به گزارش تیترشهر: اجرای بند 20 ماده 55 قانون شهرداری ها در راستای ایجاد محیط زیستی پاک در شهرها و ارقای کیفیت زندگی برای شهروندان از جمله قوانین مهم شهری محسوب می شود. قرار گرفتن برخی از مشاغل و صنوف در دل محیط های مسکونی شهری از جمله مشکلاتی است که شهروندان تهرانی در برخی از مناطق با آن روبه رو هستند.
بررسی ها نشان می دهد، مناطقی که در حریم شهر تهران قرار گرفته اند، بیشتر در معرض مواجهه با صنوف مزاحم هستند. دلیل رویارویی بافت مسکونی با صنعتی در این مناطق نیز توسعه نامتوازن شهر تهران در 4 دهه اخیر بوده است.
چرا که در گذشته ای نه چندان دور مناطقی مانند 15،16،17،18،19، 20 و21 از جمله مناطقی بودند که در حریم شهر تهران قرار داشتند اما با توسعه بافت مسکونی در طول 4 دهه اخیر این صنوف در قلب بافت مسکونی قرار گرفته است.
البته در بخش های مرکزی شهر نیز وجود کارگاه ها و فروشگاه های تولید محصولات شیمیایی، کارگاه های ریخته گری، تولیدی ها و ... که در گذشته به فعالیت خود ادامه می دادند با با تراکم بافت مسکونی و ادغام آن با بخش تجاری و راسته بازارها باعث شده تا این مشاغل نیز به عنوان شغل های مزاحم در بافت شهری تعریف شوند.
تاریخچه ساماندهی مشاغل در پایتخت
ساماندهی مشاغل مزاحم در شهر تهران یک سابقه 30 ساله دارد. شاید بتوان گفت نخستین اقدام شهرداری تهران در خروج مشاغل مزاحم از بافت مرکزی شهر تهران انتقال بازار آهن به منطقه شاد آباد در منطقه 18 تهران باشد که در اواخر دهه 60 انجام شد.
اما تنها کافی بود که با گذشت 3 دهه از این اقدام شهرداری تهران، دوباره بازار آهن در دل بافت مسکونی این منطقه واقع شده و مشکلاتی را برای محله های همجوار ایجاد کند. حتی این مشکلات تا به جایی پسترش پیدا کرد که به دلیل همجواری بازار آهن با بافت مسکونی باعث ایجاد آسیب های اجتماعی در این محله ها شد.
این مشکل اکنون در بیشتر محله های مناطق جنوبی شهر تهران مشاهده می شود و به رغم وعده هایی که شرکت ساماندهی اصناف و مشاغل شهرداری تهران در بهبود کیفیت زندگی در طول یک دهه اخیر به شهروندان داده است، اما برآیند و ارزیابی ها نشان می دهد که این مجموعه نتوانسته به وظایف قانونی خود به طور کامل بپردازد.
وظایفی که هیچ گاه توسط شرکت ساماندهی مشاغل اجرایی نشد!
در سایت شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران اهداف سازمانی این مجموعه در 10 بند به طور کامل مشخص شده است که شامل مواردی چون؛سامان بخشی و ایجاد بستر مناسب جهت فعالیتهای فرهنگی و خدماتی کاهش آلودگي ها و مزاحمت هاي ناشي از فعاليت اصناف، صنايع و مشاغل در شهر تهران به منظور ایجاد شهری سالم و مطلوب؛ ساماندهي پهنه هاي کسب و کار؛ انتقال صنوف مزاحم به منظور ساماندهی؛ خدمات رسانی به شهروندان از طریق ايجاد اطمينان در خريد و فروش خودرو و حذف واسطه گري؛ پیشگیری و رفع مزاحمت های شغلی در راستای ایجاد شهری ایمن و پاک؛ سامان بخشی و ایجاد بستر مناسب جهت عرضه محصولات فرهنگی ( کیوسک های گل و مطبوعات )؛ ارتقاء سطح سلامت وبهداشت محیط شهری از طریق کنترل حیوانات شهری ( موش و سگ )؛ ایجاد زمینه های کار و فعالیت در سطح محلات از طریق ایجاد بازار های موقت ( روز بازار ها و شب بازار ها ) و بازار چه های توانمند سازی زنان سرپرست خانوار؛ مشاركت در راه اندازي جايگاه هاي CNG به منظور استفاده از سوخت پاک در جهت کاهش آلودگی هوا و هماهنگي و همكاري با مجامع امور صنفي و اتحاديه ها در اجراي برنامه هاي ساماندهي مشاغل می شود.
بررسی عملکرد یک دهه اخیر این شرکت حکایت از آن دارد به رغم آنکه در دوره های مختلف مدیران آن در گزارش هایی که در مورد عملکرد سازمانی خود در انجام وظایف محوله ارائه کرده اند، اما نتوانسته اند به این وظایف به طور کامل بپردازند و به همین دلیل است که همچنان مشاغل مزاحم و صنوف به عنوان یکی از پارامترهای آلودگی های محیطی در این کلانشهر به فعالیت خود ادامه می دهند.
حتی این شرکت نتوانسته با همکاری محیط زیست استان تهران و ستادهای محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در مناطق صنایع بزرگی که در حاشیه شهر تهران و در کنار برخی از مناطق قرار گرفته است را مجاب به رعایت نگات زیست محیطی کنند.
به غیر از این بخش حتی شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران در محار جانواران موزی و مزاحم نیز نمره قبولی ای از شهروندان دریافت نکرده است. هر چند برنامه ریزی های مدیران سابق این مجموعه قرار بود به سمتی پیش رود که زاد و ولد موش ها کنترل شده و از بین برود اما در 4 سال اخیر این جانواران موذی به بیشتر مناطق و محله های شهر تهران نفوذ کرده اند و به نظر می رسد که جمعیت این حیوانات به نسبت سال های گذشته نیز بیشتر شده است.
اگر سری به محله های شهر تهران بزنید یکی از شکایت های مردمی از شهرداری تهران افزایش حیوانات موذی به ویژه موش ها در جوی هاست. حتی این حیوانات موذی راه خود را به داخل خانه های شهروندان باز کرده است.
شهرک های صنعتی، طرح شکست خورده برای انتقال صنایع مزاحم
ایجاد شهرک های صنعتی در حاشیه شهر تهران برای انتقال راسته های مشاغل مزاحم نیز یکی از ماموریت هایی بود که این شرکت با هماهنگی اتحادیه ها و اصناف بر عهده داشت اما عملکرد کاری این شرکت نشان می دهد که با توجه به برنامه های سالانه ای که این مجموعه داشته اما نتوانسته بخش عمده ای از مشاغل مزاحم را به این شهرک های صنعتی که عمده آنها در حاشیه منطقه 15 تهران قرار دارد منتقل کند.
بسیاری از تهرانی ها به خاطر دارند که یکی از طرح های ضربتی این شرکت ساماندهی بنگاه های خودروهای لوکس خیابان های مطهری و عباس آباد نیز قرار بود با همکاری پلیس راهور تهران بزرگ طرحی را اجرا کند که به واسطه آن مالکان این بنگاه ها قدام به پارک خودروهای لوکس خود در حاشیه معابر و پیاده راه ها نکنند.
این طرح ضربتی نیز به یک ماه کشیده نشده جمع شد چون قدرت پول و لابی گری مالکان بنگاه های خودرو بیشتر از طرح ضربتی بود به همین دلیل به رغم بودجه ای که برای اجرای این کار صرف شد؛ بازدهی لازم را نیز نداشت.
بازگشت برخی از تولید کنندگان مواد شیمیایی و فروشندگان رنگ و رزین به منطقه 12 و انتقال این صنف های خطرناک و آلاینده به محل های مخفی و زیرزمین در محدوده منطقه 12 نیز نتیجه عملکرد ضعیف شرکت ساماندهی در اجرا و پیگیری طرح ساماهدنی مشاغل و اصناف مزاحم است.
حتی قرار بود که واحدهای صنفی تفت آجیل، اوراق کنندگان، نبات، کارگاه های خیاطی و ... نیز از محدوده مرکزی شهر تهران به ویژه اطراف بازار خارج شوند اما تمام این موارد طرح های بر زمین مانده ای است که هنوز شرکت ساماندهی صنایع و مشاغ شهر تهران نتوانسته برای این صنوف مزاحم کاری انجام دهد.
کلی گویی مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل برای ساماندهی اصناف
اخیرا مدیرعامل جدید شرکت ساماندهی صنایع و مشاغ شهر تهران خبر داده که در حال تصمیم گیری برای ادامه فعالیت 10 رسته شغلی مزاحم در شهر تهران است.
هر چند فرهاد افشار در این اطلاع رسانی خود نام 10 صنفی که از نظر وی مزاحمت برای پایتخت نشینان ایجاد کرده را نبرده، اما اعتقاد دارد که باید تصمیم گیری ای جدی اما متفاوت با آنچه تا کنون توسط مدیران سابق این مجموعه صورت گرفته، انجام دهد.
وی با اشاره به فعالیت صنایع آلاینده در کشور آلمان در کنار رودخانه راین به این موضوع اشاره کرده است که این کارخانه ها به دلیل رعایت نگات زیست محیطی هیچ تهدیدی برای آب، خاک و هوای شرهای اطراف ایجاد نکرده است.
افشار بر این باور است ک انتقال برخی از صنایع مزاحم به خاور شهر و چرمشهر در حاشیه منطقه 15 تهران تنها باعث انتقال آلودگی هوا از یک نقطه به نقطه دیگر شده است به همین دلیل این رویکردها باید در دوره جدید اصلاح شود. اما مدیرعامل این شرکت حتی در اطلاع رسانی کلی خود به این مساله اشاره نکرده است که چه راهکار جایگزینی برای ساماندهی مشاغل مزاحم دارد و آیا قرار است پرونده شهرک های صنعتی که با هدف انتقال صنایع در حاشیه شهر تهران ایجاد شده، بسته شود؟ در ان صورت تکلیف هزینه های هنگفتی که شهرداری تهران دراین زمینه انجام داده است چه می شود.
البته افشار چندی پیش نیز صحبت از راه اندازی اپلیکیشن فروش خودرو به جای مراکز فروش خودرو ای که در یک دهه قبل شهرداری تهران راه اندازی کرده بود خبر داد اما در این زمینه نیز به طور شفاف و کامل اطلاع رسانی نکرد که با راه اندازی این اپلیکیشن قرار است تکلیف مراکز فروش خودرو چه شود؟
شکست یک تجربه ناموفق
به نظر می رسد که وقت آن رسیده که به این باور برسیم که باگذشت دو دهه از تأسيس و شروع به کار شرکت ساماندهي صنايع و مشاغل مزاحم و آلاينده، توفيق چنداني در مأموريت‌هاي محولة خود نداشته وظرف سال‌هاي گذشته نتوانسته است آنچنان که بايد و شايد، زمينه لازم را براي تجميع شغل‌هاي مزاحم، فني، توليدي، پرسروصدا وآلوده کنندة محيط زيست و نيزخروج قطعي آنها از فضاي شهري، فراهم کند.
شهرک صنعتي چرمشهر كه دو دهه پيش، از سوي وزارت صنايع و براي خروج و ساماندهي صنايع مزاحم در زمينه چرم‌سازي‌ها، صابون سازي‌ها، روده‌پاک‌کني‌ها و سالامبورها ساخته شد، فقط به جذب چند واحد دراين صنايع توفيق پيدا کرده است.
دليل اصلي گريز آنها از اين شهرک و بازگشت شان به حومه و يا داخل تهران، دوري راه به فاصله 120 کيلومتري خارج از تهران است. آنها از اوّل هم به دوري از تهران اعتراض داشتند و مي‌گفتند که کارشان خيلي مشکل خواهد شد و برايشان مقرون به صرفه نيست.
بررسی ها نشان می دهد که ازتعداد 2176 واحد انتقال يافته به شهرک‌هاي صنعتي استان تهران، 1000 واحد از ماندن و فعاليت در اين مناطق سرباز زده‌اند و مايلند به شکل غيرقانوني، حتي در زيرزمين‌هاي تنگ و تاريک حومه ويا درون شهرتهران فعاليت داشته باشند.
احتمال بازگشت اصناف از شهرک های صنعتی به داخل شهر
با وجود فشارها و تهديدها براي انتقال واحدهاي خدماتي مزاحم به خارج ازشهر، سال‌هاست که صاحبان اين واحدها در برابر تهديدها دوام آورده‌اند و همچنان مشغول به کار هستند. يکي ازاين صنف‌ها که نزديك به 20سال است طرح خروج واحدهايش، به يک مسئله رسانه‌اي تبديل شده است، صنف اوراقچي‌هاست.
سال‌هاست مجموعه‌اي بزرگ از واحدهاي اوراقچي در ضلع شرقي ميدان شوش وخيابان فداييان اسلام قرار دارد؛ جايي که مرزمشترک ميان شهرداري منطقه 15 و مناطق 16، 11 و 12 تهران است.
نايب رئيس اتحاديه صنف اوراق‌کنندگان خودرو هر چندآمادگي اعضاي صنف خود را براي اجراي اين قانون شهرداري اعلام کرده، اما معتقداست:شهرداري بايد واحدهاي اوراق فروشي يا همکاران صنف ما را ( که هرکدام 50ـ40 سال است عمرخود را در اين كار و در واحدهاي خود گذرانده‌اند) با قيمت کارشناسي دادگستري و شهرداري (که همان قيمت روزاست) خريداري کند و به ازاي آن و معادل آن در يك واحد تجاري در منطقه‌اي ديگر، يا شهرک اوراقچي‌ها بسازد و واگذار كند. ما براي ماندن درميدان شوش تهران اصراري نداريم و حتي اگر منطقه‌اي دورتر از استوک (سه راهي خاوران) را هم مشخص کنند، مي‌رويم وبا اجراي قانون مخالفتي نداريم.
وی معتقد است هنوز درباره اولويت مزاحم بودن صنف آنها نظرقطعي داده نشده است. و براساس رده بندي‌هاي انجام گرفته درشرکت ساماندهي صنايع و مشاغل مزاحم وآلايندة شهرداري تهران، صنف اوراقچي‌هاي خودرو در رديف 33 اولويت‌ها قراردارد، اما اعضاي اين صنف مخالفتي با خروج ازمحدودة جنوبي تهران (شوش) ندارند.
بررسی های انجام شده در منطقه 15 تهران نشان می دهد که صنوف مزاحم دیگری مانند سنگبر‌ها، جعبه سازها، چوب فروش‌ها، ريخته‌گرها، تراشکارها، پرس‌کارها، آبکار‌ها و ضايعات‌فروشان آهن، به عنوان صنايع و مشاغل آلايندة محيط زيست در اين منطقه وجود دارد که هنوز فکری به حال ادامه فعالیت این مشاغل در این منطقه نشده است.
واحدهاي آلاينده محيط زيست ومزاحم درمحله‌هاي جنوب غربي تهران (منطقه 18) يافت‌آباد نيز ظرف سال‌هاي اخير، تحت‌الشعاع توسعه روزافزون واحدهاي چوب ومبلمان قرارگرفته است؛ به طوري که يافت‌آباد - که روزگاري نه چندان دور، از پرت‌ترين محله‌هاي بياباني جنوب غربي تهران به شمار مي‌رفت اکنون به يکي ازبازارهاي بزرگ و مراکز تجاري و پرطرفدار خريد و فـروش مبلمان و وسايل چوبي تبديل شده است.
تجمـع رو به افـزايش واحدهاي توليدکنندة قطعات مبلمان، دامنه استقرار واحدهاي تجاري اين منطقه را به ميحط‌هاي مسکوني يافت آباد و محله‌هاي همجوار آن کشانده است.
آمارها چند سال قبل اداره کل ساماندهی مشاغل این منطقه حکایت از وجود 4300 پروندة مربوط به مشاغل مزاحم، به ويژه در حوزة چوب و مبلمان داشت.
مدیران شهری این منطقه قبول دارند که بسیاری از زيرزمين‌ها و خانه‌هاي مردم يافت‌آباد، رفته رفته به محل توليد صنايع چوبي تبديل مي‌شوند، اما مگر ما مي‌توانند در طول هر سال، بيش از 300 رأي صادر شده در اين زمينه را اجرا کنند؟
از همه مهمتر اینکه شهرک‌هاي صنعتي اختصاص يافته به واحدهاي مزاحم هم گنجايش اين همه واحد صنفي را ندارند و تعطيل کردن همين تعداد واحدها نيز تمام توان کارکنان اداره ساماندهی مشاغل این منطقه را در راهروهاي دادگستري و کلانتري‌ها به خاطر پلمب کردن و از سوي ديگر فك غيرقانوني پلمب توسط آن واحدها به هدر می دهد.
آنطور که رئيس اتحاديه صنف فروشندگان چوب و تختة تهران توضیح می دهد؛ بيشتر اعضاي این صنف‌اش در محدودة مرکزي تهران، ملزم به خروج و استقرار در مجتمع صنعتي خاوران شده‌اند.
اعضاي این اتحادیه برای اجرای بند 20 از مادة 55 قانون شهرداري‌ها، پيشقدم‌تر از ديگر صنف‌ها حرکت کردند اما در این زمینه نیز خسارت زيادي بابت اين جسارت متحمل شدند.
در ابتدا که بحث خروج واحدهاي اعضاي صنف ما از تهران مطرح شد، مسئولان وزارت کشور، استانداري و شهرداري تهران براي مساعدت و کمک به ساخت و تکميل مجتمع صنعتي خاوران و حتي امور زيربنايي آن وعده‌هاي زيادي دادند، اما به هيچ يک از آنها عمل نکردند و به ناچار تمامي امور زيربنايي شهرک مثل برق، آب، گاز، تلفن، ساختمان آتش نشاني، تأسيسات فاضلاب و غيره، به دست واحد های صنفی منتقل شده ایجاد شد.
اکنون باید مدیرعامل جدید شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران پاسخ درستی نسبت به مشکلاتی که از اجرای طرح های بدون کارشناسی که در یک دهه اخیر توسط این مجموعه در شهر تهران اجرایی شده، بدهد حتی اگر اعتقاد به گفت وگو با خبرنگاران در این زمینه نداشته باشد!
