سومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی بین‌المللی قرآنی بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با عنوان «نقش قرآن کریم در تمدن‌سازی» شامگاه (۳۰ فروردین‌ماه) با حضور نورالدین ابولحیه، مفسر قرآن از جمهوری الجزایر، محمدعلی میرزایی، رایزن فرهنگی اسبق ایران در لبنان و سیدحسن عصمتی، کارشناس امور قرآنی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.
محمد علی میرزایی، رایزن سابق فرهنگی ایران در لبنان در سخنانی، گفت: با توجه به جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، این جهان مدرن توانایی فکری انسان امروز برای تجدید تمدن را افزایش داده است.
وی بیان کرد: نوسازی تمدن در جهان اسلام و غیر اسلام به شکل یکسان وجود دارد و فرصتی است تا اندیشمندان جهان برای نوسازی تمدن خود استفاده کنند.
میرزایی ادامه داد: مرجعیت قرآن کریم در تمدن سازی نکته مهمی است. مرجعیت قرآن تنها منبع انحصاری برای تمدن سازی به معنای واقعی خودش است.
وی با اشاره به اینکه بحث خردورزی در نگاه قرآن بسیار اهمیت دارد، تاکید کرد: مدرنیته گرایان به سمت مدرنیته رفتند و از سنت فکری خود در جهان فاصله گرفتند و قرآن اینگونه نگاه را نمی‌پذیرد.
رایزن سابق فرهنگی ایران در لبنان اذعان کرد: قرآن کریم می‌تواند به انسان مدرن برای تمدن سازی کمک کند، در واقع قرآن تنها منبع و مرجع تمدن سازی و خلق تمدن نوین اسلام است.
نورالدین ابولحیه، مفسر قرآن از جمهوری الجزایر در ادامه این نشست، با بیان اینکه قرآن کریم از پروژه‌های تمدنی است، گفت: ما انواع تمدن‌ها را داریم و قرآن ظرفیت تمدن سازی جدید را دارد.
وی افزود: امروز تمدن مسلمانان را داریم نه تمدن اسلامی؛ تمدن‌ها در ذات خود فرق ماهوی با یکدیگر را ندارند.
ابولحیه اظهار داشت: قرآن کریم از تمدن مبتنی بر توحید سخن گفته است؛ تمدنی که عدالت و ارزش‌های الهی از دیگر ویژگی‌های آن است.
این مفسر قرآن بیان کرد: عدالت در قرآن و تمدن نوین اسلامی مبتنی بر قرآن جایگاه مهمی دارد.
وی در ادامه سخنانش، گفت: هواهای نفسانی از مهمترین آفت‌های تمدن نوین مورد نظر قرآن کریم است.
ابولحیه دموکراسی امروز را نابود کننده ارزش‌های اسلامی دانست و تأکید کرد: پیامبران قرآنی مانند حضرت سلیمان و داوود(ع) سازندگان تمدن مورد نظر قرآن کریم هستند؛ کسانی که پادشاهی و ریاست دنیا را در خدمت به بندگان خدا می‌گیرند نه هوا و هوس‌های خودشان.
این مفسر قرآن همچنین، مطرح کرد: جمهوری اسلامی ایران توانایی فعلیت بخشی به تمدن نوین اسلامی را دارد. دستاوردهای علمی و تکنولوژی ایران زمینه مناسبی برای شکل گیری تمدن نوین اسلامی را دارند.
وی افزود: تمدن قرآن با (بسم ربک) شروع شده است؛ تمدن مورد نظر قرآن کریم تمدن ربانی و مبتنی بر ارزش‌های الهی است.
ابولحیه گفت: خوشبختانه جهان اسلام امروز از ظرفیت پژوهش‌های قرآنی به ویژه در جمهوری اسلامی ایران می‌تواند برای پایه گذاری مبانی تمدن نوین اسلامی استفاده کند.
این مفسر قرآن اضافه کرد: تاریخ اسلام نشان می‌دهد که خلفا، امیران و حکام جهان اسلام به دنبال توسعه تمدن مورد نظر قرآن نبودند بلکه برای قدرت تلاش می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: تمدن اسلامی در درجه اول بر مبنای توحید و بعد از آن، بر مبنای عدالت است.
علم قرائت قرآن نخستین سنگ بنای تمدن اسلامی است
در بخش پایانی این نشست تخصصی، سید حسن عصمتی، کارشناس امور قرآنی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: من با سخن دکتر بولحیه موافقم که تمدن کنونی ما تمدن مسلمین است نه تمدن اسلامی.
وی افزود: تمدن یک میراث بشری است و از این نظر تفاوتی بین مسیحی، مسلمان، بودایی و ... وجود ندارد. من معتقدم همانگونه که رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب گفتند ما باید تمدن اسلامی بسازیم. اما چگونه؟ ما باید از علم الوسایل یا علومی که ما را در فهم بهتر قرآن کمک می‌کند بهره بگیریم. متفکران اسلامی اگر به جد درباره بنای تمدن اسلامی بیاندیشند باید از علوم دیگر کمک بگیرند.
این کارشناس قرآنی اظهار داشت: قرآن کریم کتاب الله است و کتاب مفهومی کاملا تمدنی است. دقت در این مفاهیم تمدنی، سنگ بنای تمدن سازی از نگاه قرآن است.
وی بیان کرد: کلمه اقرء نخستین کلمه‌ای است که بر ساحت بشری نازل شده است. اقراء یعنی خوانشی که بتواند به مفهوم سازی در ذهن انسان کمک کند، بنابراین برای تمدن سازی از نگاه قرآن ما اولا نیاز به خردورزی با اتکا به مرجعیت قرآن داریم و از سوی دیگر با نگاه به واقعیات موجود باید به سوی پرسشگری گام برداریم؛ به ویژه جوانان را به پرسش از چگونگی تمدن سازی از نگاه قرآن تشویق کنیم.
عصمتی ادامه داد: امید است جوانان ما با قرائت و تدبر در قرآن و نیز مطابقت با واقعیت‌های موجود به درک درستی از مرجعیت قرآن در تمدن سازی برسند.
وی خاطرنشان کرد: ما علاوه بر علوم اسلامی مانند فلسفه، که در آن اندیشمندان بزرگی داریم نیاز به علومی از جمله انسان‌شناسی، روانشناسی و جامعه‌شناسی پدیدارشناسی داریم تا تمدن نوین اسلامی بسازیم.
