اقدام یکطرفه واشنگتن در آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیک برای مقابله با افزایش قیمتها، روابط آمریکا با آژانس بین‌المللی انرژی را تضعیف کرد. این سازمان، دیده‌بان انرژی جهان است که معمولا بر برداشت از ذخایر اضطراری نظارت می کند و ممکن است سوالاتی را درباره تداوم همکاری این گروه ایجاد کند.
آژانس بین‌المللی انرژی که شامل ۳۱ کشور صنعتی است، پس از شوک قیمت نفت سال ۱۹۷۳ تاسیس شد تا تامین انرژی مستمر اعضای خود را در صورت تحریم، جنگ یا طوفان ویران کننده، تضمین کند.
منابع آگاه به رویترز گفتند: اعضای این گروه نگران شده‌اند که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، از ذخایر نفت استراتژیک برای مهار تورم داخلی برای دلایل سیاسی استفاده می کند و هدفش حمایت از کشورهای مصرف کننده در برابر اختلال عرضه جهانی نیست.
یک منبع آگاه اظهار کرد: آژانس بین‌المللی انرژی از برداشت آمریکا از ذخایر استراتژیک که اقدامی یکجانبه از سوی این کشور بود، دچار انفعال شد.
یک منبع آگاه در یکی از اعضای این گروه با بیان این که از تصمیم آمریکا شوکه شده است، گفت: یک درک مشترک میان اعضای آژانس بین‌المللی انرژی وجود دارد که ما باید به صورت یک مجموعه همکاری کنیم.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش از دو دور آزادسازی نفت از ذخایر اضطراری در سال میلادی جاری، به رویترز اعلام کرده بود در تماس نزدیک با همه اعضای خود شامل آمریکا قرار دارد. این مشورت و تصمیمات گرفته شده برای اقدام گروهی، مطابق با رویه‌های آژانس بین‌المللی انرژی بوده است.
وزارت انرژی آمریکا پیش از اعلام آزادسازی نفت، اعلام کرد آمریکا با آژانس بین‌المللی انرژی و اعضایش در خصوص امنیت انرژی در تماس مرتب قرار دارد اما تایید کرد تصمیم برای برداشت از ذخایر استراتژیک، به صورت مستقل از آژانس بین‌المللی انرژی گرفته شده است.
این وزارتخانه در بیانیه خود به رویترز تصریح کرد آمریکا و اعضای دیگر آژانس بین‌المللی انرژی می توانند به صورت مستقل و جدا از اقدام هماهنگ اعضای این سازمان، نفت از ذخایر استراتژیک خود برداشت کنند.
مسئله مورد بحث این است که آمریکا ۳۱ مارس اعلام کرد ۱۸۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک برداشت می کند و در مدت شش ماه هر روز یک میلیون بشکه نفت عرضه خواهد کرد تا قیمتهای جهانی انرژی را کنترل کرده و کاهش عرضه نفت روسیه از زمان حمله این کشور به اوکراین را جبران کند.
منابع آگاه به رویترز گفتند: واشنگتن برخلاف گذشته، به اعضای آژانس بین‌المللی انرژی اعلام نکرده بود چنین تصمیمی را اعلام خواهد کرد و حجم نفتی که برداشت آن اعلام شد بسیار بزرگتر از برداشتهای قبلی بود و باعث تعجب همه شد.
تصمیم آمریکا یک روز پیش از دیدار اعضای آژانس بین‌المللی انرژی برای مذاکره درباره برداشت از ذخایر اضطراری اعلام شد. پس از این دیدار که به ریاست جنیفر گرانهولم، وزیر انرژی آمریکا برگزار شد، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد برداشت از ذخایر تصویب شده است اما درباره حجم آن جزئیاتی ارائه نکرد.
در آن مقطع، مدیریت آژانس بین‌المللی انرژی دیدارهایی با اعضای دیگر خودبرگزار کرد تا سهم هر عضو در برداشت از ذخایر اضطراری مشخص شود. پس از یک هفته دیپلماسی، از اعضای دیگرش بجز آمریکا برای آزادسازی ۶۰ میلیون بشکه دیگر نفت تعهد گرفت.
آمار ۶۰ میلیون بشکه نسبتا اندک است. بر اساس مقررات آژانس بین‌المللی انرژی، مشارکت یک کشور عضو در آزادسازی اضطراری هماهنگ، باید با میزان مصرف نفتش در این گروه متناسب باشد. آمریکا حدود نیمی از مصرف در میان اعضای این گروه را به خود اختصاص داده است و مشارکت آژانس بین‌المللی انرژی باید با برداشت آمریکا از ذخایر اضطراری برابری می کرد.
یک منبع آگاه گفت: این شدنی نبود. این امر غیرممکن بود زیرا هیچ کشوری چنین ذخایری نداشت. به این ترتیب سهم آمریکا در آزادسازی ذخایر نفت، ۷۵ درصد و سهم سایر اعضای آژانس بین‌المللی انرژی، ۲۵ درصد شد.
برداشت دولت بایدن از ذخایر استراتژیک، دومین برداشت در شش ماه گذشته بود. در نوامبر آمریکا در واکنش به افزایش قیمتها به دلیل بهبود ناگهانی تقاضا از اوج پاندمی ویروس کرونا، برداشت ۵۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر استراتژیک را اعلام کرده بود.
با وجود این که بعضی از اعضای آژانس بین‌المللی انرژی مانند کره جنوبی، انگلیس و ژاپن در این برنامه مشارکت کردند اما خود سازمان از حضور در آن خودداری کرد زیرا هیچ اختلال عرضه‌ای را مشاهده نمی کرد تا بخواهد دخالت کند.
با این حال پس از حمله روسیه به اوکراین، کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی شرایط را برای آزادسازی هماهنگ ذخایر مناسب دیدند و اول مارس برداشت جمعی ۶۰ میلیون بشکه نفت از ذخایر را اعلام کردند.
جمهوریخواهان مخالف بایدن، از اقدام دولت وی برای آزادسازی ۱۸۰ میلیون بشکه نفت به شدت انتقاد و اعلام کردند این تصمیم سیاسی بود و بایدن باید به جای این کار، تولیدکنندگان داخلی را به افزایش تولید تشویق می کرد.
قیمت بالای بنزین در آمریکا یک آسیب پذیری بزرگ برای حزب دموکرات بایدن در آستانه انتخابات میان دوره‌ای نوامبر دیده می شود.
یکی از وعده‌های انتخاباتی بایدن، توقف استفاده از سوختهای فسیلی برای کمک به مبارزه با تغییرات اقلیمی بود اما دولت وی موفق نشده است هیچ محدودیتی روی این صنعت اعمال کند و در ماههای اخیر از شرکتهای حفاری خواسته است تولیدشان را سرعت ببخشند تا قیمتها پایین بروند.
