به گزارش تیتر شهر: تامین منابع درآمد پایدار توسط شهرداری ها آن هم در روزهای سخت اقتصادی یکی از ضروریاتی است که اداره کلانشهرها را برای مدیرانش با مشکل روبه رو کرده است.
ضرورت تدوین این لایحه از دهه 60 برای دولت به عنوان تامین کننده تام الاختیار منابع مالی متکی به نفت از یک سو و از سوی دیگر شهرداری ها که تنها راه تامین هزینه های جاری و منابع سرمایه گذاری خود را در شهرسازی و شتقات مربوط به آن می دانستند؛ مشکلات زیادی را ایجاد کرده بود.
استقلال مالی شهرداری ها از دولت یکی از ضروریاتی بود که برای کوچک سازی و کاهش هزینه های قوه مجریه لازم به نظر می رسید و در این میان طرح استقلال مالی شهرداری ها موضوعی است که در طول سه دهه اخیر شهرداری کلانشهرها را برای تامین هزینه های خود با چالش بزرگتری به نام شهرفروشی روبه رو کرده است.
براساس این طرح قرار است به غیر از پرداخت سهم 50 درصدی کلانشهرها از محل مالیات بر ارزش افزوده، با واگذاری تمامی خدمات شهری به شهرداری ها اداره شهرهای بزرگ به صورت یکپارچه انجام شود.
البته این لایحه یک مزیت دیگری که تبدیل شدن آن به قانون دارد، این است که مردم شهرهای بزرگ خود می توانند در انتخاب شهرداران دخالت مستقیم داشته باشند.
در واقع می توان گفت که با تصویب این لایحه در مجلس و تبدیل آن به قانونی که ضمانت اجرایی دارد، دیگر نگاه هایحزبی و غیر و تخصصی در انتخاب مدیران شهرها ارجحیت نخواهد داشت بلکه این مردم هستند که اداره شهر محل زندگی خود را با یک انتخاب با دریایت به فردی کاردان واگذار می کنند.
با توجه به مترقی بودن این قانون، اما متاسفانه کلانشهرهای ایران در مقایسه با بسیاری از شهرهای پیشرفته دنیا از این امتیاز نتوانسته استفاده شایسته ای داشته باشد و به جرات میتوان این ادعا را مطرح کرد که عدم تصویب این قانون 30 ساله در کشور باعث شده تا کلانشهرهای مطرح دنیا از بسیاری از شهرهای خواهر خوانده خود عقب بمانند.
مدیریت یکپارچه یا مدیریت هماهنگ شهری!
تصویب قانون درآمد پایدار شهرداری ها در مجلس و همچنین تدوین آن از سوی دولت یکی از تاکیداتی است که هر چند در طول بیش از سه دهه اخیر ازسوی مدیران شهری به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح شده است؛ اما متاسفانه در طول این سال ها نگاه سیاسی دولت ها به مدیران شهری به ویژه شهرداری تهران باعث شد تا این قانون متقریانه حتی در هیات دولت های گذشته مورد بررسی قرار نگیرد.
در برهه هایی حتی مسئولان دولتی به صراحت به این مساله اذعان داشتند که تشکیل مدیریت یکپارچه شهری، شهرداری ها را قدرتمند کرده و این اتفاق به صلاح دولت ها نیست!
موضوعی که در دوره شهردار پانزدهم شهر تهران به یک چالش جدی میان دولت و شهرداری تبدیل شد. اما با ورود مجدد شهردار تهران به جلسات هیات دولت در دوره اصلاحات شهرداری یک بار دیگر شهرداران کلانشهرها به ضرورت تدوین، تایید و در نهایت تصویب آن در هیات دولت و مجلس تاکید شد.
حتی در زمان شهردار شانزدهم شهر تهران در زمان تدوین این لایحه در دولت محمد علی نجفی طی تذکراتی اصلاح بخش هایی از این لایحه را به دولت گوشزد کرد و در نهایت در زمان شهردار هفدهم شهر تهران یعنی محمد علی افشانی خبر تصویب آن در هیات دولت اطلاع رسانی شد.
شهردار تهران بر این باور است که تصویب این لایحه ضروری در اداره کلانشهرها نخستین مزیتی که دارد، این است که یک عامل پیشگیرانه برای جلوگیری از شهر فروشی و تخریب شهرهاست که هیات دولت آن را تصویب کرده است.
اما تصویب این لایحه در هیات دولت ازنظر مدیران کلانشهرها خان اول تبدیل این لایحه به قانون است چرا که این طرح باید در کمیسیون های مربوطه مجلس بررسی، در صحن علنی مطرح و در نهایت با رای نمایندگان مردم در خانه ملت به قانون تبدیل، توسط شورای نگهبان تایید و ازسوی دولت به شهرداران کلانشهرها ابلاغ شود.
افشانی بر این باور است که اگر خان های دیگر این طرح یک به یک با سلامت و البته با سرعت طی شود، در آن صورت شهرداران دیگر نگران تامین هزینه های خدماتی که به شهروندانشان ارائه می دهند، نخواهند بود. چرا که بر اساس این لایحه دولت قرار است تا 50 درصد درآمد حاصل از محل ارزش افزوده به شهرداری‌ها اختصاص یابد و 50 درصد سهم دولت باشد.
اما با توجه به امید شهرداران به تصویب این لایحه در مجلس، یک نگرانی دیگر برای آنها باقی می ماند .
نگرانی ای که نشات گرفته از تغییر طرح های جامع و تفصیلی شهرها در کمیسیون ماده 5 است.
شهردار تهران بر این باور است که تراکم در ذات خود کلمه بدی نیست اما اگر طرح های بالادستی شهرسازی شهرها به ویژه تهران دستخوش تغییر شود، باز هم شاهد از بین رفتن حقوق مردم خواهیم بود.
محاسبات افشانیحتی نشان می دهد که در شرایط کنونی شاید مطرح شدن ایجاد مدیریت یکپارچه شهری زیاد به صلاح شهرداری ها نخواهد بود چرا که بسیاری از شرکت‌ها زیانده هستند و شهرداری‌ها هم نمی‌توانند این شرکت‌های زیانده را تحویل بگیرند.
به همین دلیل وی پیشنهاد می دهد که در شرایط کنونی شهرداری ها باید به دنبال ایجاد مدیریت هماهنگ شهری با مدیریت شهرداری و هماهنگی سایر دستگاه‌ها با آن باشند.
با توجه به تمام دغدغه هایی که شهرداران کلانشهرها با آن روبه رو هستند اما مهمترین مساله در این میان در اداره شهرها تامین منابع مالی شهرداری بدون شهر فروشی است. موضوعی که محمد علی افشانی در گردهمایی مدیران ارشد شهرداری تهران بار دیگر به آن تاکید دارد.
وی به خوبی می داند که باید راه های جایگزینی را به جای شهرفروشی و تراکم فروشی برای تامین منابع مالی شهرداری تهران پیدا کرد. راه هایی که هر چند از دوره شهردار پانزدهم شهر تهران، مدیران ارشد شهری به دنبال آن بودند؛ اما نتوانستند این راه های جایگزین را پیدا و استفاده کنند.
در واقع بازگشت و اصرار مدیران شهری به بهره گیری از راه های قدیمی کسب درآمد در شهرداری تهران باعث شد تا همچنان نام این مجموعه در زمان مبارزه با فساد اداری به نسبت سایر سازمان ها نمود بیشتری داشته باشد.
حال باید دید که حتی اگر لایحه درآمد پایدار شهرداری تهران به تصویب مجلس و تایید شورای نگهبان برسد، با توجه به مشکلات اقتصادی دولت آیا این قاتون ازسوی مسئولان دولتی فرصت اجرایی شدن پیدا خواهد کرد و یا باز در کنار سایر قوانین بالادستی در حوزه اداره شهرها بلااستفاده باقی می ماند.
