تیتر شهر: طرح جمع آوری کودکان کار و خیابان از مرداد ماه امسال همزمان با فعالیت مدیریت جدید شهر تهران با همکاری شهرداری تهران، فرمانداری و سازمان بهزیستی آغاز شد. طرحی که در سال های گذشته نیز به شکل های مختلف بارها اجرایی شده بود اما به نیمه راه نرسیده با واکنش های تندی که از سوی فعالان اجتماعی روب هرو شده بود؛ شکست خورده رها شد. هر چند شهرداری تهران در اجرای این طرح تنها وظیفه ایجاد زیرساخت های لازم و در نهایت جمع آوری این کودکان از سطح خیابان را برعهده داشت؛ اما مدیرعامل سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران چنان از ماهیت این طرح تک بعدی دفاع می کرد؛ که گویی قرار است کابوس کارتنخوابی تمامی کودکان کار و خیابان به رویایی شیرین تبدیل شود.
اوایل مهرماه بود که نماینده سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهرانخبر از جمع‌آوری ۳۵۲ کودک کار و خیابان داد و توپ را در زمین فرمانداری تهران انداخت و عنوان کرد: شهرداری تهران مخالف اجرای طرح جمع‌آوری کودکان کار است، اما این طرح با دستور شخص فرماندار اجرایی شد. در این راستا نیز ۱۶ مرکز پرتو تأسیس کرده که روزانه ۳۰۰۰ کودک به این مراکز مراجعه می‌کنند.
البته دستورهای خلق الساعه فرمانداری تهران در مورد جمع آوری به یکباره آسیب های اجتماعی در پایتخت سابقه دار است. به عنوان مثال چند سال پیش به یک باره دستور جمع آوری متکدیان از سطح شهر توسط فرمانداری آن هم به دلیل برگذاری اجلاس سران کشورهای اسلامی داده شد و بعد از اتمام این اجلاس و رفتن مهمان های خارجی دوباره متکدیان سرجاهای خود بازگشتند و یا در طرح ضربطی آسیب های اجتماعی بک یکباره هزاران معتاد جمع اوری شدند و به یک ماه کشیده نشده دوباره در خیابان های تهران رها شدند.
مساله ای که باعث نشان دادن شدیدترین واکنش ها از سوی فعالان اجتماعی به اجرای این طرح شد؛ شیوه جمع آوری کودکان بود. هر چند شهرداری تهران اعلام کرد که در اجرای این طرح هیچ گونه برخورد فیزیکی و تهدید نسبت به کودکان انجام نمی شود؛ اما دیدن چهره های نگران و هراسان کودکانی که با دیدن خودرو فوریت های اجتماعی فرار می کردند؛ تاثیرات بسیار مخرب روانی روی این افراد می گذاشت که احتمال داشت در هنگام فرار از دست ماموران دچار حادثه دیگری شوند.
بعد از واکنش فعالان اجتماعی که عنوان می کردند این طرح تا کنون 30 بار اجرا شده و در تمام موارد هم با شکست روبه رو شده؛ برانگیختگی اذهان عمومی نسبت به رفتاری که امکان دارد به کودکان بی پناه کار و خیابان انجام شود؛ این طرح در مجلس شورای اسلامی بررسی شد.
هاشم زاعی، عضو مجمع نمایندگان استان تهران، طرح جمع‌آوری کودکان کار را غیرکارشناسی دانست و عنوان کرد: اقدامات ضربتی بدون انجام کار کارشناسی نه تنها در رابطه با این موضوع بلکه در هیچ حوزه دیگری نیز تاکنون جواب نداده است. هم‌اکنون نباید جمع‌آوری این کودکان از سطح شهر تنها به این مرحله محدود شود، بلکه لازم است مسئولان امر برای ساماندهی آنها تدابیری بیندیشند، به این صورت که اصلا کودک کاری وجود نداشته باشد، که مافیایی هم در جهت بهره‌برداری از آنها ایجاد شود.
این عضو مجمع نمایندگان استان تهران در مورد خلاءهای قانونی حمایت از کودکان کار نیز مطرح کرد: قانون حمایت از کودکان و نوجوانان برای حمایت از همه کودکان کمتر از هجده سال تصویب شده است، با این حال اگر مسئولان مربوطه در بهزیستی و شهرداری برای ساماندهی کودکان کار با موانع قانونی مواجه شده‌اند، می‌توانند ازطریق تعامل با مجلس خلاءهای قانونی موجود را برطرف کنند، البته نمایندگان مجلس نیز چنانچه احساس می‌کنند در این رابطه نیاز به اصلاح قانون وجود دارد، می‌توانند طرحی را ارائه دهند.
پایان تعقیب و گریز کودکان کار
هر چند بارها مسئولان وزارت کار، کارشناسان سازمان بهزیستی، اعضای شورای شهر و NGOهای فعال در حوزه کودک از اجرای این طرح ابراز نگرانی کرده تاکید داشتند که جمع‌آوری کودکان باید مطابق با آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی مصوب ۱۳۸۴ هیات دولت انجام گیرد، نه اینکه جمع‌آوری کودکان همراه با طرح جمع‌آوری متکدیان و معتادان اجرایی شود؛ اما فرمانداری و شهرداری تهران همچنان بدون در نظر گرفتن این مصوبه اقدام به اجرای این طرح می کرد.
از قرار معلوم دعوت کننده این طرح از سایر نهادها برای اجرا فرمانداری تهران بوده و اصل طرح نیز مربوط به معتادان و متکدیان است، اما طی اجرای این طرح کودکان کار و خیابان نیز به مانند جمع اوری متکدیان و معتادان دستگیر و به مراکز نگهداری منتقل می شدند تا اینکه مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه به صراحت اعلام کرد که کودکان کار و خیابان باید از شمول مصوبه جمع‌آوری فوریت‌های خدمات اجتماعی تهران خارج شوند.
طی جلسه ای که اخیرا به ریاست فرماندار تهران و با حضور معان مرکز اجتماعی و فرهنگی وزرات کشور، نمایندگان وزارت کار، نمایندگان دستگاه‌های مرتبط با این موضوع مثل شهرداری، بهزیستی و نیروی انتظامی برگزار شد، مصوبه دیگری در دستور کار قرار گرفت تا برگ برنده ای در راستای پیگیری مخالفان نحوه اجرای این طرح اعم از فعالان حقوق کودک دولتی و غیردولتی قلمداد شود.
روزبه کردونی،مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه در این باره اعلام کرد: به دنبال نشست مجتمع فوریت‌های خدمات اجتماعی شهر تهران مصوب شد؛ موضوع حمایت اجتماعی و جذب و توانمندسازی کودکان کار و خیابان از شمول مصوبه فورت خدمات اجتماعی شهر تهران خارج شود و مطابق آیین نامه ساماندهی کودکان خیابانی (حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان ) به عهده سازمان بهزیستی و وزارت تعاون کار ورفاه اجتماعی قرار گیرد چرا که اصولا نگاه تهدید محور به کودکان کار و خیابان رویکرد مناسبی برای حمایت اجتماعی از کودکان نیست. از این به بعد نیز قرار است تا دبیرخانه شورای حمایت جتماعی از کودکان فعال‌تر شده و با همفکری با سازمان‌های مردم نهاد و صاحبنظران دانشگاهی و همچنین هماهنگی بیشتر بین دستگاه‌های اجرایی روند حمایت اجتماعی از کودکان هدفمندتر شود.
