آ سه آن چیست؟

به گزارش تیترشهر؛ ده کشور عضو انجمن «ملل آسیای جنوب شرقی» هستند که در راستای همبستگی اقتصادی و همکاری‌های بین دولتی، با یکدیگر به تعامل می‌پردازند. اهداف اصلی تأسیس این انجمن در سال ۱۹۶۷، تسریع روند رشد اقتصادی، بهبود پیشرفت‌های اجتماعی و تأمین امنیت و آرامش در منطقه‌ی جنوب شرق آسیا بود. منطقه‌ی آسه‌آن مساحتی حدود ۴٫۴۰۰٫۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ میلیون نفر دارد. عمده پروژه‌های انجام شده در آسه‌آن در زمینه‌های اقتصادی، توسعه‌ی تجاری بین کشورهای عضو این انجمن در اقتصاد جهانی و انجام پژوهش‌های مشترک بین کشورهای عضو انجمن است.

آسه‌آن چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، آسه‌آن مجموعه‌ای از ۱۰ کشور واقع در جنوب شرقی آسیا است که برای توسعه‌ی اقتصادی، برقراری ثبات سیاسی کشورهای عضو انجمن و ثبات منطقه تلاش می‌کنند. این انجمن در ۸ آگوست سال ۱۹۶۷ توسط تایلند، سنگاپور، فیلیپین، مالزی و اندونزی شکل گرفت، سپس کشورهای ویتنام، میانمار، لائوس، کامبوج و برونئی نیز به آن پیوستند. آسه‌آن علاوه بر رشد سیاسی و اقتصادی، بر پیشرفت‌های اجتماعی، تکامل روابط اجتماعی-فرهنگی بین کشورهای عضو و تعیین راهبردهایی برای حل مشکلات منطقه نیز تأکید دارد.

تاریخ شکل‌گیری آسه‌آن

قبل از شکل‌گیری آسه‌آن، سازمانی به نام «انجمن جنوب شرق آسیا»، متشکل از تایلند، مالزی و فیلیپین در سال ۱۹۶۱ ایجاد شد. در ۸ آگوست سال ۱۹۶۷، پس از امضای «بیانیه بانکوک» توسط وزرای امور خارجه کشورهای تایلند، سنگاپور، فیلیپین، مالزی و اندونزی آسه‌آن شکل گرفت. البته بیانیه بانکوک امروزه با عنوان بیانیه آسه‌آن شناخته می‌شود. علت اصلی شکل‌گیری این نهاد، عطش کشورهای عضو انجمن برای پیشرفت اقتصادی و نیز از سوی دیگر، ترس از کمونیسم بود. برونئی در سال ۱۹۸۴، ویتنام در سال ۱۹۹۵، لائوس و میانمار در سال ۱۹۹۷ و کامبوج نیز در سال ۱۹۹۹ به انجمن آسه‌آن ملحق شدند. در دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی با تغییر قدرت در کشورهای آسیایی و پس از جنگ ویتنام، آسه‌آن رشد اقتصادی پویا و موفقی را تجربه کرد و حتی هنگام حمله‌ی ویتنام به کامبوج در سال ۱۹۷۹، توانست پاسخ قاطعی به این موضوع دهد.

اولین جلسه‌ی سران آسه‌آن در سال ۱۹۷۶ و شهر بالی واقع در اندونزی برگزار شد که طی آن با چند پروژه‌ی صنعتی موافقت شده و «بیانیه کنکورد» و «معاهده حسن تفاهم و همکاری» نیز به امضا رسید. در دهه‌ی ۱۹۸۰ پس از پایان جنگ سرد، آسه‌آن بیش از گذشته بر ثبات سیاسی تأکید ورزیده و تا دهه‌ی ۱۹۹۰ به عنوان قدرت برتر در زمینه‌ی اجرای تمهیدات امنیتی و اقتصاد منطقه‌ای ظاهر شد. در سال ۱۹۹۲، منطقه تجارت آزاد آسه‌آن یا AFTA تشکیل شد. بر اساس این سیاست، تعرفه‌ی گمرکی کشورهای آسه‌آن به منظور ورود به بازار رقابتی جهانی کم‌کم کاهش یافته و در ۲۸ ژانویه ۱۹۹۲ در سنگاپور به تصویب رسید. در ۱۵ دسامبر سال ۲۰۰۸، اعضای سازمان آسه‌آن، مفاد منشوری که در نوامبر ۲۰۰۷ با آن موافقت شده بود را اجرایی کردند. طبق مفاد این منشور، آسه‌آن موجودیت قانونی به خود گرفته و منطقه تجارت آزاد برای ۵۰۰ میلیون نفر ایجاد شد. با تصویب منشور آسه‌آن، این سازمان شکل و شمایلی شبیه به اتحادیه اروپا گرفت.

هدف از تشکیل آسه‌آن چه بود؟

بیانیه آسه‌آن بر تسریع رشد اقتصادی، همبستگی اجتماعی و توسعه‌ی فرهنگی در منطقه تأکید دارد. این سازمان، همچنین، در راستای برقراری ثبات سیاسی در تمامی کشورهای عضو انجمن تلاش کرده و اعضا را به توسعه‌ی همکاری در زمینه‌ی مسائل مشترک تشویق می‌کند. آسه‌آن بر به کارگیری روش‌های مؤثر کشاورزی و فرآیندهای صنعتی به منظور آسایش و رفاه هر چه بیشتر شهروندان، نیز تمرکز ویژه‌ای دارد. این سازمان به واسطه‌ی موسسات آموزشی و پژوهشی موجب افزایش بهره‌وری علمی منطقه می‌شود. به عنوان آخرین مورد باید بگوییم که آسه‌آن برای دستیابی به اهدافش، روابط خود را با سازمان‌های بین‌المللی گسترش می‌دهد.

وضعیت اقتصادی کنونی کشورهای عضو آسه‌آن

بخش امنیت سیاسی آسه‌آن، از جمله قسمت‌های بنیادی و مهم این سازمان به شمار می‌رود. آسه‌آن در ۲۸ ژانویه ۱۹۹۲ یک منطقه آزاد تجاری ایجاد کرد که موجب سهیل در صادرات و واردات کالا بین کشورهای عضو با کمترین تعرفه‌ی گمرکی می‌شود. ویتنام، لائوس، میانمار و کامبوج هر یک طی دوره‌ای بر گسترش سیاست تعرفه آزاد گمرکی تأکید کردند. سپس، آسه‌آن یک بازار و پایگاه تولیدی ایجاد کرد که اعضا را وارد عرصه‌ی رقابت در بازار جهانی کرده و موجب توسعه‌ی برابر در منطقه و یکپارچه‌سازی کشورهای عضو سازمان با اقتصاد جهانی شد. تا سال ۲۰۱۰، کشورهای تایلند، سنگاپور، فیلیپین، مالزی، اندونزی و میانمار تعرفه‌ی گمرکی خود را تا ۹۹٫۶۵ درصد کاهش داده و باقی کشورها مالیات گمرکی خود را به میزان ۹۸٫۸۶ درصد پایین آوردند.

تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو آسه‌آن در سال ۲۰۱۳، برابر با ۲٫۴ تریلیون دلار بود؛ اگر آسه‌آن یک کشور واحد بود، با این میزان تولید ناخالص داخلی می‌توانست به هفتمین اقتصاد بزرگ جهان و سومین اقتصاد آسیا تبدیل شود. طبق برآوردها، آسه‌آن تا سال ۲۰۵۰، چهارمین اقتصاد بزرگ جهان خواهد بود. شاخص توسعه انسانی سنگاپور در حدود ۰٫۹۱۲ است که از این کشور، مکانی ایده‌آل برای نیروی کار ماهر می‌سازد. شاخص توسعه انسانی (HID)، شاخصی ترکیبی برای سنجیدن موفقیت در هر کشور، در سه معیار پایه از توسعه انسانی: زندگی طولانی و سالم، دسترسی به دانش و سطح زندگی مناسب است. ارزش عددیِ شاخص توسعه انسانی بین صفر تا یک است. ارزش شاخص توسعه انسانی نشان می‌دهد که هر کشوری چه مقدار از مسیر خود را برای رسیدن به بالاترین ارزش ممکن یعنی یک، طی کرده است و همچنین امکان مقایسه بین کشورها را فراهم می‌کند. برونئی نیز با ۰٫۸۵۶ دارای شاخص توسعه انسانی بسیار بالایی است. میزان متوسط شاخص توسعه انسانی آسه‌آن برابر با ۰٫۷۲۶ است که از این میان، اندونزی با شاخص توسعه انسانی۰٫۶۸۴، کمی بالاتر از متوسط آسه‌آن است. شاخص توسعه انسانی کشورهای فیلیپین، ویتنام، لائوس و کامبوج به ترتیب ۰٫۶۶۸، ۰٫۶۶۶، ۰٫۵۷۵ و ۰٫۵۵۵ است. کمترین شاخص توسعه انسانی سازمان آسه‌آن متعلق به میانمار است که عدد ۰٫۵۳۶ را نشان می‌دهد.

توسعه فرهنگی، ورزشی و گردشگری

آسه‌آن برای توسعه روابط اعضایش، اقدام به برگزاری رویدادهای فرهنگی، ورزشی و فعالیت‌های آموزشی می‌کند. همچنین، مناطقی مانند «پارک ملی کینابالو» نیز برای حفاظت از منابع طبیعی این سازمان وجود دارد. در سال ۲۰۱۱، نخست وزیران کشورهای عضو انجمن آسه‌آن، از سازمان فیفا درخواست کردند تا میزبانی جام جهانی فوتبال ۲۰۳۰ را به آسه‌آن به عنوان کشوری واحد اعطا کند.

در بخش گردشگری، آسه‌آن سفر بین کشورهای عضو سازمان را بدون روادید میسر کرده تا در صنعت سیر و سفر نیز شاهد تغیرات مثبت و افزایش بهره‌روی باشد. در سال ۲۰۱۰، تقریبا ۴۳ درصد از گردشگران کشورهای آسه‌آن، از اعضای همین کشورها بودند. سازمان زیر مجموعه‌ی آسه‌آن در بخش گردشگری، تمهیداتی برای گردشگری در استرالیا، نیوزلند، هنگ‌کنگ، ژاپن، آمریکای شمالی، بریتانیا و آلمان نیز اندیشیده است. در سال ۲۰۱۲، حدودا ۴٫۶ درصد از تولید ناخالص داخلی آسه‌آن به‌طور مستقیم و ۱۰٫۹ درصد به‌طور غیرمستقیم از صنعت گردشگری تأمین شد. گردشگری موجب اشتغال ۹٫۳ میلیون نفر به‌طور مستقیم و ۲۵ میلیون نفر نیز به‌طور غیرمستقیم می‌شود.