غرب در اقدامی کم سابقه برای زمین زدن اقتصاد روسیه که دومین صادرکننده بزرگ نفت در جهان بعد از عربستان سعودی است، تحریمهایی علیه مسکو و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه وضع کرده که نوعی اعلان جنگ اقتصادی به شمار می رود. اتحادیه اروپا از پنجم دسامبر، به تلافی جنگ روسیه در اوکراین، واردات نفت روسیه که از طریق دریا حمل می شود را ممنوع کرده است و واردات فرآورده‌های نفتی روسیه را از پنجم فوریه ممنوع خواهد کرد.
یک مقام ارشد روسی که مایل نبود نامش فاش شود، به رویترز گفت: تحریم فرآورده‌های نفتی، تاثیر بزرگتری نسبت به تحریم نفت خام خواهد داشت. این تحریمها باعث افزایش عرضه نفت خام از سوی روسیه خواهد شد که فاقد ظرفیت ذخیره سازی برای فرآورده‌های نفتی است.
صادرات نفت خام راحتتر از فرآورده‌های نفتی است که به نفتکشهای کوچکتر نیاز دارند و بازارهای آنها نزدیکتر است در حالی که نفت خام می تواند به مناطق دوردست در آسیا و آمریکا حمل شود.
ران اسمیت از شرکت کارگزاری بی سی اس در مسکو گفت: تصور می کنیم که تحریم فرآورده‌های نفتی، پیامد قابل توجهی نسبت به تحریم نفت خام داشته باشد زیرا صادرات یک میزان فرآورده نفتی از نظر لجستیکی، پیچیده تر از میزان مشابه نفت خام است. برآورد ما این است که این دو تحریم به اتفاق هم، تولید و صادرات نفت خام روسیه را تا پایان سه ماهه نخست سال ۲۰۲۳، شاید یک میلیون بشکه در روز کاهش دهد.
این مقام روسی آگاه پیش بینی کرد تولید پالایشگاهی امسال ۱۵ درصد کاهش پیدا می کند که مطابق با پیش بینی رسمی است.
طبق پیش بینی رسمی، تولید فرآورده‌های نفتی روسیه در سال ۲۰۲۲ به میزان سه درصد افزایش یافت و به ۲۷۲ میلیون تن رسید و امسال به ۲۳۰ میلیون تن کاهش پیدا خواهد کرد.
محدود کردن نفت روسیه
با وجود تحریم نفتی غربی که حتی در دوران بحرانهای جنگ سرد هم مشاهده نشده بود، تولید نفت روسیه که در غرب سیبری متمرکز است، تاکنون منعطف بوده و در سال ۲۰۲۲ رشد کرده است.
کشورهای گروه هفت، استرالیا و اتحادیه اروپا از پنجم دسامبر مکانیزم سقف قیمت ۶۰ دلار در هر بشکه را برای نفت روسیه فعال کرده اند اما قیمت گریدهای نفتی روسیه پایین این سطح معامله می شوند. گروه هفت که شامل آمریکا، اتحادیه اروپا و استرالیاست، مکانیزم سقف قیمت مشابهی را برای سوختهای پالایش شده روسیه نظیر دیزل، کروسن و نفت کوره از پنجم فوریه به اجرا می گذارند.
پوتین از تولیدکنندگان نفت روسیه خواسته است عرضه خود را از اروپا به بازارهای دیگر مانند آسیا و آمریکای لاتین تغییر دهند.
الکساندر نواک، معاون نخست وزیر و دیپلمات نفتی روسیه هفته گذشته اعلام کرد با وجود تحریمها و سقف قیمت، تولیدکنندگان نفت روسیه هیچ مشکلی برای انجام قراردادهای صادرات نداشته اند.
چین و هند هم خرید نفت از روسیه را افزایش داده اند.
نواک گفت: مشکل اصلی برای نفت روسیه، تخفیف بالا نسبت به شاخصهای بین المللی و افزایش هزینه های حمل محموله است.
این منبع روسی گفت: روسیه امیدوار است صادرات فرآورده‌های نفتی از نیمه دوم سال با ایجاد زنجیره های لجستیکی جدید، بهبود پیدا کند.
طبق پیش بینیهای رسمی، تولید نفت روسیه از ۵۳۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۲، به ۴۹۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ کاهش پیدا خواهد کرد.
روزنامه ودوموستی در ۱۱ ژانویه به نقل از دو منبع روسی مطلع، گزارش کرد تولید نفت روسیه از اول تا ۹ ژانویه، ۰.۱ درصد نسبت به دسامبر افزایش یافت و به ۱۰.۹ میلیون بشکه در روز رسید.
ودوموستی گفت: صادرات نفت روسیه اوایل ژانویه ۱.۲ درصد رشد کرد در حالی که حجم پالایش، ۱.۴ درصد افزایش یافت.
بر اساس گزارش رویترز، منابع آگاه در پالایشگاههای نفت بزرگ روسیه اعلام کرده اند تغییر در برنامه های تولید آنها برای فوریه وجود ندارد.
