باوجود افزایش پوشش بیمه‌ای، هنوز هم هزینه‌های پرداختی مردم قابل توجه است

دکتر عباس عبادی _ معاون پرستاری وزارت بهداشت در اولین همایش ملی پرستاری جامعه‌نگر، گفت: اولین بار سال ۱۲۹۵ پرستاری نوین در ایران در شهر ارومیه شکل گرفت. طی ۱۰۶ سال گذشته اتفاقات زیادی در دنیا و ایران رخ داده است و سرعت تغییرات مشهود بوده است. در اواخر دوره قاجار تا اوایل دوره پهلوی بیماری‌های واگیردار فراوان، تغذیه نامناسب، ساختار جمعیتی و... را شاهد بودیم. شاید اگر قرار بود اوایل سال ۱۳۹۸ در مورد بیماری‌ها صحبت کنیم، تصور می‌کردیم بیماری‌های واگیردار موضوعی فراموش شده است، درحالی که در اواخر سال ۹۸ کرونا نشان داد به هیچ عنوان اینگونه نیست و کرونا به عنوان یک بیماری واگیردار همه ابعاد زندگی ما را تحت تاثیر قرار داد و هنوز هم مرگ و میر‌های قابل توجهی از آن در برخی کشور‌های پیشرفته رخ می‌دهد.

وی افزود: اکنون اوضاع فرق کرده است. ۱۰ سال قبل گفتیم ما جوان‌ترین جمعیت را داریم، اما الان باید بگوییم تا به خود بجنبیم وارد دنیای سالمندی می‌شویم. حدود ۸میلیون نفر سالمندی داریم که چند دارو مصرف می‌کنند و بیش از دو بیماری مزمن دارند. از طرفی انتظارات مردم متناسب با افزایش سطح سوادشان از نظام سلامت افزایش یافته است. پرسش‌هایی که اکنون بیماران از پرستاران و پزشکان می‌کنند شاید ۱۰ سال قبل مطرح نبود بویژه در نقاطی که مردم هزینه می‌کنند و این حق را به خود می‌دهند که در تصمیمات بالینی و درمانی که دریافت می‌کنند، نقش داشته باشند.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیة‌الله (عج)، اظهار کرد: رونق هوم‌کر (پرستاری در منزل) به عنوان بخش کوچکی از پرستاری جامعه نگر اتفاق افتاده است و از طرفی با تغییر مطالبات ما هم باید استراتژی خود را تغییر دهیم. از دهه ۷۰ که آغاز تاسیس مراکز مشاوره پرستاری انجام شد و تاکنون نوع ارائه خدمات تغییر کرده است. بیماری‌های مزمن افزایش یافته و تاب آوری نظام سلامت در حوزه اقتصاد بسیار سخت شده است و ما ناخواسته به سمت ارائه خدمات گران‌قیمت رفتیم که پشت آن کلی از شرکا‌های دارویی هستند و از طرفی به مردم القا شده است اگر جایی خدمتی با پت‌اسکن، تجهیرات آنچنانی و... انجام نشود انگار خدمت انجام نشده؛ در حالی که اوایل دهه ۶۰ با کمک بهورزان توانستیم خیلی از بیماری‌های واگیردار را کنترل کنیم و به زعم من این مدل همچنان می‌تواند کمک کننده باشد.

او با اشاره به شکنندگی تاب‌آوری حوزه سلامت در حوزه اقتصاد، تصریح کرد: الان هم که پوشش بیمه‌ای بویژه در دولت سیزدهم افزایش یافته است و نزدیک به ۱۰۰ درصد شده‌ایم، اما می‌دانیم ظرف بیمه در خدماتی که ارائه می‌دهد محدودیت دارد و هنوز هزینه‌هایی که مردم از جیب پرداخت می‌کنند قابل توجه است و اگر یک خانواده متوسط دچار بیماری مزمن و صعب‌العلاج شوند، سطح طبقاتی‌شان تفاوت خواهد کرد. پس چاره‌ای نیست تا مدل ارائه خدمات در کشور تغییر کند و به سمت تکنولوژی و روش‌های ارزان قیمت برویم که یک راه آن پرستاری جامعه‌نگر است. نباید پرستار تنها در چهارچوب بیمارستان بماند، بضاعت پرستاری بیش از این‌ها است.

معاون پرستاری وزارت بهداشت بیان کرد: اگر مقام معظم رهبری میفرمایند به سمت توسعه شبکه بهداشتی بروید دقیقا منظورشان این است که نه فقط خانه بهداشت روستایی بلکه یک مدل رفتن به سمت پزشکی و پرستاری جامع‌نگر است. اگر پزشکی خانواده را داریم به جای اتکای تنها به پزشک باید به همکاران پرستار با نگاه جامعه نگر هم توجه شود تا به سطوح پنج‌گانه سلامت برسیم. سطح اول ارتقای سلامت است یعنی از این وضعیت با مشاوره دادن بهتر شویم، سطح دوم پیشگیری، سطح سوم درمان به موقع، سطح چهارم توانبخشی و سطح پنجم مراقبت‌های تسکینی است.

وی افزود: نکته مهم این است که پرستاری جامعه نگر در منازل مردم وقتی به درستی نقش خود را ایفا می‌کند که مراقبت کننده به همه ابعاد بیمار و زندگی‌اش توجه کند. سلامتی کسی که مراقب یک بیمار مزمن است هم در خطر است و به او هم باید توجه شود و به آن فرد آموزش دهند به گونه‌ای به بیمار خدمت بدهد که خودش بیمار نشود.

عبادی بیان کرد: بر اساس برنامه ششم، وزارت بهداشت مکلف بوده است که نظام خدمات جامع سلامت را طراحی و اجرا کند. جامعیت خدمات مشمول ما می‌شود که باید مبتنی بر نظام ارجاع باشد. الان در شرف نوشتن برنامه هفتم هستیم و امیدواریم نقطه نظرات سازمان نظام پرستاری به ما کمک کننده باشد.

وی افزود: سالانه ۸۵۰۰ تا ۱۰ هزار نفر در دانشکده‌ها نیروی پرستاری تربیت می‌شوند که خیلی از آن‌ها حتی طرح‌شان را هم شروع نمی‌کنند. حدود ۸۰ درصد این جمعیت خانم‌ها و حدود۲۰ درصد آن‌ها آقایان هستند که از گردونه آموزش خارج می‌شوند و آغاز به کار نمی‌کنند. برخی پس از مشاهده سختی‌های دو سال طرح، دیگر مشغول به کار نمی‌شوند، ولی اگر نظام سلامت فضایی ایجاد شود خیلی از این عزیزان تمایل دارند خدمات را در عرصه‌هایی مانند پرستاری جامعه نگر فعال باشند.

او در خصوص اقدامات وزارت بهداشت در زمینه پرستاری، اظهار کرد: از حدود دو سال گذشته کلینیک‌های آموزش به بیمار استارت خورد و پایلوت آن صورت گرفت. ما همه فارغ التحصیلان کارشناس ارشد بهداشت جامع و روان را رصد کردیم که جایی غیر از حیطه تخصصی فعال هستند؛ جایگذاری این افراد در کلینیک آموزش به بیمار می‌تواند به جامعه نگری خدمات کمک کند. در زمینه مراقبت تسکینی هم به زودی یک کلینیک مراقبت تسکینی نوزادان در بیمارستان مفید آغاز به کار خواهد کرد. مراقبت تسکینی موضوعی مهم است که در پکیج خدمات هوم‌کر هم بیاید.

وی افزود: حریم و حرمت خانه مردم در خدمات هوم کر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و همکاران ما باید به این بخش توجه کنند.

معاون پرستاری وزارت بهداشت، تاکید کرد: اینکه پرستاران طرحی با اتمام طرحشان از بیمارستان بروند و تعدیل شوند از نقاط ضعف ساختار وزارت بهداشت است. فضای بازار مناسب برای ارائه خدمت را باید از بیمارستان خارج کنیم تا کاریابی اتفاق افتد.