بگو مگوهای توییتری

تیتر شهر: آزمایش موشکی بهانه‌ای شد تا دوباره ماشین تحریم‌های ایالات متحده آمریکا به راه بیفتد؛ زيرا فرمان این ماشین اکنون دست رئیس‌جمهوری تندروست که هفته اول آغاز به کار خود را با فرمان‌هایی نامتعارف آغاز کرده ‌است. روز گذشته ساعت‌ها رسانه‌های بزرگ جهان به این پرداختند که ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع خواهد کرد.
رویترز به نقل از منابع ناشناس در دولت آمریکا گزارش داد که احتمال دارد واشنگتن تحریم دست‌کم هشت شرکت یا سازمان ایرانی را روز جمعه اعلام کند. روزنامه وال‌استریت‌ژورنال هم نوشت که تحریم‌های احتمالی چند شرکت، نهاد نظامی و شهروند ایرانی را به اتهام حمایت از تروریسم و فعالیت در برنامه موشکی هدف قرار می‌دهد.
هفته گذشته یک مقام آمریکایی مدعی شده بود که ایران یک آزمایش موشکی انجام داده است. رویترز هم گزارش داد که موشکی روز یکشنبه، ٢٩ ژانویه از پایگاهی در نزدیکی شهر سمنان پرتاب، ولی پس از طی مسافت ٦٢٠ کیلومتری منفجر شده است، اما وزیر دفاع روز پنجشنبه این آزمایش موشکی را موفقیت‌آمیز توصیف کرد. او علاوه‌براین تأکید کرد «تست‌های موشکی ایران هیچ مغایرتی با برجام و قطع‌نامه ٢٢٣١ نداشته و ندارد». این البته اولین نقطه اختلاف تیم مذاکره‌کننده ایران و اعضای ١+٥ بعد از تصویب قطع‌نامه ٢٢٣١ بود که یک هفته بعد از توافق هسته‌ای در شورای امنیت تصویب شد تا تمام تحریم‌ها و قطع‌نامه‌ها علیه برنامه هسته‌ای ایران را ملغی کند. حالا یک‌سال‌واندی بعد از آن توافق، همان اختلاف‌نظر موجب به‌راه‌انداختن تهدید دوباره تحریم ایران شده است. البته هفته گذشته این موج تهدید در شورای امنیت ناکام ماند و ایالات متحده موفق به اخذ قطع‌نامه جدیدی علیه ایران نشد.
همه این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که نگرانی از لغو برجام با تحریم‌های جدید در اوج بود. اگرچه کاخ سفید در پیش‌خبری گفته که این تحریم‌ها برجام را نقض نخواهد کرد، اما روسیه پیش‌دستانه به واشنگتن هشدار داد. میخائیل اولیانوف، رئیس اداره کنترل تسلیحات و منع گسترش تسلیحات وزارت خارجه روسیه در واکنش به اخبار مطرح‌شده در واشنگتن درباره احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، گفت: «هرگونه اقدام سختگیرانه از جمله تحریم‌ها در شرایط فعلی می‌تواند موانعی جدی در روند اجرای توافق هسته‌ای یا برجام ایجاد کند. بر این باوریم که در شرایط کنونی باید از انجام این‌گونه اقدام‌ها پرهیز شود».
تک و پاتک توییتری
 روز جمعه درحالی‌که تیم اجرائی رئیس‌جمهور آمریکا در حال فهرست‌کردن افراد و موارد جدیدی برای قراردادن در فهرست تحریم‌ها بودند، رئیس دولت ایالات متحده در حال انتشار نظرات خود در توییتر بود؛ توییت‌هایی که مخاطبش ایران بود. در کشور مقصد هم وزیر خارجه ایران بود که پاسخ می‌داد البته بدون اشاره‌ای به نام گیرنده.
این تک و پاتک البته از پنجشنبه شروع شده بود. دونالد ترامپ در پاسخ به پرسشی دراین‌باره که آیا در واکنش به آزمایش موشکی اخیر ایران گزینه‌های نظامی را نیز مدنظر قرار می‌دهد، گفت: در مورد ایران هیچ گزینه‌ای از روی میز برداشته نشده است.
گزینه‌های آمریکایی‌ علیه ایران که از چندین دولت پیش روی میز است، با به‌دست‌آمدن توافق هسته‌ای بین ایران و کشورهای ١+٥ کم‌رنگ شده بود. آمریکا به‌عنوان یکی از اعضای توافق، با ادبیاتی کمتر تهدید‌آمیز درباره ایران سخن می‌گفت، اگرچه هرازگاهی رئیس‌جمهور وقت و وزیر خارجه‌اش از روی‌میزبودن همه گزینه‌ها سخن می‌گفتند. از همان روزهای اول بعد از توافق هسته‌ای و تصویب قطع‌نامه‌ای برای لغو تحریم‌ها در شورای امنیت، ماجرای آزمایش موشکی ایران موضوع اختلاف بود و حتی اعضای تیم مذاکره‌کننده گفتند که بند مرتبط با آزمایش موشکی در قطع‌نامه مورد قبول جمهوری اسلامی ایران نیست. حالا به دنبال تست یک موشک دوباره ماشین تک و پاتک توییتری و روی‌میزچیدن همه گزینه‌ها به راه افتاده است، اما در همه موارد پیشین ایران در واکنش گفته که برنامه موشکی کشور دفاعی است و هیچ‌گاه برای حمل سلاح موشکی طراحی نشده است.
فرستنده عصبانی از واشنگتن
یکی از پیام‌های اخیر ترامپ در توییتر، این بود: «ایران در حال بازی‌کردن با آتش است. ایرانی‌ها از مهربانی‌هایی که رئیس‌جمهور اوباما به آنها داشت، قدردانی نمی‌کنند، اما من چنین نیستم!». او قبل‌تر در توییت دیگری نوشته بود: «ایران در لبه پرتگاه و در آستانه فروپاشی بود که ایالات متحده آمد و با توافق هسته‌ای جان تازه‌ای به این کشور داد؛ ١٥٠‌میلیارد دلار» البته توییت او در همان ایالات متحده با واکنش مواجه شد. بن رودز، معاون مشاور امنیت ملی در دولت اوباما، به توییت‌های ترامپ اشاره کرد و در توییت خود نوشت: «هرچه ترامپ اینجا گفته غلط است. ایران در حال فروپاشی نبود؛ توافق میان شش کشور بود. ایران ١٥٠‌ میلیارد نگرفت».
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در پیام دیگری نوشت: «ایران را رسما به خاطر آزمایش موشکی اخیرش تحت نظر گرفته‌ایم. آنها باید بابت توافق وحشتناکی که با آمریکا کردند ممنون باشند».
فرستنده خونسرد از تهران
در تهران اما جواد ظریف بود که در چند توییت خونسردانه، بر مواضع ایران درمورد دفاع از کشور تأکید کرد. او نوشت: «ما از تهدیدات نمی‌ترسیم، چراکه امنیت از مردم‌مان ریشه گرفته است. ما هرگز جنگی را آغاز نخواهیم کرد، اما تنها می‌توانیم روی ابزارهای دفاعی خود متکی باشیم».
او عصر زمانی که موضوع تحریم‌های جدید ایران جدی‌تر شده بود، در پیام توییتری دیگری نوشت: «ما هیچ‌گاه از سلاح‌های خود علیه دیگری جز در دفاع مشروع استفاده نخواهیم کرد. ببینیم آیا کسانی که (از توان موشکی ما) شکایت می‌کنند حاضرند همین حرف را تکرار کنند».
ظریف همراه با این توییت فیلمی از سخنرانی‌اش در نشست مؤسسه امور بین‌الملل ولینگتون درباره «حق ایران برای دفاع از خود» را منتشر کرد.
ظریف در این نشست در پاسخ به پرسشی درباره توانمندی نظامی جمهوری اسلامی ایران، ایستاد و گفت: «می‌ایستم تا در دید شما باشم و پاسخ بدهم. اگر یک پرسش را چند بار به شیوه‌های متفاوت سؤال کنید، جواب متفاوتی دریافت نخواهید کرد. شما که این سؤال را مطرح می‌کنید هدف یک جنگ هشت‌ساله نبوده‌اید؛ جنگی که در آن شهرها زیر باران موشک‌ها قرار داشتند و حمله شیمیایی امان را می‌برید. شما در شرایطی نبودید که حتی یک موشک هم نداشته باشید تا شاید از ترس آن یک موشک صدام حسین بمباران شهرهای شما را متوقف کند. ما در آن دوره از این کشور به آن کشور می‌رفتیم و برای یک موشک بازدارنده التماس می‌کردیم، التماس می‌کردیم، تکرار می‌کنم التماس می‌کردیم تا از مردم خود دفاع کنیم اما همه سکوت کردند. حالا امروز شما از ما می‌خواهید در ازای چند دلار دست از تجهیز سیستم دفاعی خود برداریم؟ ما امیدوار هستیم روزی برسد که هیچ‌کس برای هیچ سلاحی پول خرج نکند. جامعه جهانی در آن جنگ نتوانست مانع از حملات موشکی و شیمیایی بی‌امان به ایران شود. صدام حسین زمانی که به ایران حمله کرد و ایرانی‌ها را کشت دشمن غرب نشد بلکه زمانی دشمن شد که به کویت حمله کرد. به مدت هشت سال او عزیزدردانه غرب بود».
رئیس دستگاه دیپلماسی در این نشست ادامه داد: «لطفا برای مردم ایران توضیح دهید که چرا با این تجربه، باید تجهیز سیستم دفاعی خود را به قول شما قربانی تجارت با غرب کنند؟ اگر این جمله را به مردم ایران بگويید به شما خواهند گفت که برای به‌دست‌آوردن سرمایه‌گذاری‌های غرب در ایران حاضر به ازدست‌دادن توان دفاعی خود و تکرار تاریخ و صدام حسین دیگری نیستند. ما امن‌ترین و باثبات‌ترین کشور در منطقه هستیم و سرمایه‌گذاری در کشور ما پربازده‌تر از هرجای دیگری در منطقه خواهد بود. این امنیت را هم مدیون سیستم دفاعی خود هستیم؛ اما تکرار می‌کنم هرگز و هرگز و هرگز از این تجهیزات علیه کشور دیگری استفاده نخواهیم کرد».
اینها همه در حالی است که وزیر خارجه ایران و معاونانش در اظهاراتی تأکید کردند آزمایش موشکی خلاف قطع‌نامه ٢٢٣١ نیست. ظریف تأکید کرده که موشک‌های آزمایش‌شده ایران توان حمل کلاهک هسته‌ای ندارند و ازهمین‌رو موضوع قطع‌نامه ٢٢٣١ نیستند. ظریف در نشست خبری مشترک با همتای فرانسوی‌اش هم اظهار امیدواری کرد: «امیدواریم موضوع برنامه‌های دفاعی موشکی ما خارج از برنامه و قطع‌نامه ٢٢٣١ بهانه‌ای برای بازی‌های سیاسی دولت جدید آمریکا نباشد». قطع‌نامه ٢٢٣١ یک هفته بعد از توافق هسته‌ای در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد و تحریم‌های هسته‌ای ایران را لغو کرد.