روانبخش بهزادیان معتقد است: دستگاه‌های متولی و صادر کننده مجوز مانند گمرک، سازمان استاندارد، قرنطینه، دامپزشکی و غیره باید پاسخگو باشند چرا که همه انبارهای بنادر باسکول دارند و این باسکول به سیستم APL گمرک (سامانه ترخیص کالای گمرک) متصل بوده و بر این اساس مشخص می‌شود که این کالا از کدام سایت ترخیص شده و مشخصات آن چیست؛ اما سازمان بنادر به این سامانه متصل نیست و نمی‌تواند نظارت کند چرا که نمی‌داند چه کالایی و با چه ماهیتی ترخیص شده است.
این مقام مسئول در سازمان بنادر می‌گوید: هر دو ذرت سالم و آلوده در انبار مذکور، برای دو شرکت اما با یک مالک بوده و سازمان بنادر پس از اطلاعاتی که بعد از وقوع این تخلف دادند، متوجه شد این کالا آفت‌کش‌های بالایی داشته است.
ماجرای ترخیص ذرت‌های آلوده از بندر امام خمینی (ره) چه بود؟
در سال گذشته ۲۷ هزار تن ذرت آلوده در یکی از محوطه‌های بندر امام خمینی (ره) انبار شد که ارتباطی با آن ۱۴۰ هزار تن ذرت آلوده‌ای که قبل از این وارد بندر امام شده بود، ندارد. داستان این است که زمانی که ذرت از مبدا می‌آید، به آن آفت کش زده می‌شود تا دچار آفت نشود (آفت کش پس از گذشت زمانی از بین می‌رود) اما در زمان تخلیه در بندر، سازمان استاندارد اعلام می‌کند که میزان آفت کش در این محموله ذرت بالاست و اجازه ترخیص به آن نمی‌دهد.
همزمان در مجاورت این محموله، ذرت دیگری متعلق به همان صاحب کالا بوده است اما به دلیل اینکه در اراضی پشتیبانی بندر امام (ره) بود و مجوز حمل مستقیم از کشتی به داخل محوطه صادر می‌شود. بارگیری‌شان بر اساس اقداماتی است که خودشان پروانه گمرکی می‌کنند و آن را انجام می‌دهند.
در هنگامی که بارگیری از محوطه انجام و کالا ترخیص می‌شود، مسئولان متوجه می‌شوند این محموله همان ذرت آلوده‌ای بوده که با ذرت سالم بارگیری و ترخیص شده است. اما این ذرت ها آلوده نبوده است و تنها زمان فروکش کردن آفت کش آن نرسیده بوده است. چرا که اگر آلوده بود استاندارد پس از گذشت مدت زمانی به بقیه همان محموله آلوده، اجازه بارگیری و ترخیص نمی‌داد.
اما در زمانی که ۲۷ هزار تن ذرت از بندر خارج شده است، آلوده بوده و حتی استاندارد پس از انجام دو بار آزمایش روی این محصول، میزان آفت کش در این محموله ذرت را بالاتر از حد استاندارد اعلام کرده است.
سازمان بنادر و دریانوردی اساسا در ماهیت یک کالا ورود نمی‌کند که بداند آلوده بوده است یا خیر و در این پرونده نیز سازمان بنادر پس از اطلاعاتی که متولیانی مانند گمرک بعد از وقوع این تخلف دادند، متوجه شد این کالا آفت‌کش‌های بالایی داشته است.
اما برخی از مسئولان همین دستگاه‌های متولی می‌گویند، این دو شرکت با انباردار بخش خصوصی که سازمان بنادر به او اجاره داده، تبانی کرده است.
ما انباری اجاره ندادیم. در بندر امام خمینی (ره) ۱۲۰ محوطه، انبار و سایت داریم که سرمایه‌گذاران در آن کالا نگه‌داری می‌کنند، عمدتا هم کالاهای اساسی گندم، جو، ذرت و... است.
چه شخص یا نهادی در این پروسه مسئول نظارت بوده است؟
ما به صاحبان کالا مجوز حمل مستقیم می‌دهیم. بر این اساس کالا از پای کشتی بارگیری شده و در انبارها تخلیه می‌شود. زمانی که کالا در محوطه و انبار تخلیه شده و قبض انبار برای آن صادر می‌شود، صاحب کالا به گمرک اظهار می‌کند و سازمان بنادر اختیار و مسئولیتی در این زمینه ندارد و پروسه اظهار و ماهیت کالا ارتباطی با بنادر ندارد. یعنی در این پروسه نظارتی ندارد و تنها آمار روزانه‌ای به بنادر داده شده تا بدانیم در محوطه‌ها چقدر موجودی داریم و چه میزان از کالاها در روز ترخیص می‌شود. اینکه ماهیت کالا چیست به دستگاه‌های صدور مجوز ربط دارد که باید کنترل و نظارت کنند.
اما گمرک اعلام کرده چون آنجا منطقه ویژه است و انبارهای عمومی ندارد و همه انبارها متعلق به سازمان بنادر بوده که در اختیار بخش خصوصی است، حتی نیروی حفاظت گمرکی هم در محوطه‌ها ندارد که بتواند، نظارت کند. بنابراین سازمان بنادر باید پاسخگو باشد.
طبق قانون مجوز حمل مستقیم از کشتی به محوطه به صاحب کالا می‌دهیم و در محوطه به صاحب کالا قبض انبار داده می شود و در این فرآیند هم نظارتی نداریم. صاحب کالا هم ترخیص را با دستگاه‌های ذیربط هماهنگ می‌کند.
یعنی سازمان بنادر و دریانوردی هیچ وظیفه و اختیاری در پروسه ترخیص ندارد؟
خیر نداریم و طبق قانون دستگاه‌های صادر کننده مجوز مانند گمرک، استاندارد، قرنطینه، دامپزشکی و هر دستگاهی مسئولیت نظارت داشته، باید پاسخگو باشد.
اگر تبانی صورت گرفته باشد که در مکاتبات دستگاه‌های مختلف به آن اشاره شده است، آیا با انباردار به عنوان مسئول برخورد می‌کنید؟
ما مسئول ورود و خروج کالا به کشور نیستیم، طبق قانون وقتی قاچاق یا تخلفی به دلیل طی نشدن مراحل قانونی رخ می‌دهد. گمرک به عنوان متولی اصلی و مسئول ورود و خروج کالا باید اعلام جرم کند که تا جایی که اطلاع دارم این اعلام جرم صورت گرفته است. سپس این پرونده به دستگاه قضایی می‌رود و اگر برای انباردار هر حکمی صادر شود، قطعا به آن عمل خواهیم کرد. به عنوان مثال هر زمان به ما حکم بدهند که یک کشتی توقیف شود یا محموله‌ای اجازه ترخیص نداشته باشد، جلوی بارگیری‌اش را می‌گیریم.
تعدادی سرمایه‌گذار در بنادر ایجاد انبار، محوطه، سایت و سیلو کرده‌اند. اگر صاحب کالا محوطه داشته باشد، کالای خودش را در سایت خودش تخلیه می‌کند و در غیر این صورت با انبار دار قرارداد اجاره امضاء کرده یا توافق می کند تا در مدت زمانی مشخص کالای او در یک محوطه یا انبار نگه‌داری شود. سازمان بنادر در این زمینه نقشی ندارد و تنها به عنوان نهاد ناظر حضور دارد که بداند موجودی کالا در هر یک از بنادر چقدر است. اما اطلاع پیدا نمی‌کند که چه کالایی آلوده است و کدام کالا سالم. اساسا ما در ماهیت کالا ورود پیدا نمی‌کنیم اگر به ما اعلام کنند که یک کالا آلوده است، یگان حفاظت مانع از بارگیری کالا می‌شود. در این پرونده هم تا زمانی که اعلام کردند این اتفاق افتاد و جلوی آن گرفته شده است.
اما سوالی که پیش می آید این است که ۲۷ هزار تن ذرت مورد نظر در زمانی ترخیص شده که آلوده بودن آن به آفت کش اعلام شده بود، چرا این اتفاق افتاد و آیا در آن زمان گفته نشد که جلوی بارگیری و ترخیص کالا باید گرفته شود؟
من نمی‌دانم. اگر قطعا به بندر اعلام کرده بودند، جلوی آن گرفته می شد.
آیا اطلاعات کاملی از بندر دریافت کردید و مطمئن هستید تخلفی در بندر امام خمینی (ره) صورت نگرفته است؟
بله. چیزی که به سازمان بنادر اعلام شده، همین بود که توضیح دادم. در این زمینه باید گفت که همه محوطه‌ها و سایت‌های بنادر، باسکول دارد که به سیستم APL گمرک (سامانه ترخیص کالای گمرک) وصل است و بر این اساس مشخص می‌شود که این کالا از کدام سایت ترخیص شده و مشخصات آن چیست. اما سازمان بنادر به این سامانه متصل نیست. بنابراین نمی‌تواند نظارت کند و نمی‌داند چه کالایی با چه ماهیتی ترخیص شده است.
