هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان به عنوان یکی از بزرگترین مجموعه‌های خاورمیانه، بیش از ۱۱۸ هزار رأس دام شامل ۹۸ هزار گاو شیری، ۲۸۰۰ رأس گاو پرواری، ۸۶۰۰ رأس بز شیری و نزدیک به ۸ هزار رأس گوسفند را در اختیار دارد و در بخش کشاورزی نیز بیش از ۲۴ هزار هکتار را زیر کشت انواع محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای برده است. عظیم رجایی مدیرعامل این هلدینگ با اشاره به آمار عملکرد این مجموعه در سال ۱۴۰۱ اظهار کرد: ما در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل حدود ۱۱۰ درصد افزایش فروش داشتیم که از این میزان ۱۵ درصد ناشی از افزایش ارزش تولید محصولات بوده است.
وی ادامه داد: مهمترین محصول در تولیدات سال گذشته ما شیر است که در سال ۱۴۰۱ حجم تولید شیر ما به ۶۴۱ هزار تن رسید و نسبت به سال قبل از آن بیش از ۱۵ درصد رشد داشته است؛ از سوی دیگر در سال گذشته مجموع تولیدات زراعی و باغی به ترتیب با ۵۰ و ۴۰ درصد رشد، به ۳۰۱ هزار تن رسید و در بخش گلخانه‌ای نیز محصولات تولیدی با رشدی ۲۵ درصدی به ۷ هزار تن رسید. بر همین اساس میزان فروش محصولات گروه در این بخش ها طی سال گذشته، به ۱۰ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان رسید که تقریبا ۱۰ درصد فروش بنیاد را به خود اختصاص داده است.
مدیرعامل هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان با اشاره به صادرات محصولات تولیدی این هلدینگ در سال گذشته گفت: در سال ۱۴۰۱ عمده محصولات صادراتی هلدینگ، در بخش محصولات گلخانه ای بوده که حجمی بالغ بر ۴۹۰۰ تن انواع محصولات سبزی و صیفی را شامل شد و ارزش این صادرات به حدود ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار در سال گذشته رسید.
وی با اشاره به افزایش راندمان تولید در برخی از شرکت های این هلدینگ مطابق با بالاترین سطح بهره‌وری دنیا گفت: برخی شرکت های هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد در شاخص های تولید، در رنکینگ اول دنیا قرار دارند؛ مثلا واحدهای تولیدی دامپروری که بالای ۴۵ کیلوگرم متوسط تولید روزانه شیر دارند جزو نیم درصدهای دنیا محسوب می شوند که هم اکنون سه مجموعه ما در استان اصفهان و خراسان جزو این رکوردها هستند. علاوه بر این، واحدهای دارای تولید بالای ۴۱ کیلوگرم تولید متوسط روزانه شیر، جزو رنکینگ های دوم است که کل گروه ما در این سطح قرار می گیرد.
مدیریت چالش آزادسازی نرخ ارز با ورود بنیاد مستضعفان به وارادات نهاده‌های دامی
رجایی با اشاره به پشت سر گذاشتن چالش آزادسازی نرخ ارز در حوزه کشاورزی و دامپروری در سال گذشته گفت: سال گذشته چالش جدی کشور بعد از آزادسازی نرخ ارز این بود که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شد و نرخ ارز به ۲۸۵۰۰ تومان رسید که این مساله فشار زیادی به صنعت کشاورزی و دامپروری کشور وارد کرد. بر همین اساس ما از شهریور ماه ۱۴۰۰ و ماه ها پیش از اجرای آزادسازی نرخ ارز، در کمیته ریسک هلدینگ کشاورزی و دامپروری این موضوع را رصد کردیم و خوشبختانه افزایش قیمت را مدیریت کردیم و با همراهی بنیاد توانستیم در واردات نهاده های دامی ورود کنیم و بنیاد با یک تصمیم استراتژیک و ورود به موقع، آسیب های جدی تکانه های ناشی از آزاد سازی نرخ ارز را در صنعت دامپروری کنترل کرد و نه تنها آسیب ندیدیم بلکه در این وضعیت بهبود حاشیه سود داشتیم.
مدیرعامل هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان با تاکید بر اهمیت ارتقاء بهره‌وری در این حوزه با توجه به کمبود منابع آبی، چالش های اقلیمی و ... در بخش کشاورزی و دامپروری گفت: دو عامل بسیار موثر در ارتقا بهره‌وری و رشد، «توسعه سرمایه انسانی» و «توسعه دانش و تکنولوژی» است و بر همین اساس در هلدینگ کشاورزی و دامپروری برای بهره وری نیروی انسانی و مواد اولیه برنامه ریزی های دقیقی صورت گرفته است چراکه تقریبا کمیاب ترین و ارزشمندترین منبع تولید کشور در این بخش هزینه می شود.
وی بزرگترین عامل محدودیت توسعه در کشورهای جهان سوم را آب عنوان کرد و افزود: در همین راستا مهمترین نگاه ما در حوزه امنیت غذایی توجه به ارتقا بهره‌وری تولید، سرمایه انسانی، مواد اولیه و آب است که سعی کردیم در گزارشات ماهانه ارزیابی عملکرد شرکت ها این شاخص ها را به صورت تخصصی و مجزا احصا، ارزیابی و پایش کنیم.
مدیرعامل هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان با اعلام خبر ورود جدی این هلدینگ به حوزه هوشمندسازی مزارع و مجموعه‌های دامپروری در کشور خاطرنشان کرد: در دنیای امروز بهره‌وری بدون تکنولوژی غیر ممکن است و جهان درحال حرکت به سمت هوش مصنوعی و فناوری های پیچیده‌ای است که ما نیز چاره‌ای جز حرکت در این مسیر نداریم؛ لذا ما به عنوان یک مجموعه که تلاش دارد در حوزه فعالیتی خود پیشران باشد و حداکثر توسعه را در منابع آبی، انسانی، مواد اولیه و تولید داشته باشد، سرمایه گذاری کلانی در این بخش انجام دادیم.
راه‌اندازی نخستین مزرعه هوشمند کشور در ۱۴۰۲
وی ارتقاء تکنولوژی و هوشمندسازی فرایندها و فعالیت‌ها را تنها راه حل مواجهه با محدودیت‌های منابع آب، خاک و خشکسالی احتمالی پیشِ‌رو دانست و گفت: ما در بنیاد مستضعفان در تلاشیم تا بتوانیم طی ۵ سال آینده یک گاوداری هوشمند طراحی کنیم و تحقق آن با توجه به سرعت پیشرفت تکنولوژی کار پیچیده و دور از ذهنی نیست. چراکه ارتقاء تکنولوژی در این حوزه باعث صرفه جویی در مصرف انرژی و نیروی انسانی می شود و ضایعات آب، مواد اولیه و محصول و همچنین فرسودگی نیروی انسانی را به حداقل رسانده و به افزایش تولید کمک می کند.
رجایی با بیان اینکه هوشمندسازی در مزارع یک ضرورت است و حتی در دنیا به این موضوع فکر می کنند که کشاورزی بدون آب را با استفاده از تکنولوژی محقق کنند، گفت: ما در هلدینگ کشاورزی و دامپروری برنامه ای در دست داریم که با ایجاد ساختار های یکپارچه مدیریت منابع به سمت هوشمند سازی مزارع حرکت کنیم و هم اکنون در حال تدوین طرح‌هایی هستیم که به صورت پایلوت مزارع بنیاد را هوشمند کنیم بطوری که وقتی وارد مزرعه می شوید همه برنامه ها به صورت تحت الارضی و هوشمند اجرا شود. امسال اولین طرح را با شرکت کشت و صنعت محیا آغاز کردیم و با تمام کسانی که می توانند به ما کمک کنند در حال مذاکره هستیم و حتی به کشورهای دارای این تکنولوژی سفر داریم تا از تجربه و تکنولوژی آنها در این زمینه بهره ببریم.
مدیرعامل هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان با اشاره به میزان اشتغالزایی این مجموعه در سراسر کشور گفت: هم اکنون ۵ هزار و ۸۰۰ نفر به طور مستقیم در هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مشغول به کار هستند و بنیاد نه تنها زمینه اشتغال این تعداد نیروی انسانی را فراهم کرده بلکه مانند یک دانشگاه کاربردی، نیروی انسانی کارشناس و متخصص برای کشور تربیت می کند و همین عامل باعث شده بسیاری برای ورود به این مجموعه و قرارگرفتن در معرض آموزش های کاربردی هلدینگ در حال رقابت با یکدیگر هستند.
وی درخصوص تاثیر ارتقاء تکنولوژی بر کاهش نیروی انسانی و اشتغال در این صنعت گفت: شکی نیست که اشتغال در حوزه کشاورزی و دامپروری از جمله مشاغل سخت و زیان آور محسوب می شود که هر کسی توانایی و تمایل به ورود به این حرفه را ندارد لذا بهره‌وری ناشی از بهبود شاخص های سرمایه انسانی و بهره وری ناشی از ارتقا تکنولوژی بسیار مهم است و چاره ای ندارید که برای ادامه کار در این صنعت به دانش و تکنولوژی روز دنیا مجهز باشید. از طرف دیگر با توجه به محدودیت منابع آبی در کشور باید ببینیم آیا از نظر ملی، آبیاری سنتی با تعداد اشتغال بالا برای ما مهم تر است یا حرکت به سمت اشتغال تخصصی و کاهش مصرف منابع آبی کشور؟
رجایی گفت: ما در این حوزه و بخصوص در صنعت دامپروری باید به سمت هوشمندسازی فرایندها حرکت کنیم زیرا با توجه به سختی و زیان آور بودن کار در این حوزه، در آینده با کمبود نیروی انسانی مواجه خواهیم بود و نسل آینده تمایلی به ادامه کار در صنعت سختی مانند دامپروری را ندارد.
مدیرعامل هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان با اشاره به آمار سرمایه گذاری این هلدینگ برای طرح های جدید و توسعه ای افزود: امسال حدود ۱۷۰۰ میلیارد تومان را برای توسعه فعالیت ها در هلدینگ کشاورزی و دامپروری در نظر گرفته ایم البته این اعتبار برای ۲۶ طرح است که برخی از آنها تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد و برخی دیگر در سنوات آتی؛ اما در نهایت با اجرای چنین برنامه هایی شاهد افزایش ۲۰ درصدی تولید خواهیم بود.
کشت فراسرزمینی ناچیز ایران در مقابل کشت ۲.۲ میلیون هکتاری عربستان در برزیل
مدیرعامل هلدینگ کشاورزی و دامپروری بنیاد مستضعفان در پاسخ به سوالی درخصوص ورود بنیاد به موضوع کشت فراسرزمینی برای استفاده از منابع آبی و مواد اولیه کشورهای پربارش گفت: بسیاری از کشورهای دنیا به دلیل کمبود منابع به سمت کشت فراسرزمینی حرکت کرده اند و ما نیز در داخل کشور با توجه به محدودیت منابع، باید در گام اول برای ارتقاء بهره وری تولیدات کشاورزی برنامه ریزی جدی داشته باشیم چراکه بهره‌وری ما در زمینه آب و کشاورزی پایین است.
رجایی ادامه داد: متاسفانه برای استفاده از منابع آبی در کشور برنامه دقیقی وجود ندارد؛ شما ببینید امروز در کشور، کشت و صنعتی داریم که در حال زیان دهی هستند و این درحالی است که این شرکت، معادل گروه کشاورزی و دامپروری بنیاد آب و زمین دراختیار دارد ولی یک دهم گروه بنیاد تولیدات دارد.
وی گفت: در حال حاضر ما حدود ۲۵ میلیون تن واردات در این حوزه داریم که معادل ۱۲ میلیارد مترمکعب آب و معادل ۲ تا ۳ میلیون هکتار زمین است. این درحالی است که ما در کشورمان حدود ۷ میلیون هکتار زمین آبی داریم بقیه اش دیم است. برزیل ۴۰۰ میلیون هکتار زمین دارد که در ۳۰۰ میلیون هکتار از آن کشت دارد و ۱۰۰میلیون هکتار را واگذار می کند. عربستان در برزیل ۲.۲ میلیون هکتار تملک کرده و کویت، اسرائیل، فرانسه، انگلیس، چین و کره جنوبی هم در این کشور زمین تملک کرده اند اما در مقابل، مساحت زمین های کشاورزی تملک شده ایران در برزیل که توسط بخش خصوصی نیز تملک شده، بسیار ناچیز است.
