شهر نباید هزینه تبلیغات سیاسی را بدهد

به گزارش تیترشهر: انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا در حالی حدود یک ماه دیگر و هم‌زمان با انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران، مانند چهار دوره گذشته برگزار می‌شود که شاید این دوره از حساسیت بیشتری برای مردم برخوردار باشد و با نگاه ژرف‌تری به انتخاب اعضای شورای شهر که نقش مهمی در مدیریت شهری دارند، بنگرند. سال گذشته حادثه پلاسکو در حالی مناقشه داغی را برای شهرداری و شورای شهر رقم زد که به گفته یکی از شهرداران سابق منطقه شش تهران، این حادثه را می‌توان نماد ضعف مدیریت بحران در شهرداری تهران دانست. به گفته علی مقدس‌زاده، تهران مدیریت بحران ندارد و فاجعه زمانی رخ می‌دهد که زلزله‌ای در تهران اتفاق بیفتد، زلزله‌ای که براساس بررسی شرکت جایکاي ژاپن، خیلی دور نیست. مشروح گفت‌وگو با علی مقدس‌زاده، مدیرعامل کنونی شرکت سرمایه‌گذاری خانه‌سازی ایران و شهردار پیشین منطقه ٦ تهران را در ادامه می‌خوانید.

  با توجه به اینکه انتخابات شورای شهر نزدیک است، به نظر شما ادامه فعالیت شوراها با روند کنونی ضرورتی دارد یا بهتر است منحل شود؟
در قانون اساسی سه رکن اصلی قوای مجریه، قضائیه و مقننه وجود دارد و براساس همین قانون، یک رکن دیگر نیز به نام شوراها در کنار این سه قوه تعریف شده که نمی‌توان منکر آن شد. شوراها پلی بین مردم و حاکمیت هستند که به بررسی نیازهای مردم و انتقال آن به بخش حاکمیتی و اجرای پروژه‌هایی که نیازهای مردم را تأمین می‌کند می‌پردازند، بنابراین می‌توان گفت شوراها یک نیاز و یک واقعیت هستند و باید ادامه پیدا کنند. در دوران اصلاحات نقاط قوت و ضعف شوراها به طور نسبی مشخص شده و به نظر می‌رسد در آینده کارکرد بهتر و قوی‌تری هم داشته باشند.
  به نظر می‌رسد در شورای شهر سیاسی‌کاری وجود دارد، از نظر شما تخصص چه جایگاهی در شورا دارد؟
شوراهای شهر دو وظیفه اصلی دارند؛ در وهله نخست، نیازسنجی جامعه و تدوین قوانین و ضوابط و تصویب پروژه‌های مورد نیاز شهروندان است. بعد از این نیازسنجی‌ها و تدوین قوانین و ضوابط، طرح‌ها به بخش اجرائی یعنی شهرداری انتقال می‌یابد تا در مرحله اجرا قرار گیرد. بخش دوم، نظارت بر چگونگی عملکرد شهرداری، تصمیمات و مصوبات شورا و همچنین نظارت بر هزینه‌های عمرانی و جاری شهرداری است. نیازهای شهروندان در شهر تهران عمدتا در زمینه‌های عمرانی، خدمات شهری، شهرسازی، حمل‌ونقل عمومی و ترافیک و مسائل اجتماعی است که در این بخش‌ها لازم است افراد متخصص در شورا حضور داشته باشند.
یکی از نقاط ضعفی که گاهی در برخی شوراهای کنونی مشاهده می‌شود و مورد انتقاد صاحب‌نظران قرار می‌گیرد، این است که برخی اعضای فاقد تخصص مرتبط با مسائل و نیازهای شهری و شهروندان که در‌حال‌حاضر در شوراها حضور دارند، واقعا از چه کارایی فنی و تخصصي‌ای برخوردار هستند؟ به دنبال همین پرسش و توجه به این واقعیت مهم، نگاه به این سمت رفت که شورای آتی باید تخصص‌گرایی بیشتری داشته و بافت شورا متشکل از افراد متخصص باشد که این مهم در صورت تحقق اقدام بسیار مفیدی برای شهر، شهروندان و شهرداری خواهد بود.
  اگر داشتن شورای شهری سالم و به دور از فساد و رانت مهم باشد، چه سازوکاری باید برای وجود چنین شاخص مهمی مدنظر قرار گیرد؟
سلامت نخستین الزام برای عضویت در شورای شهر است و امیدواریم در دوره جدید تمامی افرادی که تأیید صلاحیت و انتخاب می‌شوند، از ظرفیت‌های لازم اعتقادی، شخصیتی و تخصصی برخوردار باشند و با سلامت کامل مأموریت خود را به پایان برسانند.
شائبه‌ای که درخصوص معدودی از اعضای شوراها این روزها در جامعه مطرح می‌شود، علاوه بر اینکه معلوم نیست چقدر صحت داشته باشد، نمی‌توان آن را تعمیم داد اما به‌هرحال باید آن‌قدر شفاف عمل شود که هیچ شائبه‌ای برای مردم ایجاد نشود و از منابع شهرداری که از جیب شهروندان تأمین می‌شود صیانت و امانت‌داری کامل شود چراکه برخی از شهروندان به لحاظ مشکلات مالی به سختی حقوق شهری را پرداخت می‌کنند.
  فعالیت‌های شهرداری تهران را در سه دهه اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 دهه ٧٠ و کمی قبل از آن یعنی مقارن با حضور و فعالیت دولت سازندگی، در شهرداری تهران مدیریتی نوین، توانمند، خلاق و منسجم مستقر شد و پروژه‌های بسیاری را برای پایتخت تعریف و احداث کرد و در مسیر خدمت به شهروندان، شهرداری تهران در ابعاد اجرائی و اجتماعی چنان شخصیتی پیدا کرد که شهرداران بعدی از موضع شخصیت حقوقی خود به فکر ریاست‌جمهوری افتادند. پس از آن سال‌ها نیز مدیریت‌های بعدی شهرداری در زمینه ارائه خدمات شهری و عمرانی عموما همان روش‌ها و اقدامات مدیریت شهری دوران سازندگی را ادامه دادند اما متأسفانه بعضا در اجرای پروژه‌ها به‌گونه‌ای عمل شد که برخی از آنها یا از اولویت برخوردار نبودند یا بدون توجه به مهندسی ارزش دارای هزینه‌های اجرائی غیرمتعارف شده‌اند.
  مثل چه پروژه‌ای؟
مثل طبقه دوم پل صدر. این پروژه واقعا چقدر اولویت داشته؟ و با وجود یک میلیارد دلار هزینه چقدر در کاهش بار ترافیکی منطقه اثر داشته است؟ از یک طرف صدور مجوز احداث بلندمرتبه‌ها و ساخت‌وسازهای بی‌رویه در شرق تهران و حاشیه بزرگراه بابایی را شاهد هستیم و از طرف دیگر طبقه دوم صدر ساخته می‌شود که بلکه بتواند ترافیکی را که خود شهرداری با تجمیع جمعیت در شرق تهران ایجاد كرده، کاهش دهد. بنده نمی‌دانم تا چه حد مطالعات و اطلاعات کامل این‌گونه پروژه‌ها در اختیار اعضای محترم شورای شهر تهران قرار گرفته است.
  دلیل همین اجرای سلیقه‌ای برنامه‌ها عدم نظارت شوراهای شهر است؟
همکاری شورا و شهرداری اگر نزدیک و تنگاتنگ نباشد، به طور قطع عوارض منفی به همراه خواهد داشت. اساسا شورا و مدیریت شهرداری، هم باید در درون خود تعامل خوبی داشته باشند و هم با دیگر دستگاه‌های ذی‌ربط اجرائی کشور رابطه خوبی برقرار کنند. بنده معتقدم این مهم در کشور باید نهادینه شود و تعامل مثبت با دولت جزء اولویت‌های شهرداری و شورا قرار گیرد.
  شهرداران بعد از آقای کرباسچی برنامه‌ها و پروژه‌های آن زمان را اجرا کردند؛ البته با کمی تغییرات، آیا می‌توان آنها را میراث‌دار زمان آقای کرباسچی در تمام موارد حتی فسادی که درحال‌حاضر وجود دارد، دانست؟
در دوره مدیریت آقای کرباسچی هیچ‌گاه حتی یک‌بیستم نابسامانی و ناهنجاری کنونی مالی وجود نداشت چون خودنظارتی حاکم بود و سیستم‌های کنترلی متعددی داشتیم که جابه‌جایی حتی صد هزار تومان مورد حساسیت و نظارت بود. اما اینکه اشاره کردید که شهرداران بعد از آقای کرباسچی در اجرای پروژه‌های هرچه‌بیشتر عمرانی و خدماتی همچنان برنامه‌های ایشان را ادامه دادند، باید عرض کنم بله، آقایان شهرداران بعدی تهران تا همین امروز نیز دقیقا همان اقدامات را ادامه دادند مثل احداث تقاطع‌های غیرهمسطح، توسعه بزرگراه‌ها، توسعه فضای سبز شهری، توسعه فرهنگ‌سراها، بهره‌گیری از سیستم مکانیزه در ارائه خدمات شهری و هیچ اقدام و خلاقیت بیشتري در بعد کیفی بعد از ایشان مشاهده نشد. بلکه فقط در بعد کمّی همان اقدامات توسعه يافت که به‌هرحال این بدیهی‌ترین وظیفه هر شهرداری است.

 اشاره‌ای داشتید به فعالیتتان در بدنه شهرداری؛ چند سال در شهرداری تهران بودید؟

بیش از ١٠ سال در شهرداری تهران در حوزه‌های مختلف فعالیت داشتم. از مدیرکل حوزه دفتر شهردار تهران گرفته تا شهردار منطقه ٦ و سرپرست معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران و عضو هیئت‌مدیره شرکت خاکریز آب وابسته به شهرداری تهران.
‌ به نظر شما کرامت انسانی و حقوق شهروندی مردم در مراجعه به شهرداری رعایت می‌شود؟ شورای شهر در این بخش چه وظیفه‌ای دارد؟
اگر منافع ملی در سیاست‌گذاری و تعیین استراتژی و اقدامات اجرائی لحاظ شود، رعایت حقوق شهروندی نیز در دل آن وجود دارد. شهرداری تهران در طول روز با مردم در ارتباط است، اعم از شهروندی که برای اخذ پایان کار به شهرداری مراجعه می‌کند یا دست‌فروشی که در کنار خیابان بساط پهن کرده تا امرار معاش کند. شهرداری باید با رویکرد منافع ملی در رعایت حقوق شهروندی به‌گونه‌ای عمل کند که این موضوع نهادینه شود، همان‌طور که در احداث فرهنگ‌سراها و ایجاد انجمن‌های مردمی و هدفمندکردن توانمندی‌های شهروندی قبلا اقدام کردیم و نتایج بسیار خوبی هم به دست آمد. در حوزه شهرسازی که بیشترین مراجعه مردم به این حوزه از مناطق شهرداری است، باید برای سهولت امر مراجعه‌کنندگان سیستم و فرایند طراحی شود؛ همان‌طور که این کار را در سال ٨١ تا حدی انجام دادیم و در آن سیستم، مراجعه‌کنندگان با حقوق خود آشنا می‌شدند و با بهره‌گیری از شفافیت و اطلاع شهروندان از ضوابط شهرسازی زمینه ایجاد رانت و سوءاستفاده به حداقل رسیده بود.
بنده در زمینه چگونگی ارائه خدمات شهرسازی دارای نظراتی هستم که امیدوارم روزی محقق شود به عنوان مثال یک نمونه را عرض می‌کنم که شهرداری می‌تواند با مطالعه روند کاری خود در حوزه شهرسازی، شاخص‌های زمانی منطقی را تعیین کند که برای ارائه هر یک از خدمات همانند صدور پروانه، گواهی عدم خلاف یا گواهی پایان کار به‌طور معمول چقدر زمان باید صرف شود.  حال اگر متقاضی خواهان این است که در زمان کوتاه‌تری گواهی مورد نياز خود را اخذ کند یا حتی بدون مراجعه به شهرداری تقاضای موردنظر خود را از طریق مراجعه همکاران شهرداری به وی تأمین کند، این خدمات به عنوان خدمات ویژه تعریف شود و شهرداری برای ارائه خدمات ویژه تعرفه ویژه تعیین و دریافت کند، آن‌گاه تمام وجوه مبادله‌شده بابت خدمات ویژه از سازوکار و وجهه کاملا سالم و قانونی برخوردار خواهد شد.
‌ ارزیابی شما از مدیریت بحران در شهرداری تهران چیست؟
یکی از موضوعات درخورتوجه در مدیریت و راهبری شهر تهران مدیریت بحران است که متأسفانه حادثه پلاسکو توان مدیریت شهرداری تهران را در زمان بحران نشان داد. دهه ٧٠ شرکت تحقیقاتی جایکاي ژاپن دو قرارداد با شهرداری تهران درباره بررسی آلودگی هوا و آثار وقوع زلزله در تهران منعقد کرد که براساس بررسی‌ها و اطلاعاتی که ارائه دادند، دوره بازگشت زلزله را خیلی دور پیش‌بینی نکرده بود. بنابراین باید به مدیریت بحران در شهر تهران توجه ویژه داشت چراکه موضوع، بسیار جدی است. ضمن اینکه بعد از حادثه پلاسکو نیز گزارشی از اقدامات اساسی برای اینکه نشان دهد این ضعف در حال برطرف‌شدن است، به اطلاع شهروندان محترم نرسیده است.
‌ برسیم به حوزه تخصصی و مسئولیت امروز شما، از شرکت سرمایه‌گذاری خانه‌سازی ایران برای ما بگویید.
لازم است ابتدا به این نکته کلی اشاره کنم که در هر کشوری استراتژی‌های منطبق بر منافع ملی در تمامی زمینه‌ها وجود دارد. ما نیز در میهن عزیزمان از همین ویژگی برخوردار هستیم و در کلیه بخش‌ها از جمله در حوزه اقتصاد از رویکرد و استراتژی منافع ملی تبعیت می‌کنیم و اساسا این استراتژی منافع و مصالح ملی مبنای بسیاری از تصمیم‌سازی‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اجرائی است.
شرکت سرمایه‌گذاری خانه‌سازی ایران که یک هلدینگ و صددرصد سهام آن متعلق به سازمان تأمین اجتماعی است، در دو بخش عمده مأموریت دارد؛ یک بخش اجرای پروژه‌های درمانی و اداری سازمان و بخش دیگر هم اجرای پروژه‌های اقتصادی و سرمایه‌ای است که با رویکرد منافع ملی و منطبق با اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.
باید اضافه کنم که شرکت سرمایه‌گذاری خانه‌سازی ایران بزرگ‌ترین انبوه‌ساز کشور است که درحال‌حاضر هزارو ٦٠٠ واحد مسکونی را در دست اجرا دارد و برای اقشار متوسط جامعه واحد مسکونی تأمین می‌کند. همچنین با سابقه حدود پنج میلیون مترمربع احداث پروژه‌های درمانی در کشور، بزرگ‌ترین بیمارستان‌ساز در خاورمیانه لقب گرفته است.
‌ سازمان تأمین اجتماعی برای پروژه‌های غیردرمانی هم بودجه تخصیص می‌دهد؟
خیر، سازمان تأمین اجتماعی در بخش پروژه‌های غیردرمانی یعنی سرمایه‌ای و اقتصادی سازمان بودجه‌ای تخصیص نمی‌دهد و خود شرکت باید تأمین منابع کند و پروژه‌های عمرانی را با رویکرد سودآوری اجرا کند و بعد از فروش اصل سرمایه و سود برگردد. در این میان بخشی از سود این هلدینگ به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود که بخشی از هزینه‌های ارائه خدمات به مردم را تأمین کند. لازم به ذکر است که در فعالیت‌های این شرکت مهندسی ارزش به عنوان یک اصل مدنظر قرار گرفته و سعی کرده‌ایم در پروژه‌هایی که سازمان به ما اعلام می‌کند با برنامه‌ریزی دقیق اجرائی و با همان رویکرد منافع ملی، در عین رعایت کیفیت از عنصر زمان حداکثر بهره را ببریم.
به عنوان نمونه بیمارستان بیرجند درحالی‌که در دی‌ماه سال ١٣٩١ باید به اتمام می‌رسید و دوسوم پروژه بعد از ٤,٥ سال اجرا شده بود، ما با برنامه‌ریزی دقیق و اجرای فنی در ١١ ماه یک‌سوم انتهایی پروژه را به اتمام رساندیم. پروژه ٤٠٠واحدی زنجان که دوسوم آن در ٧.٥ سال انجام شده بود، ما یک‌سوم پایانی را در ١٨ ماه انجام دادیم. همچنین ٦٣.٨ درصد پروژه ٢٠٠واحدی چالوس در ٩.٥ سال انجام شده بود اما ما بقیه پروژه را در ١٨ ماه تمام کردیم و مهم‌تر اینکه همه اینها در شرایط رکود اقتصادی کشور انجام شد. به‌طورکلی سرعت اجرای پروژه‌ها را بالا بردیم و هزینه‌ها را با مهندسی ارزش کاهش دادیم تا منابعی که متعلق به قشر شریف کارگران است، منطقی و واقعی هزینه شود.
‌ برجام چه تأثیری در فعالیت‌های شرکت داشت؟
برجام در ابعاد مختلف یک اتفاق مبارک بود که در دولت یازدهم انجام شد و یکی از ابعاد مثبت آن ایجاد زمینه‌های همکاری اقتصادی بین ایران و کشورهای دیگر است و ما نیز به منظور استفاده از یکی از برکات برجام، استراتژی شرکت را بر این مبنا و استفاده از فاینانس‌های خارجی برای اجرای پروژه‌ها در دستور کار قرار دادیم. در همین‌راستا، برای اجرای پروژه‌های درمانی با ٣٦ شرکت معتبر اروپایی و غیراروپایی تفاهم‌نامه امضا کردیم و با چند شرکت معتبرتر از آن میان، قراردادهایمان را نهایی کردیم. برای بیمارستان‌های ٣٢٠تختخوابی شیراز و تبریز با یکی از شرکت‌های بیمارستان‌ساز اروپایی تنظیم قرارداد کردیم و برای بیمارستان سرطانی یزد هم با یکی از شرکت‌های برند‌دار کره جنوبی قرارداد تنظیم و نهایی کردیم. با توجه به اینکه نگاه ما مبتنی‌بر منافع ملی است، در هیئت‌مدیره معتقد هستیم هر یک دلاری که با حفظ منافع ملی و ضوابط و موازین وارد کشور شود، ضریب امنیت ملی را افزایش می‌دهد، یعنی اگر امروز ٥٠ میلیارد دلار جذب سرمایه در حوزه پروژه‌های عمرانی داشتیم، هر کسی نمی‌توانست در آن سوی آب‌ها برای ما قطع‌نامه صادر و ما را تحریم کند چون وجود سرمایه‌های خارجی در کشور مانع از انجام این کار ظالمانه می‌شد. امروز هم که رئیس‌جمهور آمریکا اسم شهروندان عراقی را از فهرست ممنوع‌الورودها به آمریکا حذف کرده، از باب دلسوزی برای شهروندان عراقی نیست بلکه به دلیل سرمایه‌گذاری‌هایی است که خودشان و اروپایی‌ها در عراق كرده‌اند.
 ‌ تاکنون پروژه‌ای را با استفاده از منابع مالی خارجی شروع و اجرا کرده‌اید؟
همان‌طور که عرض کردم، درحال‌حاضر اجرای سه بیمارستان با استفاده از فاینانس خارجی در دستور کار شرکت سرمایه‌گذاری خانه‌سازی ایران قرار دارد.
قرارداد احداث بیمارستان‌های ٣٢٠تختخوابی تبریز و شیراز از سوي یکی از معتبرترین شرکت‌های بیمارستان‌ساز اروپا نهایی شده و با تصویب هیئت‌مدیره محترم سازمان تأمین اجتماعی امضا شده و در مرحله اجرا قرار خواهد گرفت و بیمارستان فوق‌تخصصی سرطان یزد که در صورت توافق و تکمیل مفاد قرارداد و تصویب، عملیاتی خواهد شد.
سه ویژگی برجسته احداث دو بیمارستان شیراز و تبریز این است که اولا دو پروژه مذکور اولین بیمارستان‌هایی هستند که در ایران با استفاده از منابع مالی خارجی اجرا می‌شوند زیرا نه قبل از انقلاب و نه بعد از انقلاب بیمارستانی با بهره‌مندی از منابع مالی خارجی احداث نشده، ثانیا تنها پروژه‌هایی هستند که در حوزه پروژه‌های بیمارستانی عملا از سوی بانک اروپایی تأمین مالی شده و از پشتوانه مالی برخوردار هستند.
ثالثا آن بخش از منابع مالی سازمان که قرار بوده صرف اجرای دو پروژه موردنظر شود، می‌تواند در توسعه زیرساخت‌ها و سایر بخش‌های سازمان تأمین اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.
بنده تحقق این اقدام را خیلی مهم می‌دانم و امیدوارم در سایه بخش‌ها در کشور استفاده از منابع مالی خارجی با حفظ عزت و مصالح ملی جمهوری اسلامی ایران گسترش یابد.
بدیهی است در این صورت علاوه بر اینکه پروژه‌های عمرانی از تزریق مالی خوبی برخوردار خواهند شد، با ایجاد و توسعه پروژه‌های عمرانی، گردش اقتصادی نیز پویاتر مي‌شود و سطح اشتغال در کشور افزایش خواهد یافت.
این اقدام در شهرداری تهران هم قابل انجام است چون همان‌گونه که سازمان تأمین اجتماعی دارای بانک رفاه است، شهرداری نیز دارای بانک شهر است که این بانک‌ها برای سازمان‌های خود به عنوان بانک عامل عمل خواهند كرد و همان‌گونه که سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی از سازوکار ساده‌تر و مناسب‌تری نسبت به دستگاه‌های دولتی می‌تواند این‌گونه قراردادهای خارجی را منعقد كند، شهرداری‌ها نیز چون نهاد عمومی هستند، می‌توانند در صورت تشخیص به‌موقع فرصت‌ها و با استفاده از ظرفیت‌های خود حداکثر بهره‌‌مندی را از منافع انعقاد چنین قراردادهایی ببرند و به‌طورکلی شهرداری‌های کلان‌شهرها باید به سراغ استفاده از منابع مالی خارجی یا روش‌هایی مانند BOT برای اجرای پروژه‌های خود بروند تا تأمین هزینه‌های عمرانی خود را مدام به شهروندان تحمیل نکنند.
منبع:روزنامه شرق