عمران خان، رهبر مخالفان دولت پاکستان، پس از آزادی به قید وثیقه توسط دیوان عالی این کشور در لاهور مورد استقبال هزاران تن از هوادارانش قرار گرفت. طرفداران عمران خان آتش بازی کرده و خودروی او را گلباران کردند.
انتظار می‌رود که عمران خان روز دوشنبه دوباره در دادگاه حاضر شود، اما با حکم دادگاه، تا دو هفته دیگر نمی‌توان او را بازداشت کرد. خبرنگاران می‌گویند که به نظر می‌رسد او دوباره بر مخالفان خود در دولت و ارتش قدرتمند پاکستان غلبه کرده است.
این دادگاه همچنین به مقامات پاکستانی دستور داده تا عمران خان، نخست‌وزیر سابق پاکستان را که در ده‌ها پرونده حقوقی از جمله حداقل سه پرونده مربوط به رسوایی‌های اختلاس درگیر است، حداقل تا ۱۷ مه (۲۷ اردیبهشت) بابت هیچ جرمی دستگیر نکنند. با وجود این احکام، اتهامات فساد همچنان پای بر جا هستند.
این اقدام یک روز پس از آن صورت گرفت که دیوان عالی پاکستان دستگیری عمران خان را «نامعتبر و غیرقانونی» دانست. این نخست‌وزیر سابق که رهبری حزب تحریک انصاف پاکستان (PTI) را بر عهده دارد، اوایل این هفته به دستور دفتر ملی پاسخگویی که یک نهاد ضد فساد است، بازداشت شد.
عمران خان با این ادعا که مقامات او را بدون هیچ توجیهی «ربودند» گفت: «به نظر می‌رسد که قانون جنگل برقرار باشد.»
این سیاستمدار جنجالی پاکستان، به عنوان بخشی از پرونده موسوم به «القادر تراست» دستگیر شد که ظاهرا به این مربوط می‌شود که عمران خان و همسرش در طول تأسیس دانشگاهی به همین نام، زمینی به ارزش چندین میلیون دلار را از یک غول املاک و مستغلات دریافت کردند.
با این حال عمران خان به خبرنگاران گفت که نگران است مخالفانش یک «بهانه دیگر برای ربودن دوباره من پیدا کنند.» او توضیح داد که «آنها دوباره مرا بازداشت خواهند کرد و یک پرونده دیگر رو خواهند کرد.»
شهباز شریف، نخست‌وزیر کنونی پاکستان در واکنش به این جنجال حقوقی، دیوان عالی این کشور را به داشتن «استانداردهای دوگانه» متهم کرد که باعث مرگ عدالت در کشورش شده است. در همین حال، رعنا ثناالله، وزیر کشور پاکستان، تصمیم این دیوان برای اعطای وثیقه را «بی‌سابقه» خواند و افزود که «احکام دادگاه نقض نخواهند شد.»
بازداشت عمران خان موجی از اعتراضات را در سراسر پاکستان به راه انداخت و دست‌کم ۱۱ تن کشته و ده‌ها تن دیگر حین درگیری با نیروهای امنیتی زخمی شده‌اند. در مجموع بیش از ۳۰۰۰ معترض به دست نیروهای امنیتی بازداشت شده‌اند.
عمران خان که سابقا بازیکن کریکت بود، در سال ۲۰۱۸ به نخست‌وزیری رسید، در سال ۲۰۲۲ با رای عدم اعتماد پارلمان بابت سوءمدیریت اقتصادی برکنار شد. با این حال او معتقد است که با «توطئه بین‌المللی» تحت امر آمریکا از قدرت عزل شده است.
«القادر تراست» چیست؟
«قادر تراست» یک موسسه رفاهی و خیریه غیردولتی است که سال ۲۰۱۸، زمانی که عمران خان هنوز در قدرت بود توسط او و بشری بی‌بی، همسر سومش راه‌اندازی شد. عمران خان در حالی که سمت نخست وزیری کشورش را بر عهده داشت، دست به توسعه این موسسه خیریه و تبلیغ آن در رویدادهای رسمی زد. به گفته وزیر دادگستری پاکستان، این زوج (عمران خان و همسرش) تنها معتمدین و امانتداران موسسه محسوب می‌شوند.
این موسسه چه مسئولیتی بر عهده دارد؟
این موسسه اداره و تولیت دانشگاهی را در خارج از اسلام‌آباد بر عهده دارد که در آن معنویت و آموزه‌های اسلامی ترویج می‌شود.
فکر اولیه برای راه‌اندازی این پروژه از جانب بشری بی‌بی، بانوی اول سابق پاکستان مطرح شده بود؛ همسر عمران خان که او نیز در این پرونده متهم به دریافت رشوه شده به عنوان یک درمانگر معنوی در کشورش شهرت دارد. عمران خان به صورت آشکار از همسرش به عنوان یک مرشد معنوی یاد کرده و گفته است که رهنمون‌های بشری بی‌بی به او در حرکت به سمت یک مسیر معنوی کمک کرده است.
پرونده فساد از چه مواردی تشکیل شده است؟
وزیر کشور پاکستان سه‌شنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی مدعی شد که عمران خان با تمهیداتی از طریق موسسه «القادر تراست» اقدام به دریافت زمین‌هایی با ارزش بالا به عنوان رشوه از مالک ریاض حسین، تاجر املاک و مستغلات و یکی از ثروتمندترین و پرنفوذترین بازرگانان پاکستان کرده است.
سازمان مبارزه با اختلاس که عمران خان به موجب درخواست جلب این نهاد دستگیر و بازداشت شد، پیشتر در اواخر سال گذشته، ریاض حسین را برای ارائه توضیحاتی در خصوص زمین اهدا شده به موسسه «القادر تراست» احضار کرده بود.
به گفته وزیر کشور پاکستان، این موسسه بر نزدیک به ۶۰ جریب زمین به ارزش هفت میلیارد روپیه پاکستان (۲۴.۷ میلیون دلار) و یک قطعه زمین بزرگ دیگر در اسلام‌آباد نزدیک منزل مسکونی عمران خان تملک دارد.
وزیر اطلاعات پاکستان هم در ارتباط با این پرونده، سوال‌هایی را در خصوص کمک‌های اهدایی برای عملیات عمرانی و ساخت و ساز این موسسه مطرح کرده است.
مریم اورنگزیب، با انتشار بیانیه‌ای که سه‌شنبه منتشر شد،تاکید کرد: «این موسسه ۱۸۰ میلیون روپیه (۶۳۵ هزار دلار) برای هزینه‌های عملیاتی دریافت کرد، اما سوابق موجود در دفاتر آن تنها رقم ۸ میلیون و ۵۲۰ هزار روپیه را نشان می‌دهد.»
رشوه ادعایی به چه کار آمده است؟
دولت پاکستان می‌گوید که منشا اصلی پرداخت این رشوه در واقع ۱۹۰ میلیون پوند پولی است که در سال ۲۰۱۹ توسط بریتانیا به پاکستان بازگردانده شد. این مبلغ به عنوان عواید احتمالی حاصل از اقدامات مجرمانه در جریان یک پرونده قضایی توسط دولت لندن توقیف شده بود.
در بیانیه وزیر اطلاعات پاکستان آمده است که عمران خان به جای ذخیره این اموال در خزانه‌داری دولت از آن برای پرداخت جریمه‌های ریاض حسین به دلیل تصاحب غیرقانونی زمین‌های دولتی به ارزش کمتر از قیمت بازار در کراچی استفاده کرده بود.
وزیر کشور پاکستان هم مدعی شده است که ریاض حسین در ازای این لطف زمین‌هایی را به عنوان رشوه در اسلام‌آباد و جهلم، شهری در ایالت پنجاب به موسسه «القادر تراست» اهدا کرده است.
