از سال 92 بود که شهرداری تهران تصمیم گرفت نام پایتخت را در زمره شهرهای دارای جاذبه گردشگری جای دهد.توسعه زیر ساخت های شهری در سال های گذشته، مرمت و بازسازی خانه های تاریخی، اجرای تورهای تهران گردی و نوروزگاه ها تمام تلاشی بود که در سال های گذشته از سوی شهرداری تهران با هدف توسعه صنعت گردشگری در پایتخت انجام داد. به گزارش تیتر شهر: تشکیل ستاد گردشگری شهر تهران را می توان نخستین گامی دانست که مدیریت شهری در عرصه توسعه صنعت گردشگری در پایتخت برداشت. قرار بود تا این ستاد با تدوین و اجرای برنامه های موضوع تهرانگردی، پایتخت را به عنوان یک جاذبه گشت و گذار شهری نه تنها به پایتخت نشینان بلکه به مهمانان تهران بشناساند.
اجرای نخستین کنسرت های روباز در میدان مشق، اجرای جنگ های شادی در محله های محروم، اجرای تورهای تهرانگردی و تعیین مسیرهای گردشگری در تمام پهنه های تهران با گذاشتن کانتر های اطلاع رسانی و راهنمایی مسافران از جمله کارهایی است که شهرداری تهران در سال های اخیر در این حوزه انجام داده است.
هر چند باید قبول کرد که پایتخت با وجود ظرفیت های بالقوه ای که در جذب توریسم و تشویق پایتخت نشینان به گشت و گذار دارد، اما با تبدیل شدن این کلانشهر بزرگ به یک قطب گردشگری و جاذب سفر به عنوان یک برند از پیش تعریف شده برای گردشگران فاصله زیادی دارد.
اما به نظر می رسد که امسال شهرداری تهران نگاه دیگری را به موضوع تهرانگردی و ایجاد جاذبه برای سفرهای یک روزه شهری در پایتخت وارد کرد و آن زیبا سازی با استاندار و قاعده شهر تهران با بهره گیری از رنگ، المان های شهری، تصویر سازی شهری و البته اجرای نوروزگاه ها با هدف ایجاد فضایی شاد برای ایجاد فضای تعامل بین شهروندان بود.
اجرای بزرگترین نوروزگاه شهر تهران در خیابان تاریخی و هنری ولی عصر به همراه نقاط دیگر شهر تهران یکی از موضوعاتی است که می توان گفت مدیریت شهری به دید وسیع تری نسبت به توسعه و ترویج گردشگری در پایتخت رسیده است.
تجربه های جهانی در شهرها و یا کشورهایی که با برگزاری فستیوال های محلی که بعد از گذشت سال ها جنبه بین المللی نیز پیدا کرده اند به خوبی نشان می دهد که هویت، فرهنگ و تمدن شهرها خود به یک عامل و انگیزه ای قوی برای توسعه صنعت گردشگری در دنیا تبدیل شده است.
شاید در گام نخست نتوان نوروزگاه هایی که تجربه اجرای آن برای شهرداری تهران در سال گذشته در بلوار کشاورز به دست آمد را به عنوان یک فستیوال فرهنگی و یا هنری دانست اما می توان امیدوار بود که در دهه های آینده اجرای این برنامه ها می تواند در صورت تداوم به یک فستیوال فرهنگی، هنری و اجتماعی در بعد شهری، ملی و حتی بین المللی تبدیل شود.
رویکرد شهرداری تهران در اجرای نوروزگاه ها بهره گیری از فرهنگ اقوام در اجرای آئین نوروز بود که در کنار آن برپایی غرفه هایی برای عرضه محصولات تولیدی اقوام و صنایع دستی بوده است. در واقع می توان اینگونه برداشت کرد که شهرداری تهران با تاکید به این نکته که تهران شهری که در برگیرنده اقوام مختلف کشور است، می تواند به عنوان ایرانی کوچک نمایش دهنده بسیاری از آداب، سنن، هنر و فرهنگ آنها باشد.
هر چند در نگاه نخست این رویکرد شهرداری تهران در اجرای برنامه های نوروزی و بهره گیری از ویژگی ها و تنوع فرهنگ اقوام می تواند جاذبه هایی را برای پایتخت نشینان داشته باشد؛ اما نباید به از این موضوع قافل شد که شهر تهران به تنهایی خود دارای مکاتب فرهنگی، هنری و هویتی مجزاست که می تواند جاذبه هایی را برای مردم به همراه داشته باشد.
در واقع در نقد و بررسی این بخش از فعالیت های شهرداری تهران در ارائه برنامه های فرهنگی و هنری باید یک موضوع را از همان ابتدا مشخص کرد. اینکه آیا برنامه های فرهنگی نوروزگاه برای پایتخت نشینانی که ایام عید تصمیمی برای خروج از تهران ندارند، در نظر گرفته شده است یا اینکه در کنار شهروندان تهرانی مهمانان پایتخت نیز مد نظر بوده است؟
به هر حال همیشه برای پایتخت نشینان آشنایی با فرهنگ اقوام جذاب و خوشایند بوده است. اما باید کاری کرد تا فرهنگ و هویت تاریخی پایتخت نیز برای مهمانان این کلانشهر ایجاد جاذبه کند.
بسیاری از پایتخت نشینان حتی با فرهنگ های اصیل تهران قدیم آشنا نیستند و لازم است تا در اجرای برنامه های فرهنگی و هنری به این رویکرد نیز توجه کرد.
کاربرد رنگ در شهر موضوع دیگری است که در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باید قبول کرد که در دهه های اخیر به دلیل رشد سریع توسعه در شهر چه در بعد زیر ساخت ها و چه در بعد شهرسازی تهران به شهری بی رنگ تبدیل شده بود. افزایش آلودگی هوا نیز در این سال ها به این موضوع کمک کرده بود تا از شهروندان گرفته تا مسئولان پایتخت را یک شهر خاکستری دود گرفته بدانند.
اما اواخر سال گذشته بود شهردار تهران دستور العمل کاربرد رنگ در شهر تهران را تصویب و ابلاغ کرد. هر چند این ابلاغیه نخستین گام شهرداری تهران در رنگی شدن تهران است، اما اجرای این کار نیاز به همراه شدن تمامی سازمان های درگیر به ویژه شهرداران مناطق دارد.
هر چند در اجرای تصویر سازی های دیوار شسازمان زیبا سازی شهر تهران سعی کرد تا نظارتی روی طرح های اجرا شده در مناطق شهری داشته باشد، اما باز هم در برخی از مناطق کاربرد رنگ در جداره های شهری فاقد تناسب بود و این موضوع در طولانی مدت چشم را خسته خواهد کرد و به مرور به یک آلودگی بصری تبدیل خواهد شد.
شاید بتوان گفت کار برد رنگ در شهر تهران در مناطق جنوبی و محروم شهر تهران می تواند تاثیرگذار باشد. در محله هایی که به دلیل فرسودگی، محرومیت و نبود امکانات شهری در معرض آسیب های اجتماعی قرار دارند، کاربرد رنگ بر دیوارهای فرسوده خانه ها و جدارهای عمومی این محله ها می تواند امید به زندگی را در این محدوده ها به مرور زیاد و تلاش آنها را برای کاهش آسیب های اجتماعی در پایتخت بیشتر کند.
درست است که رنگ یک شهر در ابتدا از عناصری مانند آسمان احساس می شود اما عوامل بصری دیگری مانند کالبد شهری، اعم از ساختمان ها و فضاهای عمومی نیز می توان رنگ قالب و یا رنگ های مختلفی که در یک شهر وجود دارد را احساس کرد.
شاید تا به حال این حس را درک کرده باشید، زمانی که به یک محله تاریخی و قدیمی می روید، رنگ قالب این محدوده به رنگ کاه گل و یا آجری است. این دید و حس اولیه شما را می توان به عنوان تصور و دیدگاه شما از رنگ قالب بر آن محدوده تعریف کرد.
اما در کنار ای نرنگ قالب زمانی که در همان محله قدیمی که قدم می زنید، رنگ های ترکیبی دیگر در کنار رنگ پس زمینه می تواند جلوه بصری شما را از آن محله بیشتر کند. کاربرد حتی یک گلدان در لب یک پنجره چوبی قدیمی می تواند هم حس خوشایندی و خاطره زیبایی را از این گشت و گذار در ذهن شما ایجاد کند و هم حال خوبی را در وجودتان ایجاد کند.
بااین مثال اکنون فکر کنید هر روز صبح که از خانه به قصد رفتن به سر کار و یا انجام کارهای روزمره که بیرون می آیید، حس و حالی که از دیدن فضای بیرون به دست می آورید را به راحتی می توانید توصیف کنید.
قطعا زوائد بصری بسیاری که در محیط های پیرامونی وجود دارد با رنگ های سرد و بی روح حس خوبی را در شما ایجاد نمی کند و زمانی که به ایستگاه مترو و یا اتوبوس ها می رسید، این حس بیشتر خواهد شد. چرا که در ایستگاه های حمل و نقل عمومی نیز هیچ جاذبه ای وجود ندارد و با این روحیه باید روزکاری خود را آغاز کنید.
شاید بتوان گفت یکی از دلایلی که باعث شد خیابان سی تیر به عنوان نخستین استریت فوت مورد تایید شهروندان تهرانی شناخته شود، این بود که در فضای قدیمی با یک رنگ قالب ساخت دکه های چوبی و استفاده از فضای سبز در قالب فلاورباکس ها و نیم کت های چوبی توانسته حس خوشایندی را برای پایتخت نشینان به وجود آورد.
این حس را می توان در کل شهر ایجاد کرد. در ایجاد این فضا هم شهروندان و هم مدیریت شهری و سایر سازمان های متولی تاثیرگذار خواهند بود. وقتی نمای ساختمان هایی که در آن زندگی می کنیم تمیز و با بهره گیری از کمترین المان ها زیبایی خاصی را به ساختمان های محله ای که در آن زندگی می کنیم؛ به کار می بریم و یا در صورت فرسوده بودن نمای ساختمان ها از رنگ آمیزی بر روی دیوارها استفاده می کنیم، حس خوشایندی هم به ساکنان و هم به شهروندانی که از این محدوده عبور می کنند، می دهد. حال اگر این رویکرد در تمام شهر تهران به کار برده شود، می توان امیدوار بود که بسیاری از آسیب های اجتماعی، از خشونت، پرخاشگری گرفته تا آسیب های بزرگتر در میان شهروندان کاهش پیدا خواهد کرد.
تجربه های جهانی نشان می دهد که کاربرد رنگ در یک شهر توانسته از میزان بزهکاری نوجوانان و جوانان و حتی بزرگسالان یک شهر کم کند.
نوروز امسال نشان داد که نه تنها در ایام عید نوروز بلکه در سایر روزهای سال نیز می توان حس خوب بودن را به عنوان بدیهی ترین حقوق شهروندی به آنها بخشید.
نکته دیگری که بارها شهروندان در طول برگزاری برنامه های تفریحی و فرهنگی نوروز به آن اشاره کرده اند، این است که نباید این برنامه ها معطوف به تعطیلات عید باشد. همین یک جمله نشان می دهد که تهرانی ها در تمام ایام سال به خوب بودن و لذت بردن از زندگی در شهری که ساکن آن هستند نیاز دارند و در این میان وظایف شهرداری تهران بیشتر خواهد بود.
برداشت دیگری که از صحجبت های شهروندان می توان داشت؛ این است که آنها به احیای حیات شبانه تهران و داشتن پایان هفته ای شاد نیاز دارند. به رغم آنکه در سال های اخیر شهرداری تهران بارها وعده داده است که رویکرد گردشگری در این شهر تنها معطوف به ایام عید نوروز نخواهد بود، اما در عمل این اتفاق نیفتاده است و نیاز است تا مدیریت شهری فکر جدی ای به این مساله داشته باشند.
عکس: آژانس عکس تهران
