تاریخچه برندگان جشنواره کن از دهه ۵۰

«ژاستین تریه» کارگردان فرانسوی در نهایت با فیلم «آناتومی یک سقوط» که پیش از این مورد توجه منتقدان نیز قرار گرفته بود، موفق به کسب جایزه نخل طلای بهترین فیلم شد تا پس از «جین کمپیون» در سال ۱۹۹۳ با فیلم «پیانو» و «ژولیا دوکورنو» با فیلم «تیتان» در سال ۲۰۲۲، سومین سینماگر زنی نام بگیرد که موفق به کسب این جایزه ارزشمند می‌شود.

داستان «آناتومی یک سقوط» درباره زنی نویسنده است که پس از مرگ شوهرش در برف در شرایطی مرموز به جرم قتل دستگیر می‌شود و سعی می کند در طول دادگاه بی گناهی خود را ثابت کند.

از دیگر نکات قابل توجه جشنواره کن امسال، درخشش سینماگران آسیایی در بخش مسابقه اصلی بود بطوری که از ۹ جایزه اصلی، ۵ جایزه به چهره‌های آسیایی تعلق گرفت.

«کوجی یاکوشو» بازیگر ژاپنی برای فیلم «روزهای عالی» به کارگردانی «ویم وندرس» جایزه بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد، «یوجی ساکاموتو» برای فیلم «هیولا» به کارگردانی «هیروکازو کوئیدا» جایزه بهترین فیلمنامه کن را گرفت، فیلم ویتنامی «داخل پوسته پیله زرد» به کارگردانی «فام تین آن» جایزه دوربین طلای بهترین فیلم اول جشنواره را از آن خود کرد و «تران آن هونگ» کارگردان ویتنامی تبار هم برای فیلم «اشتیاق دودن بوفان» (The Pot-au-Feu) بهترین کارگردان کن نام گرفت.

نگاهی به تاریخچه اعطای جایزه نخل طلای کن از سال ۱۹۹۵ تا به امروز نشان می‌دهد که سینمای فرانسه و آمریکا بیشترین سهم را در کسب جایزه اصلی جشنواره کن داشته‌اند.

جشنواره کن در ابتدا قرار بود در سال ۱۹۳۹ برگزار شود اما این رویداد سینمایی به دلیل وقوع جنگ جهانی لغو شد و اولین دوره سرانجام در ۱۹۴۶ برپا شد. شصت و سه سال بعد و در سال ۲۰۰۲ برگزار کنندگان جشنواره کن از هیات داوران بخش مسابقه خواستند تا ۷ فیلم از ۱۲ فیلم بخش مسابقه جشنواره لغو شده سال ۱۹۳۹ را تماشا و داوری کنند و آنها سرانجام فیلم آمریکایی «اتحادیه اقیانوس آرام» ساخته «سیل بی.دمیل» را شایسته دریافت جایزه اصلی جشنواره معرفی کردند.

«دلبرت مان» آمریکایی اولین کارگردانی بود که موفق به کسب جایزه‌ی نخل طلا شد. او در سال ۱۹۵۵ برای فیلم «مارتی» نام خود را در کتاب افتخارات جشنواره‌ی کن جاودانه ساخت. پیش از آن از سال ۱۹۴۶ تا ۱۹۵۴ جایزه اصلی جشنواره کن تحت عنوان جایزه بزرگ اعطا می‌شد. 

در طول تاریخ ۷۶ ساله این رویداد سینمایی تنها ۷ کارگردان توانسته‌اند بیش از یک‌بار - و آن هم فقط دوبار- نخل طلا را در دست بگیرند؛

•  «فرانسیس فورد کاپولا»، کارگردان آمریکایی برای فیلم‌های «مکالمه» (۱۹۷۴) و «اینک آخرالزمان» (۱۹۷۹)
•  «بیل آگست»، کارگردان دانمارکی برای فیلم‌های «پله فاتح» (۱۹۸۸) و «بهترین نیات» (۱۹۹۲)
• «امیر کاستاریکا»، کارگردان صربستانی برای فیلم‌های «وقتی پدر برای کسب و کار رفته بود» (۱۹۸۵) و «زیرزمین» (۱۹۹۵)
•  «آلف شوبرگ»، کارگردان سوئدی برای فیلم‌های «عذاب» (۱۹۴۶) و «دوشیزه جولی» (۱۹۵۱)
• «شوهی ایمامورا»، کارگردان ژاپنی برای فیلم‌های «ترانه‌ی غم‌انگیزی از نارایاما» (۱۹۸۳) و «مارماهی» (۱۹۹۵)
• «برادران داردن»، کارگردانان بلژیکی برای فیلم‌های «روزتا» (۱۹۹۹) و «بچه» (۲۰۰۵).
• «روبن اوستلوند» برای فیلم «مربع» (۲۰۱۷) و «مثلث غم» (۲۰۲۲)

از دیگر رکوردداران تاریخ جشنواره‌ی کن می‌توان به «لوئیس بونوئل»،‌ فیلمساز بزرگ اسپانیایی اشاره کرد که بیشترین حضور را در بخش رقابتی کن داشت و فیلم‌هایش ۹ بار نامزد نخل طلای کن بوده است. او در سال ۱۹۵۰ با فیلم «فراموش‌شدگان» بهترین کارگردان جشنواره‌ کن شد، در سال ۱۹۵۹ با فیلم «نازارین» جایزه‌ی بین‌المللی کن را گرفت و در سال ۱۹۶۹ با فیلم «ویردیانا» نخل طلا را تصاحب کرد.

در زیر مروری داریم بر برندگان نخل طلای جشنواره کن از سال ۱۹۵۵ تا ۲۰۲۳:

سال --------- نام فیلم ------ کارگردان ---------- کشور

۱۹۵۵-------- «مارتی» ------ دلبرت من----------- آمریکا

۱۹۵۶-------- «جهان ساکت»---- لویس مال---------- فرانسه

۱۹۵۷-------- «ترغیب دوستانه» ----------- ویلیام وایلر -------- آمریکا

۱۹۵۸ ------- «لک‌لک‌ها پرواز می‌کنند» -------- میخائیل کالاتازوف ----- شوروی

۱۹۵۹ ------- «اورفه‌ی سیاه»------ مارسل کامو ------ فرانسه

۱۹۶۰ ------- «زندگی شیرین»------ فدریکو فللینی------ ایتالیا

۱۹۶۱ ------- «غیبت طولانی» ---------- هانری کولپی------ فرانسه

۱۹۶۱ ------- «ویریدیانا» ------------ لوئیس بونوئل-------- اسپانیا

۱۹۶۲ ------- «آدمی که قول می‌دهد» ---------- آنسلمو دوراته ------- برزیل

۱۹۶۳ ------- «یوزپلنگ» --------------- لوچیانو ویسکونتی-------- ایتالیا

۱۹۶۴ ------- «چتر شربورگ» ------- ژاک دمی -------------- فرانسه

۱۹۶۵ ------- «چطور می‌توان به دستش آورد»---- ریچارد لستر------------ آمریکا

۱۹۶۶ ------- «یک مرد و یک زن» --------- کلود للوش -------------- فرانسه

۱۹۶۶ ------- «خانم‌ها و آقایان» -------- پیترو جرمی -------------- ایتالیا

۱۹۶۷ ------- «آگراندیسمان» --------- میکل آنجلو آنتونیونی----------- ایتالیا

۱۹۶۸--------------- جشنواره به‌خاطر وقایع می ۱۹۶۸ جشنواره‌ی کن برگزار نشد -------------

۱۹۶۹ ------- «اگر» ------------- لیندسی آندرسون ------------ انگلیس

۱۹۷۰ ------- «مش»------------ رابرت آلتمن-------------- آمریکا

۱۹۷۱ ------- «واسطه» ------------- جوزف لوزی ------------ آمریکا

۱۹۷۲ ------- «طبقه‌ی کارگر به بهشت می‌رود»- الیو پتری----------- ایتالیا

۱۹۷۲ ------- «انریکو ماتئی»----------- فرانچسکو رزی -------- ایتالیا

۱۹۷۳ ------- «مزدور»------------ آلن بریجز ---------- انگلیس

۱۹۷۳ ------- «مترسک» ----------- جری شاتزبرگ----------- آمریکا

۱۹۷۴ ------- «مکالمه» ----- فرانسیس فورد کاپولا ------ آمریکا

۱۹۷۵ ------- «گزارش سال‌های آتش زیر خاکستر»-- محمد لخدر حمینه------ الجزایر

۱۹۷۶ ------- «راننده تاکسی» -------- مارتین اسکورسیزی --------- آمریکا

۱۹۷۷ ------- «پدر سالار» --------- برادران تاویانی ----------- ایتالیا

۱۹۷۸ ------- «درخت چوب صندل»---------- ارمانو اولمی----------- ایتالیا

۱۹۷۹ ------- «اینک آخرالزمان»----- فرانسیس فورد کاپولا ---------- آمریکا

۱۹۷۹ ------- «طبل حلبی» --------- فولکر شلوندورف-------- آلمان

۱۹۸۰ ------- «همه‌ی آن جازها» ----------------- باب فاسی----------- آمریکا

۱۹۸۰ ------- «کاگه‌موشه»------- آکی‌را کوروساوا ----------- ژاپن

۱۹۸۱ ------- «مرد آهنین» -------------- آندری وایدا------------ لهستان

۱۹۸۲ ------- «گمشده»-------------- کاستا گاوراس--------------- یونان

۱۹۸۲ ------- «راه» ------------- یلماز گونی ---------------- ترکیه

۱۹۸۳ ------- «ترانه غم‌انگیزی از نارایاما» ------- شوهی ایمامورا ------------- ژاپن

۱۹۸۴ ------- «پاریس تگزاس»------------- ویم وندرس ------------- آلمان

۱۹۸۵ ------- «وقتی بابا برای کار و کاسبی رفته بود» -- امیر کاستاریکا --------- صربستان

۱۹۸۶ ------- «ماموریت مذهبی»--------- رولند جافه -------------- انگلیس

۱۹۸۷ ------- «زیر خورشید شیطان» ------------ موریس پیاله------------ فرانسه

۱۹۸۸ ------- «پله فاتح»------------- بیل آگست ----------- دانمارک

۱۹۸۹ ------- «جنسیت، دروغ‌ها و نوار ویدئو»--- استیون سودربرگ------------- آمریکا

۱۹۹۰ ------- «در قلب وحشی» ---------------- دیوید لینچ --------------- آمریکا

۱۹۹۱ ------- «بارتون فینک» --------------- برادران کوئن ------------- آمریکا

۱۹۹۲ ------- «بهترین نیات» ----------------- بیل آگست -------------- دانمارک

۱۹۹۳ ------- «وداع با محبوبم»--------- چن کایگه -------------- چین

۱۹۹۳ ------- «پیانو» ------------- جین کمپیون-------------- نیوزلند

۱۹۹۴ ------- «داستان عامه‌پسند» ------------ کوئنتین تارانتینو ------------------ آمریکا

۱۹۹۵ ------- «زیرزمین»------------ امیر کاستاریکا ----------------- صربستان

۱۹۹۶ ------- «رازها و دروغ‌ها»--------- مایک لی ------------- انگلیس

۱۹۹۷ ------- «طعم گیلاس» --------- عباس کیارستمی -------------- ایران

۱۹۹۷ ------- «مارماهی» ------------ شوهی ایمامورا----------------- ژاپن

۱۹۹۸ ------- «ابدیت و یک روز» -------------- تئو آنجلوپولوس--------------- یونان

۱۹۹۹ ------- «روزتا» ------------- برادران داردن----------------- بلژیک

۲۰۰۰ ------- «رقصنده در تاریکی» ------------- لارس فون تریر----------------- دانمارک

۲۰۰۱ ------- «اتاق پسر» ------------- نانی مورتی--------------- ایتالیا

۲۰۰۲ ------- «پیانیست» ----------- رومن پولانسکی ------------ لهستان

۲۰۰۳ ------- «فیل» ------------ گاس ون سنت ----------- آمریکا

۲۰۰۴ ------- «فارنهایت ۱۱/۹» ---------------- مایکل مور ------------ آمریکا

۲۰۰۵ ------- «بچه» ------------ برادران داردن ------------ بلژیک

۲۰۰۶ ------- «بادی که به مرغزار می‌وزد»---- کن لوچ ----------------- انگلیس

۲۰۰۷ ------- «۴ ماه، ۳ هفته و ۲روز» -------- کریستین مونگیو ------------ رومانی

۲۰۰۸ ------- «کلاس» ----------- لارنت کانته-------------- فرانسه

۲۰۰۹ ------- «ربان سفید» ---------- میشائیل هانکه ----------- اتریش

۲۰۱۰ ------- «عمو بونمی که می‌تونه زندگی گذشته‌اش رو به یاد بیاره--------- تایلند

۲۰۱۱ ------- «درخت زندگی» --------- ترنس مالیک ------------ آمریکا

۲۰۱۲ ------- «عشق»----- میشائل هانکه ------ اتریش

۲۰۱۳ ------- «زندگی ادل» -------- عبداللطیف کشیش-------- فرانسه

۲۰۱۴ -------- «خواب زمستانی» ---------- نوری بیلگه جیلان -------- ترکیه

۲۰۱۵ -------- «دیپان» -------- ژاک اودیار --------- فرانسه

۲۰۱۶ ------- «من، دنیل بلیک» ------ کن لوچ ----- بریتانیا

 ۲۰۱۷ ------- «مربع» ------ روبن اوستلوند ------- سوئد

 ۲۰۱۸ ------- «دزدان فروشگاه» ----------- هیروکازو کورئیدا -------- ژاپن

۲۰۱۹-------- «انگل» --------- بونگ جون-هو ------------------ کره جنوبی

۲۰۲۰ ------- جشنواره فیلم کن در این سال به دلیل شیوع بیماری کرونا (کووید ۱۹) برگزار نشد ----------

۲۰۲۱------ «تیتان» ----- ژولیا دوکورنو ------------ فرانسه- بلژیک

۲۰۲۲------------------ «مثلث غم» -------------------- روبن اوستلوند ------------------------ سوئد

۲۰۲۳ ------------------------- «آناتومی یک سقوط» ---------------------- ژوستین تریه ----------------- فرانسه