بسته شدن پرونده مترو تهران به شرط تامین منابع مالی/ شهرداری تهران، مشتری بد حساب سیستم بانکی کشور

با توجه به اینکه تکمیل تجهیزات فاز نخست خط 7 مترو و بهره برداری از خط 6 مترو قرار بود در سال گذشته انجام شود؛ اما کمبود منابع مالی و مهمتر از همه بدهکاری سنگین شهرداری تهران به بانک ها باعث شد تا تمام معادلات شهردار سابق تهران و شورای شهر را در وعده هایی که برای تکمیل و بهره برداری این خطوط به پایتخت نشینان داده بودند؛ بر هم بزند. این در حالی است که سرپرست شهرداری تهران وعده جدیدی را برای افتتاح و بهره برداری این دو خط داده است.

به گزارش تیتر شهر: این روزها سرپرست شهرداری تهران که اتفاقا معاون مالی و اقتصاد شهری این مجموعه بزرگ نیز هست، سرگرم شناخت زیر مجموعه های شهرداری تهران است. اگ تا همین دیروز سمیع الله حسینی مکارم تنها به عنوان معاونی که باید بودجه بخش های مختلف شهر تهران را تخصیص دهد، بود اما اکنون چند پله بالاتر رفته است و ضمن پیدا کردن شناخت نسبت به ضرورت اجرای پروژه های بزرگ عمرانی از جمله مترو به عنوان مدیری که در راس هرم شهرداری تهران قرار دارد؛ باید با دو، دو تا چهار تا کردن بودجه ای که در خزانه دارد و وعده های که هر سال به عنوان بودجه دولتی شهرداری تهران در نظر می گیرد؛ باید منابع مالی مورد نیاز این طرح های بزرگ شهری را تامین کند.

امروز مکارم به عنوان سرپرست شهرداری تهران در درجه نخست و همچنین معاون منابع مالی از روند تکمیل خط 6 و 7 مترو بازدید کرد تا هر چه زودتر منابع مالی مورد نیاز این دو خط را که از مهر ماه سال گذشته تا کنون به دلیل نبود بودجه در حالت نیمه تعطیل قرار داشت را پرداخت کند.

دو خطی که بنا بر وعده های محمد باقر قالیباف، شهردار پیشین تهران قرار بود تا اواخر سال 96 به طور کامل پرونده اش بسته شود تا طرح مطالعاتی افزایش خطوط مترو تهران در دستور کار معاونت حمل و نقل و شرکت مترو تهران قرار بگیرد.

هر چند قالیباف سعی کردن در اخرین ساعات شهردار بودنش حداقل فاز اول خط 7 مترو تهران را افتتاح کند تا پرونده فازهای بعدی این خط به همراه خط 6 تهران در دوره جدید مدیریت شهری تهران به عنوان آخرین ردپای وی در شهرداری اصلاحات بسته شود؛ اما عدم توجه به تکمیل تجهیزات ایمنی در این خط باعث شد تا با جلسات کارشناسی ای که گذاشته شد؛ محمد علی نجفی، شهردار سابق تهران و معاون حمل و نقل و ترافیک وی به این نتیجه برسند که این بخش از خط 7 مترو برای خفظ سلامت و ایمنی شهروندان تعطیل شود تا تجهیزات آن تکمیل شود.

طبق تصمیمی که در شورای شهر تهران گرفته شد قرار بود تا این خط ظرف 66 ماه نواقص مربوطه اش برطرف شود تا شهروندانی که در جنوب شرقی تهران از خط 7 استفاده می کردند، دوباره بتوانند طعم استفاده از تسهیلات مترو را بچشند.



اما تعطیل کردن این خط از یک سو و از سوی دیگر عدم تعمیل منابع مالی مورد نیاز باعث شد تا شورای پنجم شهر تهران و شهردار سابق این کلانشهر بر سر وعده ای که به تهرانی ها داده بودند نمانند.

امروز مکارم دوباره وعده داد ک هفاز نخست خط 6 مترو تا پایان شهریور ماه و خط 7 مترو نیز تا مردادماه انجام خواهد شد. وعده ای که به نظر می رسد به دلیل موانعی که بر سر تامین منابع مالی ان وجود دارد یک بار دیگر با تاخیر چند ماه در خوش بینانه ترین حالت ممکن روبه رو شود.

آنطور که سرپرست شهرداری تهران اعلام کرده، میزان پیشرفت خط 6 مترو به 90 درصد رسیده است این در حالی است که ایثن میزان پیشرفت در اواخر دوره محمد باقر قالیباف نیز از سوی پیمانکار و مجری طرح اعلام شده بود چرا که سرعت تکمیل خط 6 در دو سال گذشته به عنوان یک رکورد بی سابقه در صنعت مترو سازی از آن یاد می شد.

اما صحبت های امروز مکارم نشان می دهد که حداقل در 8 ماه اخیر به دلیل عدم تخصیص بودجه مورد نیاز به پیمانکار این خط پیشرفتی نداشته است.



از سوی دیگر یکی از بحث هایی که در نیمه دوم سال گذشته همزمان با روی کار آمدن تیم جدید مدیریت شهری تهران از سوی اعضای شورای شهر تهران و مدیران شهری عنوان شده بود؛ بهره برداری کامل خط 6 مترو در نیمه اول سال 97 بود که این وعده نیز در همان حد شعارهای تبلیغاتی و هیجانی مدیران شهر تهران باقی ماند و عدم تامین منابع مالی باعث شد تا امروز مکارم اعلام کند که تا شهریور ماه نهایت فاز نخست این خط افتتاح و به بهره برداری می رسد.

البته معاون مالی و اقتصاد شهری که بر حسب اتفاق سرپرست شهرداری تهران است نیز به خوبی می داند تامین منابع مالی مورد نیاز برای تکمیل این خط یک پروسه زمان بر است به همین دلیل است که در جمع کوچکی از خبرنگارانی که وی را همراهی می کردند بیان کرد  شهرداری تهران تلاش می کند تا کل منابع مالی مورد نیاز این خط را تا پایان سال تامین کند البته وعده ای که خود و البته خبرنگاران می دانند اجرایی شدن آن بعید به نظر می رسد مگر معجزه ای در این زمینه روی دهد.

از قرار معلوم فاز نخست خط 6 مترو تهران که شامل چهار ایستگاه در حد فاصل دولت آباد تا میدان امام حسین (ع) بوده که قرار است تا پایان شهریور مورد بهره برداری قرار گیرد.



مکارم تجهیز و بهره برداری دوباره همان 22 کیلومتر از خط 7 متر ورا که به دلیل نقض در ایمنی تعطیل شده بود را  تا اردیبهشت ماه اعلام کرد. اما از صحبت های وی این گونه استناط می شود که تا آخر ماه جاری شاید بخشی از 22 کیلومتری که قالیباف افتتاح کرده بود، به بهره برداری خواهد رسید.

به هر حال سرپرست شهرداری تهران همچنان به فروش اوراق مشارکت، امکان برداشت 2 میلیارد دلاری مترو کلانشهرها از حساب صندوق توسعه ملی، بودجه ناچیز عمرانی مترو از سوی دولت در کنار منابع مالی ای که شهرداری تهران برای توسعه این خط در نظر گرفته است دل خوش کرده تا شاید  در کنار ورود سرمایه گذاری خصوصی به تکمیل خطوط مترو حداقل تا یک ماه دیگر همان معجزه ای که مدیران شهری در انتظار آن هستند؛ در بسته شدن پرونده مترو تهران روی دهد.

به گفته وی در حال حاضر قرار است تا مقدمات لازم برای انتشار هزار و 300 میلیارد تومان اوراق مشارکت نیز تا پایان خردادماه فراهم شود تا در مجموع دو هزار میلیاردتومان اوراق مشارکت منتشر شده و در اختیار مترو قرار گیرد.



بازگشت دوباره امکان ساخت و بهره برداری از مجتمع های ایستگاهی مساله دیگری است که مدیران شهری برای تامین منابع مالی مترو به آن فکر می کنند. ساخت این مجتمع ها به عنوان یک راه درآمد پایدار در مترو در زمانی که محسن هاشمی مدیرعامل شرکت مترو تهران بود اجرایی شد اما بعد از وی به دلیل اینکه این مجتمع ها نتوانست درآمدزایی پیش بینی شده مدیران شهری برای توسعه مترو را تامین کند، اجرای آن از معاونت حمل و نقل عمومی و شرکت مترو تهران به معاونت مالی و سازمان سرمایه گذاری شهرداری تهران واگذار شد.

حسینی مکارم در این باره نیز عنوان کرده؛ تا پیش از این مجتمع های ایستگاهی مترو در بخش معاونت مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران بوده است اما به خاطر اینکه سیاست گذاری ایستگاه های مترو از سوی خود معاونت حمل و نقل صورت گیرد و منابع مالی نیز در اختیار مترو قرار داده شود، نامه نگاری های مربوطه را صورت دادیم تا ایستگاه های مترو در اختیار معاونت حمل و نقل و ترافیک قرار گیرد.

اواخر سال گذشته بود که بعد از کش و قوس های زیاد معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران تصمیم گرفت تا با تعطیل کردن فاز نخست خط 7 مترو نقص های آن را برطرف کند. اما با توجه به بدهی 52 هزار میلیارد تومانی شهردای تهران تامین بودجه مورد نیاز آن امکان پذیر نبود به همین دلیل تصمیم گرفته شد تا از حجم فعالیت عمرانی خط 6 مترو کاسته شود تا تزریق قطره چکانی شهرداری بیشترمتمرکز خط 7 شود.



اما از آنجا که تامین منابع مالی مورد نیاز دو خط 6 و 7 مترو توسط بانک شهر انجام می شد، اما به دلیل بدهی سنگین شهرداری این بانک نیز حاضر نبود تزریق منابع مالی خود را طبق کنسرسیومی که با چند بانک عامل ایجاد کرده بود بپردازد.

بدهی 15 هزار میلیاردی شهرداری تنها به بانک شهر باعث شده بود تا مدیرعامل این بانک در تخصیص اعتبارات مورد نیاز کاملا محتاط عمل کند. البته شهرداری تهران 5 هزار میلیارد تومان نیز به سایر بانک ها بدهی داشت و همین بدهی سنگین به مجموعه بانکی باعث شد تا در باز کردن فاینانس خط 6 مترو و انتشار اوراق مشارکت نیز بانک مرکزی موانع جدی ای را جلوی پای شهرداری تهران قرار دهد.

در نیمه دوم سال 95 یک بار بدهی کلان شهرداری تهران به بانک شهر مورد اعتراض اعضای شورای چهارم قرار گرفت آن هم در زمانی که شهرداری تهران تصمیم گرفت تا شهر آفتاب و فروشگاه شهروند را به عنوان بدهی خود به بانک شهر با ارزش بسیار پایین بفروشد.

اما با مخالفت اعضای شورای چهارم این اتفاق نیفتاد و هر روز بدهی شهرداری به بانک شهر سنگین تر شد. در دوره جدید مدیریت شهری طبق تصمیم شهردار تهران قرار شد تا برای پرداخت 100 میلیارد تومان ازمنابع مالی ای که بانک شهر متعهد به تامین آن برای خطوط مترو بود املاک مورد نیاز به این بانک واگذار شود اما همین پرداخت ناپیز که در انتهای سال انجام شد در نهایت  به حقوق های عقب مانده کارگران و روشن مانده چراغ کارگاه های مترو رسید.



یکی دیگر از تاثیرات بدهی کلان شهرداری به بانک شهر تاخیر در پرداخت منابع مالی خط 7 بود به همین خاطر در پایان 6 ماه زمانی که شورا برای رفع نواقص خط 7 مترو به شهرداری داده بود این خط به بهره برداری مجدد نرسید.

مساله دیگری که در اواخر سال گذشته روی داد، بی توجهی و بی مهری دولت به تامین منابع مالی مترو تهران برابر مقرارات و قوانین بود به همین خاطر رایزنی با نمایندگان مجلس برای بهتر کردن وضعیت بودجه مترو انجام شد.

آنطور که مدیرعامل مترو تهران به خبرنگار تیتر شهر اعلام کرده بود،500 میلیارد تومان امکان انتشار اوراق مشارکت با شرط تخیص 50 درصد ازاین اوراق برای قطارهای شهری توسط نمایندگان در لایحه بودجه دولت قرار داده شد. در بخش اجرای طرح کاهش (l.e.z) در تهران و سایر کلانشهرها نیز عنوان شد تا بخشی از بودجه این بخش نیز برای توسعه مترو اختصاص داده شود اما از آنجا که مشخص نیست با اجرای این طرح قرار است چه میزان درآمدی به دست آید، در نتیجه میزان اختصاص بودجه ای از این محل به مترو تهران به صورت معین مشخص نشد.

یکی دیگر از منابع مالی ای که قرار بود در سال گذشته برای تکمیل خط 6 و 7 مترو در اختیار شرکت مترو تهران قرار گیرد، اجرای مصوبه امکان انتشار4000 میلیارد تومان  اوراق مشارکت شورای شهر تهران بود.



به گفته علی امام؛ با نامه نگاری هایی که با وزارت کشور به عنوان  بالادستی شهرداری تهرا نانجام شد، در نهایت با انتشار 3900 میلیارد تومان اوراق مشارکت شهرداری تهران موافق شد و در این رابطه نیز وزیر کشور نامه های لازم جهت همکاری سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی را به این دو مجموعه ارسال کرد.

در این میان سازمان برنامه و بودجه  تضمین بازپرداخت اصل و سود 50 درصدی که سهم دولت در انتشار این اوراق بود را انجام داد اما بانک مرکزی حاضر به همکاری با شهرداری تهران نشد.

دلیل این عدم همکاری نیز بدهی سنگین شهرداری تهران به مجموعه بانکی عنوان شده بود چرا که دیگر بانک ها با مشتری بد حساب خود حاضر نبودند تسهیلات جدیدی بدهند.

بدهی های شهرداری به بانک ها که از زمان پرداخت بسیاری از آن ها سال ها گذشته بود باعث شد تا شهرداری تهران مشتری خوش حسابی برای بانک ها نباشد.

20 هزار میلیارد تومانی شهرداری تهران بدهی به مجموعه بانکی آنقدر برای این مجموعه سنگین است که شهرداری توان پرداخت آن را در مدت زمان کوتاه ندارد تا بتواند از تسهیلات مالی دیگری در این زمینه استفاده کند.




هر چند محمد علی نجفی قبل از استعفای خود سعی کرد در حاشیه جلسات هیات دولت این مشکل را از طریق معاون اول، رئیس جمهور و رئیس بانک مرکزی حل کند اما مستلزم همکاری مجدد بانک های عامل با شهرداری تهران طبق آخرین نامه سیف مدیرعامل بانک مرکزی این بود که شهرداری تهران بتواند بدهی های خود را به مجموعه بانکی کشور ظرف 3 ماه آینده مشخص کند.

در این میان استعفای شهردار تهران باعث شد تا عملا تعیین تکلیف این میزان بدهی نیز بلاتکلیف بماند. به همین دلیل است تا زمانی که شهردار تهران مشخص نشود، نه تکلیف بدهی های بانکی این مجموعه مشخص خواهد شد و نه امکان انتشار اوراق مشارکت با هدف توسعه مترو در شهرداری تهران با همکاری بانک ها وجود دارد.