حسن بهشتی پور در گفت‌وگویی به ارائه تحلیلی از تحولات روابط روسیه و اوکراین پرداخت و خاطر نشان کرد: واقعیت این است که اوکراین همواره در تاریخ روسیه نقش پر اهمیت و ویژه‌ای داشته و روسیه نمی‌تواند تحولات اوکراین را نادیده بگیرد.
وی افزود: در سال ۸۸۲ میلادی که روسیه به وجود آمد در سایه اتحاد کیف، یک امپراتوری تشکیل شد و از آن به بعد در سال‌های متعدد اوکراین نقش حائل بین روسیه و غرب را ایفا کرده است. اوکراین همچنین در جنگ‌های بین فرانسه و روسیه و در جنگ جهانی دوم در دفاع از روسیه نقش آفرینی هایی داشته است. پس از جنگ جهانی دوم تا زمان فروپاشی شوروی، اوکراین توانست بطور ویژه یک کرسی در سازمان ملل کسب کند و به عضویت این سازمان درآید.
این کارشناس مسائل روسیه اظهار کرد: از جمله تحولاتی که امروز در روابط در روسیه و اوکراین مشاهده می کنیم این است که دولت آقای زلینسکی (رئیس‌جمهور اوکراین) گرایشاتی به غرب دارد و به دنبال توسعه روابط با اتحادیه اروپا آمریکا است؛ به ویژه اینکه به دلیل نگرانی از تهدیدات روسیه، به دنبال عضویت در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هستند؛ این درحالیست که روس‌ها به شدت نگران عضویت اوکراین در ناتو هستند.
بهشتی پور ادامه داد: اگرچه ناتو توانسته بعد از فروپاشی شوروی کل بلوک شرق را به عضویت بگیرد و روسیه نیز تا پیش از اوکراین عضویت کشورهای عضو بلوک شرق سابق را تحمل کرده اما عضویت اوکراین و کشورهای دیگر را یک تهدید برای خود محسوب می‌کند؛ به ویژه اینکه معتقد است اگر اوکراین عضو ناتو شود، موشک‌های استراتژیک در خاک اوکراین مستقر خواهد شد و این امنیت روسیه را تهدید می‌کند. روسیه نیز به همین دلیل برای اوکراین اهمیت قائل می شود و یک صد هزار نیرو را در نزدیکی مرزهای خود به این کشور مستقر و چندین رزمایش برگزار کرده و در صدد است تا رزمایشی جدید با بلاروس برگزار کند.
وی همچنین به بیان تاریخچه ای از جدایی شبه جزیره کریمه از شوروی پرداخت و خاطر نشان کرد: شوروی از قرن ۱۸ بر شبه جزیره استراتژیک کریمه مسلط بود؛ در زمان آقای خروشچوف(از رهبران اتحاد جماهیر شوروی) این شبه جزیره را عملا به اوکراینی‌ها سپرد؛ این اقدام گرچه برای روس‌ها سنگین بود ولی در چارچوب شوروی این موضوع را پذیرفتند اما بعد از فروپاشی شوروی، روسیه قراردادی با اوکراین منعقد کرد که در بندر سواستوپول شبه جزیره کریمه مستقر شود و بتواند جایگاه خود را در شمال دریای سیاه حفظ کند؛ روسیه اقدام خود در سال ۲۰۱۴ در شبه جزیره استراتژیک کریمه در شمال دریای سیاه را اشغال نمیداند بلکه معتقد است که این شبه جزیره را آزاد کرده است.
این کارشناس مسائل اوراسیا افزود: در تشریح اقدام روسیه در مناقشه شبه جزیره کریمه: بعد از تحولات در اوکراین و به قدرت رسیدن یک دولت غرب گرا در سال ۲۰۱۴ در این کشور، روسیه عملاً کریمه را به اشغال خود درآورد و سپس یک همه پرسی برگزار کرد و اکثریت مردم رای دادند که کریمه ضمیمه خاک روسیه شود و این کار را هم انجام دادند. غربی‌ها که این موضوع را تحمل نمی کردند، تلاش نمودند تا از طریق همه اهرم‌های خود فشارهایی به روسیه وارد کنند که یکی از آنها وضع تحریمهایی از سوی اتحادیه و آمریکا علیه روسیه بود و دیگری اعمال فشار از طریق اوکراین به این کشور است. همچنین غرب در بلاروس از طریق مخالفان آقای لوکاشنکو(رئیس‌جمهور بلاروس) درحال اعمال فشارهایی علیه روسیه هستند.
بهشتی پور در ادامه به برنامه ریزی روسیه برای برگزاری یک رزمایش مشترک با بلاروس اشاره و اظهار کرد: اینگونه نیست که فقط روس‌ها اقدام به برگزاری رزمایش نظامی کنند، بلکه غربی ها نیز تا کنون رزمایشهایی با اوکراین رزمایش برگزار کرده اند و همه کشورها حق دارند با برگزاری رزمایش های مختلف، آمادگی نظامی خود را به طرف‌های مقابل خود نشان دهند.
وی خاطر نشان کرد: با در نظر گرفتن همه این جوانب، موضوع این است که آیا واقعاً روسیه در شرایط فعلی به اوکراین حمله خواهند کرد؟ پیش‌بینی من این است که روسیه دست به چنین کاری خطرناکی نمی‌زند چون روسیه الان در شرایط خوبی از لحاظ اقتصادی قرار ندارد و وضعیت مناسبی ندارد که بخواهد درگیری جدیدی با متحد قبلی خود یعنی اوکراین ایجاد کند؛ در واقع وارد شدن به اوکراین برای روس‌ها ساده است ولی خارج شده از آن یک باتلاق برای روسیه ایجاد می‌کند. همچنین غربی‌ها نیز به صراحت اعلام کردند که حاضر به درگیری نظامی با روسیه بخاطر اوکراین نیستند اما تحریم هایی علیه روسیه اعمال خواهند کرد.
این کارشناس مسائل روسیه همچنین به مقایسه تحریمهای اعمال شده علیه ایران و این تحریمهای اعمال شده علیه روسیه توسط غرب پرداخت و اظهار کرد: تحریمهایی که اخیراً توسط غرب بر روسیه اعمال شده است، با وجود اینکه نسبت به تحریمهایی که علیه ایران اعمال می شود، محدودتر است، اما به این دلیل که اقتصاد روسیه بر خلاف ما که پیوندی با اقتصاد غرب نداریم، پیوندهای بسیاری با غرب دارد، فشارهای بسیاری را متحمل شده است و این تحریم‌ها می‌تواند برای روسیه فلج کننده باشد.
بهشتی پور در ادامه درباره طرح تئوری استفاده روسیه از کارت ایران در مناقشه اوکراین که از سوی برخی مطرح می‌شود، تصریح کرد: استفاده از کارت ایران توسط روسیه در مسائل مختلف زمانی معنا دارد که ایران از روسیه حرف شنوی داشته باشد و ایران در برابر خواسته های این کشور، بگوید «چشم» که امروز اینگونه نیست. ایران هیچ گاه در مورد اوکراین موضع روسیه را تایید نکرده و اشغال کریمه را به رسمیت نشناخته اما مخالفتی نیز نداشته است چون ضرورتی وجود نداشته در شرایطی که با آمریکا درگیر است، با روسیه هم درگیر شود.
وی با بیان اینکه «هیچ گاه اینطور نبوده که چون روسیه خواسته به کریمه برود، ایران هم از او حمایت کند»، خاطر نشان کرد: ایران همواره روابط خوبی با اوکراین داشته و دارد؛ گرچه بعد از ماجرای هواپیمای اوکراینی، این روابط با مشکلاتی مواجه شده اما این موضوع ربطی به تنش روسیه با اوکراین ندارد.
این کارشناس مسائل روسیه با تاکید بر اینکه ایران تابعیتی از روسیه ندارد تا روسیه بخواهد از کارت ایران استفاده کند و در برجام امتیازاتی به غرب بدهد تا از آنها امتیازاتی در اوکراین بگیرد، گفت: عین این تئوری را برخی زمانی درباره سوریه مطرح می‌کردند؛ در سال ۲۰۱۴ که در روابط روسیه با غرب بر سر ماجرای کریمه تنش ایجاد شده بود، برخی می‌گفتند روس‌ها در سوریه کوتاه خواهند آمد و سوریه را به غرب می‌فروشند تا به ازای آن، اوکراین را به دست آورند؛ در حالی که دیدیم همچنین چیزی رخ نداد و هم غرب از اوکراین کوتاه نیامد و هم روسیه از شرق مدیترانه به راحتی دست نکشید و دیدیم که بشار اسد(رئیس‌جمهور سوریه) همچنان در دمشق ماند.
بهشتی پور در پایان با بیان اینکه بنابراین تئوری معامله روسیه با کارت ایران در ماجرای اوکراین به دلیل عدم تابعیت ایران از روسیه و همچنین دانشتن این موضوع از سوی غرب که روسیه نمی‌تواند از قول ایران پیشنهادی بدهد، منتفی است»، تاکید کرد: اگر واقع بین باشیم همراهی روسیه و چین با ما در برجام به نفع ایران است و اگر کشورها را به سمت غرب هل دهیم از این منظر که جبهه مخالف خود را تقویت کردیم، به ضرر خودمان است اما این موضوع به هیچ وجه به معنای این نیست که غرب از اوکراین کوتاه بیاید.
