فشار خون بالا می‌تواند منجر به مشکلات جدی در سلامتی همچون حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته و بیماری کلیه شود. درمان فشار خون بالا در اوایل بیماری برای پیشگیری از سایر مشکلات ضرورت دارد. نمونه‌های مختلفی از داروهای فشار خون می‌توانند به درمان فشار خون بالا کمک کنند. این داروها ضد پرفشاری خون نامیده می‌شوند. آنها در چند رده مختلف تقسیم بندی می‌شوند که هر کدام بطور متفاوتی عمل کرده و عوارض جانبی مختلفی دارند.
بخاطر تعدد گزینه‌های در دسترس یافتن بهترین دارو برای شما نیازمند مقداری زمان و شکیبایی است. پزشک شما با شما کار خواهد کرد تا بهترین برنامه درمانی را برای شما پیدا کند که ممکن است شامل یک یا چند دارو باشد.
همانطور که گفته شد داروهای فشار خون در چندین گروه مختلف طبقه بندی می‌شوند که نحوه عملکرد و عوارض آنها با هم متفاوت است
دیورتیکها یا مدرها بخشی از داروهای رایج برای درمان فشار خون بالا هستند. آنها به کلیه‌ها کمک می‌کنند تا آب و سدیم یا نمک اضافی را خارج کند. این کار حجم خون مورد نیاز برای عبور در سرتاسر بدن را کاهش می‌دهد که در نتیجه فشار خون را پایین می‌آورد.
چندین نوع دیورتیک وجود دارد: تیازید، نگهدارنده پتاسیم و دیورتیکهای حلقه‌ای. دیورتیکهای تیازید معمولا عوارض جانبی کمتری نسبت به سایرین دارند. بخصوص وقتی که در دوزهای پایین تجویز می‌شوند که معمولا برای درمان اولیه فشار خون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نمونه‌هایی از دیورتیکهای تیازید عبارتند از:
نمونه‌هایی از دیورتیکهای محافظ پتاسیم عبارتند از:
نمونه‌هایی از دیورتیکهای حلقه‌ای عبارتند از:
نمونه‌هایی از دیورتیکهای ترکیبی عبارتند از:
یکی از اثرات جانبی دیورتیکها کاهش پتاسیم است که از طریق ادرار همراه با سدیم از بدن دفع می‌شود. پتاسیم برای حرکت ماهیچه‌ای و نیاز است و کمبود این ماده معدنی می‌تواند منجر به سرگیجه، ضعف، گرفتگی ساق پا و حتی مشکلاتی برای قلب شود. بنابراین به بیمارانی که در حال مصرف دیورتیک هستند، توصیه می‌شود که در حین مصرف دارو از غذاهای غنی از پتاسیم همانند آب پرتقال یا موز استفاده کند یا مکمل پتاسیم برای آنها تجویز خواهد شد.
بعدها برخی از دیورتیکها برای مشکل کمبود پتاسیم تغییر کردند. این داروهای فشار خون به عنوان داروهای نگهدارنده پتاسیم شناخته می‌شوند. آنها شامل آمیلورید (میدامور)، اسپیرونولاکتون (آلداکتون و تریامتر (دیرنیوم).
در نهایت، دیورتیکهای ترکیبی وجود دارد که شامل نگهدارنده پتاسیم و یک دیورتیک سنتی است. این داروها شامل آمیلورید هیدروکلراید و هیدروکلروتیازید HCTZ (مدورتیک)، اسپیرونولاکتون و HCTZ (آلداکتازید)، و تریامترن و HCTZ (دیازید، ماکسزید) هستند.
بتابلوکرها بوسیله مسدود کردن عملکردهای شمیایی در بدن که قلب شما را تحریک می‌کنند، عمل می‌کنند. این امر به قلب شما اجازه می‌دهد تا با سرعت و نیروی کمتری تپش داشته باشد. قلب خون کمتری را در رگهای خونی با هر نبض پمپاژ می‌کند بنابراین فشار خون کاهش می‌یابد. نمونه‌های این داروهای فشار خون بتابلوکر عبارتند از :
مهار کنندههای ACE بدن را از ساختن هورمونی به نام آنژیوتانسین دو که موجب باریک شدن رگهای خونی می‌شود، باز می‌دارند. این داروهای پایین آورنده فشار خون به عروق خونی جمع شده کمک می‌کنند تا گشاد شده و خون بیشتری را عبور دهند. نمونه‌هایی از مهار کنندههای ACE عبارتند از:
این رده از داروها نیز رگهای خونی را از آنژیوتنسین دو حفاظت می‌کنند. برای بستن رگهای خونی، آنژوتنسین دو باید با یک گیرنده متصل شود. این داروها از این رویداد جلوگیری می‌کنند. در نتیجه فشار خون کاهش می‌یابد. نمونه‌هایی از داروهای ARB عبارتند از:
برای حرکت کردن همه عضلات نیازمند کلسیم هستند تا در داخل و بیرون سلولهای عضله جریان یابد. مسدود کنندههای کانال کلسیم کمک می‌کنند تا کلسیم وارد سلولهای صاف عضله قلب و رگهای خونی نشود. این موجب می‌شود نبض با نیروی کمتری بزند و به آرام کردن رگهای خونی کمک می‌کند. در نتیجه فشار خون کاهش می‌یابد. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
در حالت عادی، بدن هورمونهایی می‌سازد که کاتکولامین نامیده می‌شوند. این هورمونها می‌توانند به بخشهایی از سلولها به نام گیرنده‌های آلفا متصل شوند. وقتی این امر رخ می‌دهد، رگهای شما باریک شده و قلب شما سریعتر و با نیروی بیشتری می‌زند. این اعمال موجب بالا رفتن فشار خون می‌شود.
آلفا بلوکرها بوسیله مسدود کردن کاتکولامین از اتصال به گیرنده‌های آلفا عمل می‌کنند. در نتیجه جریان خون می‌تواند در طول رگهای خونی با آزادی بیشتری جریان یابد و قلب شما به طور نرمال می‌زند. این امر به پایین آوردن فشار خون کمک می‌کند.
نمونه‌هایی از آلفا بلوکرها عبارتند از:
آلفا- بتابلوکرها اثر ترکیبی دارند. آنها اتصال هورمونهای کاتکولامین را هم به گیرنده آلفا و هم گیرنده بتا مسدود می‌کنند. به عبارت بهتر آنها می‌توانند سفتی رگهای خونی را همانند آنچه بتابلوکرها انجام می‌دهند، کاهش دهند. همچنین سرعت را کاهش می‌دهند و نیروی ضربان قلب را مثل کمتر می‌کنند یعنی همان کاری که بتابلوکرها انجام می‌دهند.
نمونه‌هایی از آلفا- بتابلوکرها عبارتند از:
این داروها مغز را از ارسال پیامها به سیستم عصبی برای انتشار کاتکولامین‌ها باز می‌دارند. در نتیجه قلب پمپاژ شدید انجام نمی‌دهد و خون براحتی جریان نمی‌یابد، که فشار خون را پایین می‌آورد.
نمونه هایی از داروهای آنتاگونیست مرکزی عبارتند از:
داروهای باز کننده عروق عضلات دیواره رگها را شل می‌کنند بخصوص در سرخرگهای کوچکی به نام عروق. این کار رگهای خونی را عریض‌تر می‌کند و به خون اجازه می‌دهد که به راحتی در میان رگها جریان پیدا کند. در نتیجه فشار خون پایین می‌آید.
نمونه‌هایی از داروهای فشار خون باز کننده عروق عبارتند از:
آنتاگونیست‌های گیرنده آلدوسترون بوسیله مسدود کردن یک ماده شیمیایی که آلدوسترون نامیده می‌شود، عمل می‌کنند. این عمل مقدار مایعاتی که بدن شما نگه می‌دارد، کاهش می‌دهد که به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
نمونه‌هایی از آنتاگونیست‌های گیرنده آلدوسترون به قرار زیر هستند:
یک نوع جدیدتر از داروی فشار خون مهار کنندههای رنین مستقیم نامیده می‌شوند. این داروها یک ماده شیمیایی در بدن را که رنین نامیده می‌شود، مسدود می‌کنند. این عمل رگهای خونی را عریض کرده که منجر به کاهش فشار خون می‌شود.
تنها یک نوع از این دارو در حال حاضر در ایالات متحده در دسترس است:
برای اکثر افراد، نخستین انتخاب برای فشار خون بالا یک دیورتیک تیازید است. برای افراد دیگر، یک دیورتیک به تنهایی برای کنترل فشار خون کافی نیست. در این موارد، یک دیورتیک ممکن است با یک بتا بلوکر، بازدارنده ACE، مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین دو یا مسدود کننده کانال کلسیم، ترکیب شود. افزودن یک داروی دوم ممکن است فشار خون را با سرعت بیشتری نسبت به استفاده تنهایی از دیورتیک پایین بیاورد. همچنین به شما اجازه می‌دهد که از هر دارو مقدار کمتری مصرف کنید که عوارض جانبی کمتری هم خواهد داشت.
اگر پزشک شما فکر می‌کند که نیاز به بیش از یک دارو برای مدیریت فشار خون دارید، ممکن است یک داروی ترکیبی تجویز کند. برای مثال آنها ممکن است یک بتا بلوکر با یک دیورتیک تجویز کنند یا یک ARB همراه با یک مسدود کننده کانال کلسیم. استفاده از این داروهای ترکیبی ممکن است راحت‌تر از مصرف چندین داروی مختلف در روز باشد.
بسیاری از داروهای ترکیبی برای درمان فشار خون بالا در دسترسی هستند. نمونه‌های آن به قرار زیر هستند:
نوع داروهای فشار خون که پزشک تجویز می‌کند ممکن است بستگی به مشکلات دیگری که شما دارید، داشته باشد. برای مثال اگر شما بیماری عروق کرونر داشته باشید، پزشک ممکن است یک بتا بلوکر تجویز کند. بخاطر اینکه بتابلوکر می تواند فشار خون را پایین بیاورد و در مجموع خطر مرگ ناشی از بیماری عروق کرونر را کاهش دهد.
اگر دیابت دارید، پزشک شما ممکن است یک مهار کننده ACE یا یکی از داروهای فشار خون گروه ARB را انتخاب کند. این به خاطر این است که این داروها می‌توانند کلیه‌های شما را از صدمه دیابتی بوسیله کاهش فشار خون در کلیه‌هایتان حفظ کنند.
یکی از اثرات جانبی دیورتیکها کاهش پتاسیم است که از طریق ادرار همراه با سدیم از بدن دفع می‌شود. پتاسیم برای حرکت ماهیچه‌ای و نیاز است و کمبود این ماده معدنی می‌تواند منجر به سرگیجه، ضعف، گرفتگی ساق پا و حتی مشکلاتی برای قلب شود. بنابراین به بیمارانی که در حال مصرف دیورتیک هستند، توصیه می‌شود که در حین مصرف دارو از غذاهای غنی از پتاسیم همانند آب پرتقال یا موز استفاده کند یا مکمل پتاسیم برای آنها تجویز خواهد شد.
بعدها برخی از دیورتیکها برای مشکل کمبود پتاسیم تغییر کردند. این داروهای فشار خون به عنوان داروهای نگهدارنده پتاسیم شناخته می‌شوند. آنها شامل آمیلورید (میدامور)، اسپیرونولاکتون (آلداکتون و تریامتر (دیرنیوم).
در نهایت، دیورتیکهای ترکیبی وجود دارد که شامل نگهدارنده پتاسیم و یک دیورتیک سنتی است. این داروها شامل آمیلورید هیدروکلراید و هیدروکلروتیازید HCTZ (مدورتیک)، اسپیرونولاکتون و HCTZ (آلداکتازید)، و تریامترن و HCTZ (دیازید، ماکسزید) هستند.
دیورتکیها می‌تواند منجر به کاهش پتاسیم شود که به عنوان هیپوکالمیا شناخته می‌شود که در نهایت می‌تواند بر عملکرد ماهیچه‌ای اثر بگذارد از جمله عضلات قلب. همچنین افزایش خطر ابتلا به نقرس با دیورتیکها و نیز امکان بروز ضعف، تشنگی، کاهش آب بدن و افزایش ادرار است. تغییر در سطح قند خون نیز ممکن است انجام شود. واکنشهای پوستی، گاهی اوقات شدید نیز می‌تواند همراه با مصرف دیورتیکهای تیازید بوجود آید (همچون هیدروکلروتیازید). دیورتیکهای نگهدارنده پتاسیم همچون اسپیرونولاکتون (آلداکتون) می‌توانند موجب بزرگی سینه در زنان شوند.
بتابلوکرها موجب کاهش تپش قلبی شده و بنابراین مقداری عوارض جانبی دارند که می‌تواند به دلیل مکانیسم عملشان باشد. سرگیجه، ضعف، خستگی و غش ممکن است روی دهد. بتابلوکرها بر سیستم تنفسی هم اثر می‌گذارند، عوارض جانبی دیگر شامل تنگی نفس، دشواری در تنفس و درد قفسه سینه است. بتابلوکرها را نباید بصورت ناگهانی قطع کرد چون موجب حمله قلبی یا مرگ ناگهانی می‌شوند.
شایعترین عوارض جانبی بازدارندگان آنژیوتنسین نیز موردی است که همیشه رخ نمی‌دهد یعنی سرفه خشک. معمولا با مصرف دارو ادامه از بین می‌رود اما ممکن است چند هفته طول بکشد. مهار کنندههای ACE می‌توانند فشار خون را بیش از حد کاهش دهند و منجر به کاهش فشار خون شوند که به نوبه خود منجر به سردرد، سرگیجه، غش کردن و کاهش عملکرد کلیه می‌شود.
معمولترین عارضه جانبی مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتنسین افزایش سطح پتاسیم در خون است که به عنوان هیپر کالمیا شناخته می‌شود. سرگیجه همراه با خستکی نیز بسیار شایع است. همچنین مشکلاتی همراه با آنژیوتنسین همچون معده درد و اسهال نیز گزارش شده است.
حداکثر یک سوم بیماران عوارض جانبی زیر را با مسدود کنندههای کانال کلسیم تجربه می‌کنند: ورم مچ پا و دیگر اندامها، سرخ شدن و سرگیجه. عوارض شایع دیگر شامل سوزش سردل و تهوع
یک عارضه جانبی شایع موقت اما ناخوشایند این سری از داروهای فشار خون، افت فشار خون موضعی است. این یک افت ناگهانی در فشار خون هنگام ایستادن است. این می‌تواند به حدی شدید باشد که موجب سرگیجه یا حتی غش شود. علاوه بر این مسدود کنندههای آلفا می‌تواند موجب افزایش ضربان قلب، سردرد، تهوع و ضعف شود.
متیل دوپا خیلی خوب تحمل می‌شود اما بعضی از بیماران ممکن است سرگیجه، خواب آلودگی، ضعف، سردرد و خشکی دهان را تجربه کنند.
حداکثر ۴۰ درصد بیمارانی که کلونیدین (کاتاپرس) مصرف می‌کنند خشکی دهان و حدود یک سوم خواب آلودگی، سردرد و منگی را تجربه خواهند کردند. سایر عوارض جانبی رایج شامل یبوست، سرگیجه و واکنشهای موضعی پوست با استفاده از پچ پاتو کاتاپرس است. استفاده از رسپرین با اثرات جانبی ممکن از جمله کابوس، گرفتگی بینی، افسردگی و عدم توانایی خوابیدن ارتباط دارد. اسهال، سوزش سردل نیز ممکن است بوجود بیاید. گوانادرال و گوانتیدین نیز می‌توانند باعث اسهال و سایر مسائل مربوط به دستگاه گوارش شوند علاوه بر اینکه می‌توانند باعث سرگیجه و خواب آلودگی شوند.
مصرف مینوکسیدیل ممکن است باعث افزایش رشد موهای بدن و همچنین افزایش وزن و سرگیجه شود. هیدرالازین با سردرد، ضربان قلب، تورم اطراف چشم و دردهای مفاصل مربوط است.
انتخاب بهترین دارو بستگی به چند چیز دارد، از جمله سلامت کلی بیمار، سن، قومیت و اینکه آیا آنها دارای مشکلات پزشکی مشترک یا حساسیت دارویی دارند یا خیر.
به عنوان مثال، در یک بیمار مبتلا به فشار خون بالا دارای آسم، ممکن است داروهای بتا بلوکر مناسب نباشد چون این داروها می‌توانند مشکلات تنفسی را تشدید کنند. به همین صورت در بیماران مبتلا به یبوست (برای مثال سالمندان) بهتر است از استفاده از برخی مسدود کنندههای کانال کلسیم به همراه دیورتیکها خودداری شود چون هر دوی این طبقه بندی‌های دارویی می‌توانند از عملکرد مناسب روده جلوگیری کنند.
گروه‌های خاصی از بیماران هستند که نیازمند استفاده از یک رده خاص از داروهای فشار خون هستند. اینها شامل موارد زیر هستند:
داروی مناسب فشار خون برای زنان باردار یکی از قدیمی‌ترین داروهای فشار خون در بازار است یعنی متیل دوپا. این دارو که از طریق سیستم مرکزی فشار خون را پایین می‌آورد، کمترین خطر را برای مادر و جنین در حال رشد دارد. گزینه‌های مطمئن دیگر شامل لابتالول، بتابلوکرها و دیورتیکها. دو رده دارویی که هرگز نباید استفاده کرد شامل بازدارنده‌های ACE و مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتنسین ۲.
با افزایش سن، خطر افزایش خون سیستولیک که می‌تواند بوسیله آترواسکلروز شدید، تشدید شود به وجود می‌آید. بر اساس یک پژوهش، داروی دیورتیک کلروتالیدون (هیگروتون) فواید چشمگیری برای بیماران سالمند مبتلا به پرفشاری خون سیستولیک دارد. در کنار داروی دیورتیک، بعضی از مسدود کنندههای کانال کلسیم، بازدارنده‌های ACE و مسدود کننده های گیرنده آنژیوتنسین ۲ نیز ممکن است انتخابهای خوبی باشند. با این حال مسدود کنندههای بتا ممکن است برای فشار خون در افراد بالای ۶۰ سال دارند مناسب نباشند اگر چه آنها ممکن است در صورت وجود بیماری قلبی در شخص، انتخاب خوبی باشند. همچنین ممکن است در بیماران سالمند ترجیحا دو داروی کاهش فشار خون داده شود که یکی را با دوز بالا و یکی را با دوز پایین تجویز می‌کنند.
بعضی از داروهای فشار خون را قطعا نباید در دوران بارداری استفاده کرد چون آنها به مادر و جنین در حال رشد صدمه می‌زنند. این داروها شامل بازدارنده‌های ACE و مسدود کنندههای گیرنده آنژیوتنسین ۲ هستند. رسپرین نیز ممکن است در طول بارداری مضر باشد و فقط وقتی باید استفاده شود که هیچ گونه جایگزینی وجود نداشته باشد.
داروهای مطمئن برای استفاده شامل متیل دوپا و بطور بالقوه بعضی از دیورتیکها و بتا بلوکرها از جمله لابتالول هستند.
بعضی از داروهای فشار خون در واقع می‌توانند منجر به افزایش وزن شوند. نمونه‌های موثر رایج شامل بتابلوکرهای قدیمی همچون پروپرانولول (ایندیرال) و آتنولول (تنورمین) است. به چندین این داروها موجب چنین چیزی می‌شوند از جمله بخاطر اینکه می‌توانند باعث ایجاد خستگی در بیماران شوند و از این رو کمتر تمایل به ورزش کردن دارند. مینوکسدیل (لونیتن) که تنها وقتی استفاده می‌شود که داروهای فشار خون دیگر موثر نباشند نیز موجب افزایش وزن می‌شوند. افزایش وزن نیز به عنوان اثرات جانبی دکسازوسین (کاردورا) در نظر گرفته می‌شود. دیورتیکها نیز احتمالا بیشتر موجب کاهش وزن می‌شوند.
در سالهای اخیر به لحاظ آمار فروش داروی والزارتان (دیووان) مسدود کننده گیرنده آنژیوتنسین ۲ در بالای لیست داروهای فشار خون قرار می‌گیرد. به دنبال آن متوپرولول مسدود کننده بتا، ترکیبی عموی از والزارتان و HCTZ، اولمزارتان (بنیکار) و المیزارتان و HCTZ (بنیکار HCTZ) قرار گرفته‌اند.
از نظر تجویز توسط پزشک در کشور ایران بیشتر داروهای کاپتوپریل (کاپوتن)، لوزارتان، بیزوپرولول (زبتا)، آملودیپین بیسیلات (نورواسک) و هیدروکلروتیازید معمولی (HCTZ) بیشتر رواج دارد.
بر اساس یک تحقیق منتشر شده در سال ۲۰۱۸، دو رده دارویی آلفا بلوکرها و آگونیست‌های آلفا۲ باعث نوسان و تغییر پذیری شدید در فشار خون شده و خطر مرگ را افزایش می‌دهد. آلفا بلوکرهایی که شامل دوگزازوسین و پرازوسین هیدروکلراید هستند که بوسیله انقباض عروق خونی عمل می‌کنند. آگونیست‌های آلفا مانند متیل دوپا که با هدف قرار دادن فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک عمل می‌کنند و به این ترتیب کاهش دهنده انقباض رگهای خونی هستند. بر اساس نتایج تحقیق دکتر کلمنت و همکارانش این دو دارو را نباید برای درمان فشار خون استفاده کرد.
همچنین یک تحقیق انجام انتشار یافته در سال ۲۰۱۷ نشان داد که کسانی که داروی هیدروکلرتیازید مصرف می‌کردند تا ۷ برابر بیشتر از سایرین احتمال ابتلا به سرطان پوست را داشتند. به خصوص اینکه این داروی فشار خون باعث افزایش خطر ابتلا به دو سرطان سلول سنگفرشی و کارسینوم سلول پایه را افزایش می‌دهد.
فشار خون بالا یک بیماری جدی است که باید برای پیشگیری از مشکلات بیشتر برای سلامتی، درمان شود. اگر وجود این همه داروهای فشار خون شما را برای انتخاب کردن گیج کرده است، نگران نباشید. پزشک شما تنها کسی است که می‌تواند بگوید که کدام یک از داروهای فشار خون برای شما عملکرد بهتری دارد. آنها می‌توانند با کمک یک برنامه درمانی فشار خون شما را کنترل کنند.
سپاس. بسیار مفید بود. 
