به گزارش اداره ارتباطات و امور بین الملل سازمان نوسازی شهر تهران، کاوه حاجی علی اکبری ضمن حضور در سمینار بررسی تجارب موفق بازآفرینی شهری در کشورهای حوزه دریای مدیترانه و ایران که در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت برگزار شد، به تشریح برنامه ها و رویکردهای مدیریت شهری در موضوع نوسازی و بازآفرینی شهر تهران پرداخت.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در ابتدای سخنان خود به گونه بندی های مختلف بافت های ناکارآمد در شهر تهران اشاره کرد و گفت: بافت تاریخی، بافت میانی، بافت هایی با هسته روستایی، سکونت گاه های غیر رسمی و محدوده های ناکارآمد غیر سکونت گاهی از جمله گونه بندی های مختلف و متنوع بافت های ناکارآمد در شهر تهران هستند که وقتی صحبت از نوسازی و بازآفرینی شهری پیش می آید، منظور مداخله و ایجاد تغییرات در این محدوده هاست.
علی اکبری با بیان این که رویکرد اصلی مجموعه مدیریت شهری برای مداخله در بافت های فرسوده و ناکارآمد پایتخت، رویکرد توسعه محله ای است، خاطرنشان کرد: بعد از گذشت 5 دهه از شکل گیری ساز و کاری برای مداخله در این محدوده ها و بررسی تجارب و رویکردهای مختلف گذشته، شهرداری تهران مجموعه اصولی را سرلوحه برنامه ها و اقدامات نوسازی و بازآفرینی شهری قرار داده است.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران اولین اصل در رویکرد توسعه محله ای را زمینه محوری دانست و اظهار داشت: نقطه شروع تشخیص مسئله، برنامه ریزی و اقدام توجه به زمینه است، چرا که زمینه ویژگی های منحصر به فرد بستر محلی نظیر ظرفیت ها، مشکلات اجتماعی، اقتصادی، حقوقی، مدیریتی، کالبدی، محیط زیستی و ... را نشان می دهد و منتقل می کند که چه اقداماتی می بایست برای مداخله در محدوده های ناکارآمد و فرسوده شهری صورت گیرد.
علی اکبری با تأکید بر اهمیت حضور تمامی دخیلان از جمله اجتماعات محلی، بخش های غیر انتفاعی، اجزای مختلف بخش عمومی و ... در کلیه فرآیندهای نوسازی و بازآفرینی خاطرنشان کرد: اصل دربرگیرندگی دومین اصل در رویکرد توسعه محله ای است که باعث ایجاد هم رأیی و اتفاق نظر در برنامه ریزی و اقدام برای مداخله در محدوده های هدف خواهد شد.
وی با بیان این که نوسازی امری بین بخشی و بین دستگاهی است، ضرورت همکاری را سومین اصل در برنامه توسعه محله ای عنوان کرد و گفت: نمی توان از یک دستگاه مشخص انتظار داشت که فرآیند بازآفرینی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری را به تنهایی پیش برد بلکه برای پیشبرد این مهم، نیاز به همکاری مستمر و نظام مند همه دستگاه های دخیل وجود دارد.
به گفته علی اکبری کلیت باوری چهارمین اصل در رویکرد توسعه محله ای است چرا که سیاست بازآفرینی نمی تواند بصورت منفرد و بدون توجه به سایر سیاست های موجود در کشور محقق شود.
علی اکبری در ادامه سخنان خود در این سمینار علمی، توسعه محله ای و بازآفرینی عرصه های رها شده در سطح شهر را به عنوان دو رویکرد فعلی سازمان نوسازی شهر تهران برای بهبود کیفیت زندگی در محدوده های ناکارآمد عنوان کرد و یادآور شد: توسعه محله ای شامل برنامه ریزی و اجرای پاره ای از اقدامات با هدف تحریک توسعه در محله های فرسوده و ناکارآمد به منظور بهبود و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان است که رهیافتی فراگیر را مبتنی بر مشارکت همه دخیلان در فرآیند نوسازی دنبال می کند.
وی با اشاره به این که در حال حاضر نزدیک به 60 دفتر توسعه محله ای به منظور ارتباط مستقیم و مستمر با ساکنان بافت های فرسوده و سایر دخیلان در فرآیند نوسازی مشغول فعالیت هستند، تصریح کرد: این دفاتر 180 محله شهر تهران یعنی بیش از 50% محله های ناکارآمد و فرسوده را تحت پوشش قرار داده اند.
به گفته مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، اصالت و اهمیت ویژه به توسعه اجتماعی و پرداختن به مسائل اجتماعی که جنبه مغفول توسعه در محله های فرسوده و ناکارآمد است، بکارگیری مجموعه ای از ابزارهای تشویقی برای ترغیب و توانمندسازی ساکنان مبتنی بر کیفیت و عدالت، ایجاد فضاهای شهری تجهیز شده جهت استفاده همه گروه های اجتماعی در تمام ایام و ساعات و تأمین خدمات پشتیبان سکونت از جمله مهمترین اقدامات و برنامه هایی است که از طریق دفاتر توسعه محله ای در حال انجام است.
علی اکبری با اشاره به تهیه برنامه توسعه محله ای برای 180 محله تحت پوشش دفاتر، عنوان کرد: انتظار می رود تمامی دخیلان در فرآیند تدوین برنامه توسعه محله مشارکت داشته باشند تا زمینه حرکت محلات به سمت توسعه پایدار با مشارکت و همراهی اجتماع محلی فراهم شود.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به راه اندازی پیشخوان توسعه محله به عنوان ابزاری جهت پایش برنامه توسعه محله، متذکر شد: یکی از مهمترین ملزومات برنامه ریزی، موضوع ارزیابی است به نحوی که برنامه ریزان، سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان بتوانند امکان ارزیابی برنامه ها را در مراحل مختلف پیش، حین و پس از برنامه ریزی داشته باشند تا ضمن ارزش گذاری بروندادها، پیامدها و آثار کلی سیاست های بکارگرفته شده، از تکرار اشتباهات در آینده جلوگیری کنند.
وی خاطرنشان کرد: با استفاده از پیشخوان توسعه محلات می توان وضعیت محلات را در ارتباط با جنبه ها و معیارهای مختلف تعریف شده که از طریق 100 سنجه ای که توسط دفاتر توسعه محله ای برداشت و وارد این سامانه شده است، پایش و رصد کرد و با بروز رسانی دوره ای سنجه ها از بروز تغییرات در شاخص ها و معیارهای هر محله در طول زمان آگاهی حاصل نمود.
علی اکبری در جمع بندی سخنان خود در این سمینار عنوان کرد: در رویکرد توسعه محله ای تلاش شده با نگاه برنامه محور، برنامه توسعه محله برای 180 محله فرسوده و ناکارآمد شهر تهران تهیه شود و پیشخوان توسعه محله نیز به عنوان ابزاری برای ارزیابی برنامه ها در فرآیند برنامه ریزی مورد استفاده قرار گیرد.
گفتنی است خاویر کاسانواس استاد دانشگاه پلی تکنیک بارسلونا و مدیر انجمن RehabiMed (بزرگترین و شناخته شده ترین شبکه میان رشته ای در حوزه دریای مدیترانه با هدف بازآفرینی، تجدید حیات و بازسازی میراث شهری)، زهرا نژاد بهرام عضو هیأت رئیسه شورای اسلامی شهر تهران، عبدالرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران و مصطفی بهزادفر ریاست دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت از دیگر سخنرانان این سمینار علمی بودند.
در خاتمه بخش ابتدایی این سمینار علمی، پرسش هایی از سوی حاضرین مطرح شد که توسط سخنرانان حاضر در سمینار پاسخ داده شد.
شایان ذکر است سمینار بررسی تجارب موفق بازآفرینی شهری در کشورهای حوزه دریای مدیترانه و ایران با همکاری مشترک دانشگاه علم و صنعت ایران و انجمن RehabiMedو با حمایت سازمان نوسازی شهر تهران در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت برگزار شد.
