه 22 تهران به عنوان یک منطقه مستقل شهری روی نقشه پایتخت حیات اجتماعی خود را شروع کرد، تنها 8 محله با جمعیت کم داشت اما در طول کمتر از دو دهه 18 شهرک با برج های سر به فلک کشیده مانند دمل های چرکین سر از خاک آن بیرون آوردند و سیل جمعیتی زیادی را روانه غربی ترین منطقه پایتخت کرد.
هر چند در طول یک دهه اخیر شهردار وقت تصمیم گرفت تا رویای 50 ساله تهرانی ها را مطابق با طرح جامعه فرمانفرمایان به عنوان نخستین طرح جامع شهر تهران به واقعیت تبدیل کند و با ساخت دریاچه مصنوعی چیتگر یا همان شهدای خلیج فارس اعلام کرد که از این به بعد این محدوده به منطقه ویژه گردشگری پایتخت برای جبران کمبود سرانه های رفاهی و تفریحی تبدیل خواهد شد؛ اما ساخت همین دریاچه زیبا مشکلات ساکنان این محدوده را بیشتر از قبل کرد و ارمغان شهرداری تهران با اجرای این طرح بزرگ شهری ترافیک، افزایش جمعیت و البته ساخت و سازهای سازمان ها و ارگان های مختلف دولتی و خصوصی در قالب تعاونی مسکن بود.
هر چند شروع ساخت و سازهای ارگان ها و سازمان های دولتی و نظامی از سال ها قبل تر از ساخت دریاچه چیتگر آغاز شده بود و در سایه بی توجهی شهرداری تهران به این جریان، در کمتر از 4 سال ساختمان های بلند مرتبه زیادی در قالب مسکونی ساخته شد اما بهره برداری از بزرگترین دریاچه مصنوعی کشور در به اصطلاح خوش آب و هواترین منطقه تهران باعث شد تا این بار سرمایه گذاران برای کسب سود بیشتر مال ها و مجتمع های تجاری بزرگی را در این محدوده بسازند.
دریاچه چبتگر عامل گرانی زمین در منطقه 22
باید قبول کرد که ساخت دریاچه چیتگر قیمت املاک این محدوده را به صورت سرسام آوری افزایش داد و به خاطر این افزایش قیمت کاذب تعاونی های مسکن سازمان ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی تصمیم گرفتند تا برای کسب سود بیشتر با لابی هایی که با مدیران شهری این منطقه و در بعد کلانتر با مدیران ارشد شهرداری تهران انجام می دادند؛ ساختمان های سر به فلک کشیده بیشتری را در این محدوده ساختند.
به رغم آنکه الگوی شهرسازی منطقه 22 تهران از آنچه که به عنوان سند چشم انداز این محدوده طراحی شده بود، فاصله زیادی گرفت و کارشناسان محیط زیست بر این باور بودند که ساخت و سازهای بلند مرتبه در منطقه 22 مانع به جریان افتادن طبیعی هوا شده و این اتفاق پیامدهای ناگوار خود را در مناطق مرکزی شهر نشان می دهد، اما همچنان مدیران شهری در مقابل سوالات خبرنگاران تنها به این مساله تاکید داشتند که هر چند ساخت و سازهای زیادی در این محدوده انجام شده است اما همچنان جمعیت این محدوده با آنچه که در افق طرح جامع و تفصیلی این محدوده در نظر گرفته شده بود فاصله دارد.
منطقه22، قلک تهران!
بی تردید می توان گفت که منطقه 22 تهران در یک دهه اخیر به قلک شهرداری تهران برای تامین منابع درآمدی و کسری بودجه تبدیل شده بود و کسب درامد از یک منطقه بکر جای خود را به تبدیل این محدوده به بزرگترین قطب گردشگری تهران داد.
ساخت و سازهای غیر مجاز و خارج از استانداردهای طرح جامع و تفصیلی شهر تهران با پول هایی که به صورت زیر میزی در میان مدیران و تصمیم گیران شهری از شهرداران نواحی گرفته تا شورایارانی که نقطه اتصال سرمایه گذاران با مدیریت شهری بودند مانند نقلو نبات جابه جا می شد، بدون اینکه شهرداری تهرانفکری به حال توسعه حمل و نقل عمومی، خطوط اتوبوسرانی، ساماندهی خطوط تاکسیرانی، به سازی شبکه معابر، تامین پارکینگ برج های سر به فکل کشیده و مال های بزرگ کنند.
بلند مرتبه های مزاحم
داستان توسعه جوان ترین منطقه تهران داستان عجیب و غریبی است، آنقدر عجیب در سال 95 شورای عالی شهرسازی و معماری تصمیم گرفت تا با حکم عالی ترین مرجع شهرسازی جلوی ساخت و سازهای بی رویه در این منطقه را بگیرد و از آن زمان بود که دعوای بین وزارت راه و شهرسازی و شهردار پانزدهم شهر تهران بالا گرفت. چرای که مدیران شهری در دوره گذشته بر این باور بودند که ساخت و سازهای بلند مرتبه ای که طی سال های اخیر در منطقه 22 تهران انجام شده است به هیچ وجه مانع جریان هوا در تهران نیست این در حالی بود که کارشناسان محیط زیست و مدیران دولتی نظری بر خلاف مدیریت شهری وقت را داشتند.
دبیر سابق شورای عالی معماری و شهرسازی درباره وضعیت منطقه 22 تهران عنوان کرده بود: مناطق 21 و 22 آخرين منطقه به محدوده تهران پيوسته بودند اما عملا اجازه ساخت و ساز به آنها داده نميشد. عملا از سال 78 منطقه 22 و از سال 82 شهرداري منطقه 21 شكل مي گيرد و شروع به كار ميكنند. قرار بود كه ديد متفاوتي به عنوان آخرين ذخاير تهران فرصتي براي جهاني شدن تهران و فرصتي براي امكاناتي كه در ترهان تامين نشده به آن نگاه شود.
به گفته پیروز حناچی؛ در مطالعات مجموعه شهري تهران مصوب سال 1382 كاهش سطوح مسكوني و كاهش بار گذاري مسكوني در اين مطالعات به آن اشاره شده است. این در حالی است که در مطالعات طرح جامع تهران در سال 1386 كه مصوب شوراي عالي معماري و شهرسازي است نيز به منطقه 22 توجه ويژهاي شده است. حتي در طرح تفصيلي سال 91 كه مشاوران مناطق تهيه كردند نيز باز همين نگاه وجود داشته است.
وی بر این باور بود، آنچه در اين دو منطقه به ويژه منطقه 22 اجرا شد چيزي ديگري بود گويي اينكه شهرداري از يك سند ديگر براي اداره اين منطقه تبعيت مي كرده است. به ویژه در جنوب اتوبان همت حدفاصل درياچه چيتگر تا غرب تهران انگار در اين قسمت شهرداري تمامي اسناد بالادستي را كنار گذاشته و در اين قسمت از اسناد موجود تنها درساچه چيتگر يا همان شهداي خليج فارس را اجرا كرده است تمامي بلند مرتبه سازيها از نگاه ما در هيچ كجاي تهران ديده نشده است.
بررسی های دبیر سابق شورای عالی معماری و شهرسازی نشان می داد؛ چيزي در حدود 4 ميليون متر مربع فضاي تجاري در اين محدوده مجوز ساخت و پروانه ساخت داده شده است. مال هاي بزرگي كه هنوز به بهره برداري نرسيده است. نبايد اين را فراموش كرد كه شبكه شرياني شهر تهران به ويژه در آن قسمت در ساعات پيك سفر، قفل است. به عنوان مثال در سال 8 صبح كه همه به سر كار مي روند و يا 7 تا 8 شب كه همه در حال بازگشت هستند و همينطور روزهاي تعطيل خروج از تهران بخشي از بار آن روي اين شبكه بزرگراهي ميريزد و آن را قفل ميكند.
حالا تصور كنيد كه تمامي اين برجهاي مسكوني كه در منطقه 22 ساخته شده جمعيتپذير شوند و يا مجتمعهاي تجارياي كه در اين محدوده قرار دارد و در مقياس كل شهر طراحي و ساخته شده است و يا كاربريهاي ديگري كه هنوز به كار نيفتاده و از جنس كاربري مسكوني نيست اما در مقياس كل شهر تهران است اگر اين كاربريها فعال شوند آن وقت تصور كنيد كه چه اتفاقي در اين محدوده روي ميدهد.
رویکرد جدید شهرداری منطقه کلی گویی به جای رفع مشکلات شهری
اما با تغییر مدیریت شهری وروی کار آمدن مدیران اصلاح طلب، انتظار می رفت تا وضعیت منطقه 22 تهران با وجود تمامی ساخت و سازهای بی رویه و خارج از قاعده طرح جامع و تفصیلی این محدوده سر و سامان بگیرد. با انتخاب علی نوذر پور به عنوان شهردار این منطقه استراتژیک تهران تحلیلگران بر این باور بودند با توجه به آشنایی وی به قوانین شهری می توان انتظار عملکرد بهتری را در این محدوده از مدیریت شهری داشت.
هر چند شهردار جدید منطقه جزو نخستین مدیرانی بود که از سوی محمد علی نجفی شهردار سابق شهر تهران انتخاب شد، اما با توجه به گذشت نزدیک به یک سال از انتخاب وی به عنوان شهردار منطقه به غیر از جلوگیری از ساخت و سازهای غیر مجازی که بعضا برخی از سازمان های دولتی درصدد اجرای آن بودند ایستادگی کرد، اتفاق خاصی در این منطقه روی نداده است.
حتی بررسی اخباری که از قول علی نوذرپور در رسانه ها و خبرگزاری ها منعکس شده نیز نشان می دهد این مدیر -که بیشتر در نزد خبرنگاران به یک کارشناس خبره شهری معروف است- بیشتر درگیر تئوری ها و نظریات مدیریتی غوطه می خورد و نمی توان وی را یک مدیر اجرایی موفق در یک منطقه جدید به حساب آورد.
توسعه حمل و نقل عمومی، مسائل نگهداشت شهری، توسعه فضای سبز، توسعه فضاهای فرهنگی، رفاهی و تفریحی، توسعه فضاهای آموزشی و درمانی، حمل و نقل عمومی و .... از جمله مواردی است که به رغم آنکه از دوره گذشته مدیریت شهری در محله های این منطقه وجود داشت، همچنان نیز وجود دارد.
آنچه مسلم است، این است که نوذر پور زیاد اعتقاد به فعالیت و مشارکت شورایاری ها با شهرداری منطقه به عنوان نمایندگان محله ها ندارد چرا که تجربه های گذشته این محدوده نشان می دهد برخی از اعضای شورایاری ها به جای حل مسائل و مشکلات شهروندان به دنبال مقاصد اقتصادی و سیاسی خود هستند.
منطقه ای برخوردار با محله های محروم!
وقتی در محله های مختلف منطقه 22 پای صحبت شهروندان می نشینید، به این نتیجه می رسید که منطقه ای برخوردار اما محرومی است که از حداقل های شهری بی نصیب مانده است. بی توجهی مدیریت شهری در نگهداشت شهری و رفع مشکلات محله ها حداقل دراین دوره مدیریت شهری که مدیرانش مدعی اند در مقابل هر گونه تخلف و شهرفروشی ایستاده اند؛ جای تامل و بررسی کارشناسی دارد.
بررسی های انجام شده نشان می دهد 16 درصد ازبافت مسکونی این منطقه دارای بافت فرسوده است که البته عمده خانه های فرسوده در محله های قدیمی این منطقه وجود دارد.
هجوم یکباره انبوه سازان به منطقه 22 پایتخت آن هم به دلیل در باغ سبزی که شهرداری تهران برای ساخت و سازهای بلند مرتبه در این محدوده حکایتاز آن دارد که متاسفانه در حال حاضر در این منطقه تنها ساختمان ها ساخته شده و پیمانکاران هیچ تعهدی برای تامین انواع سرانه ها و سایر تعهدات خود نداشته اند.
نکته قابل تامل این است که بی تعهدی پیمانکارن تا به جایی بوده است که بسیاری از واحدهای مسکونی این منطقه در حال حاضر به دلیل پرداخت نکردن عوارض همچنان پایان کار خود را دریافت نکرده اند و مردمی که از این شرایط خسته هستند؛ امکان فروش ملک خود و انتقال به نقطه ای دیگر از شهر را ندارند.
بیشتر شهرک نشینان در این منطقه به دلیل متعهد نبودن برخی از انبوه سازان همچنان نتوانسته اند پایان کار ملک خود را دریافت کنند. به عنوان نمونه در محله صدرا سه شهرک وجود که دارای یک هزار و 449 واحد مسکونی است و تا کنون به دلیل پرداخت نکردن عوارض توسط تعاونی مسکن وزارت جهاد کشاورزی پایان کار خود را دریافت نکرده اند.
بعضی از انبوه سازها به دلیل تاخیر در تسویه حساب با شهرداری به منظور دریافت پایان کار مستلزم پرداخت جریمه هستند. به همین دلیل برای بسیاری از واحدهای مسکونی در منطقه 22 اسناد مالکیت صادر نشده است.این در حالی است که شهرداری موظف است برابر قانون عمل کند.
ساخت و ساز های بی رویه تعاونی های مسکن
شاید بتوان گفت که ترس پیمانکاران از پرداخت جریمه وازهمه مهمتر از هم پاشیده شدن تعاونی هایی که در گذشته به ساخت و ساز در این منطقه پرداخته اند باعث شده است تا مشکلات این منطقه همچنان ادامه داشته باشد.
بررسی ها نشان می دهد که برخی از تعاونی هایی که به ساخت مجتمع های مسکونی درمنطقه 22 دست زده اند؛ اکنون از هم پاشیده اند. اما در میان مشکلات متفاوتی که شهروندان در این نقطه از شهر با آن دست به گریبانند کمبود سرانه آموزشی پررنگ تر است.
اما در مقابل شهرداری منطقه نیز به تعهدات خود در منطقه عمل نکرده است به عنوان مثال ساخت انواع سرانه ها در این منطقه نادیده گرفته شده است از جمله سرانه آموزشی که مردم در تامین آن به شدت با مشکل مواجه هستند.
منطقه ای که مدرسه ندارد!
کمبود سرانه آموزشی در میان سایر کمبود ها موضوعی است که بیش از هر چیز مردم را در این منطقه آزار می دهد به گونه ای که گفته می شود تراکم مدارس منجر به افت تحصیلی دانش آموزان شده است.
علاوه بر کمبود سرانه های آموزشی که منجر به هزینه تراشی برای خانواده ها جهت تامین سرویس مدرسه و نیز افت تحصیلی دانش آموزان به دلیل تراکم مدارس شده است، این منطقه اداره کل آموزش و پرورش ندارد.
این منطقه از نظر آموزشی زیرمجموعه منطقه 5 محسوب می شود. به همین دلیل بارها ساکنان منطقه از آموزش و پرورش درخواست کرده اند تا اداره کلی مستقل برای این منطقه در نظر گرفته شود.
گویا پیگیری ها برای تامین اداره کل آموزش و پرورش در این منطقه منجر به تهاتری بین آموزش و پرورش و شهرداری و تامین یک ساختمان بدین منظور شده است.
مدرسه ای واقع در شهرک شهید باقری چند سال پیش با مبلغی زیادی به صورت تهاتر از سوی شهرداری به آموزش و پرورش تحویل داده شد تا به اداره کل تبدیل شود اما این ساختمان به دانشگاه پیام نور فروخته شد. این ساختمان مقابل شهرداری منطقه 22 در شهرک شهید باقری قرار دارد.
مشکلات دانش آموزان در این منطقه برای دستیابی به مدارسی با حداقل مسافت و تعداد استاندارد حضور دانش آموزان در مدارس، با کمبود سیستم حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس تکمیل می شود و علاوه بر دانش آموزان عامه مردمی را که در این منطقه زندگی می کنند را کلافه می کند.
حمل و نقل عمومی رویای فراموش شده
حمل و نقل عمومی و عدم امکان دسترسی ساکنان منطقه 22 به این وسایل معضل دیگری است که در این محدوده وجود دارد. با توجه به نامه نگاری ها راه به جایی نبرده است و کمبود سیستم حمل و نقل عمومی در این منطقه منجر به اتلاف وقت و انرژی ساکنان آن می شود.
این منطقه به دلیل وسعت جغرافیایی و نیز دور بودن از مرکز شهر بیش از سایر مناطق نیاز به سیستم حمل و نقل دارد. اکنون ساکنان محله شهید باقری برای دسترسی به میدان آزادی باید یک ساعت زمان صرف کنند. این در حالی است که مدت زمان زیادی را نیز باید برای رسیدن اتوبوس در ایستگاه منتظر ماند.
در نظر نگرفتن زیرساخت های توسعه حمل و نقل عمومی در این منطقه در حالی است که پروژه های بزرگی همانند بیمارستان مغز و اعصاب پروفسور سمیعی و جمعیت بالای 500 هزار نفر برای آن پیش بینی شده که در آینده گره های ترافیکی بیشتری را برای تهران ایجاد می کند.
این در حالی است که به دلیل وجود بوستان جوانمردان، دریاچه خلیج فارس و پارک جنگلی چیتگر در روزهای تعطیل مردم در این منطقه گاه امکان خروج از منزل را به دلیل ایجاد گره های ترافیکی در نزدیکی محل سکونت خود بخصوص در محدوده دریاچه خلیج فارس را ندارند.
در صورت پیش بینی نکردن سیستم حمل و نقل عمومی در آینده با حجم بالایی از گره های ترافیکی و آلودگی هوا مواجه خواهیم شد. هم اکنون در ایام تعطیل؛ به واسطه وجود دریاچه خلیج فارس اوج ترافیک برای ساکنان این منطقه ایجاد می شود. حتی ساکنان این مناطق نمیتوانند از خانههای خود خارج شوند، چراکه وسایل نقلیه دیگر شهروندان در کنار خانه آنها پارک شده است.
با طراحی فعلی و تنگ تر شدن حلقه برجها به گرد دریاچه با محدودتر کردن دید دریاچه نظر تنگی مسئولین ، طراحان و معماران آن آشکارا قابل بیان و نمایش است.