از سوم شهریور و پس از رای اعتماد مجلس یازدهم به وزرای دولت سیزدهم و انتخاب معاونان و روسای سازمان‌ها، سید ابراهیم رئیسی و تیم همراهش سکان هدایت قوه مجریه را به دست گرفتند. فشار تحریم‌های آمریکا و همراهی متحدانش از یک سو و همه‌گیری ویروس کرونا از سوی دیگر، باعث شد که دولت سیزدهم با مشکلات زیادی کار خود را آغاز کند.
البته قضاوت عملکرد در ۱۰۰ روز چندان نمی‌تواند نمره دولت سیزدهم را مشخص کند، اما بررسی چند موضوع که در این مدت رئیسی و یارانش با آن دست و پنجه نرم کرده‌اند شاید بتواند تصویری کلی از آنچه قرار است در چهار سال آینده بر قوه مجریه بگذرد، ارائه کند.
تورم نزدیک به ۵۰ درصدی، رشد اقتصادی منفی، بی‌ثباتی در بازار ارز از مشکلاتی است که دولت در این ۱۰۰ روز اول با آن مواجه بوده و تلاش کرده برای بهبودش قدم‌هایی بردارد. محدود کردن استفاده از منابع بانک مرکزی و کاهش بدهی دولت، نظارت بر بازار، تلاش برای کاهش خلق پول در بانک‌ها، مهار تورم و رساندن آن به نزدیک به ۳۹ درصد، کاهش ۰.۳ درصدی پایه پولی، ابلاغ ضوابط اجرایی سیاست‌های ارزی و تجاری برای توسعه صادرات و مدیریت واردات از جمله ضوابط خاص تجاری و ارزی و ضوابط تهاتر کالا با نفت و میعانات گازی، کم کردن رسوب کالا در گمرکات و سرعت بخشیدن به ترخیص کالاها به ویژه دارو از جمله اقدامات دولت سیزدهم در این مدت بوده است.
بنا به آمارهای ارائه شده توسط مسئولان دولت سیزدهم، درآمدهای عمومی دولت در انتهای مهر نزدیک به ۲ هزار و ۳۸۳ میلیارد ریال بوده که نسبت به پایان تیر سه برابر شده است. میزان درآمدهای مالیاتی (با مالیات بر واردات) در پایان مهر ۱۷۵۷ هزار میلیارد ریال شده که نسبت به متوسط چهار ماه اول سال ۱۴۰۰، حدود ۹۳ درصد افزایش یافته است. همچنین میزان درصد تحقق درآمدهای مالیاتی نسبت به چهار ماه ابتدایی سال، ۲۳ درصد افزایش داشته است.
از طرفی متوسط واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در دوره سه ماهه استقرار دولت سیزدهم ۷۵ هزار میلیارد ریال بوده که بیش از ۲.۶ برابر متوسط چهار ماه ابتدایی سال است. ضمن اینکه در دو ماهه منتهی به مهر، مجموع ارزش و وزن صادرات گمرکی ۹.۴ میلیارد دلار معادل ۲۹.۷ میلیون تن بوده که نسبت به دو ماهه منتهی به مرداد افزایش ۳۵ درصدی را نشان می‌دهد.
در ابتدای دولت سیزدهم بنا به گفته محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور، کشور در تامین کالاهای اساسی با مشکل مواجه بوده و کمبود ۸ میلیون تن گندم وجود داشته، اما با تشکیل کارگروهی ویژه حدود ۲۰۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات برای نهادهای مسئول برای خرید تضمینی گندم و سایر کالاهای اساسی و بیش از ۳ هزار میلیارد دلار ارز ترجیحی و ۶۰ هزار میلیارد ریال برای واردات کالاهای اساسی، نهاده‌های کشاورزی و کود مورد نیاز کشاورزان تامین شده تا مشکل کمبود کالاهای اساسی برطرف شود.
همچنین برای اصلاح نظام توزیع با کمک گرفتن از استارت‌آپ‌ها و خدمات اینترنتی و کاهش نقش واسطه‌ها در تامین مایحتاج عمومی مردم و مدیریت بازار اقداماتی از جمله رونمایی از سایت بازرگام برای خرید بی‌واسطه کالاهای اساسی و مصرفی مردم صورت گرفته که ادامه دارد.
وضعیت حقوق و دستمزد از معضلات دیگری است که دولت با آن روبرو بوده و در ماه‌های گذشته شاهد تجمعات اصناف مختلف بوده‌ایم. دولت سیزدهم در این زمینه تلاش کرده بدون استقراض از بانک مرکزی حقوق‌ها را پرداخت کند و به دستور رئیس قوه مجریه، کارگروهی برای ساماندهی نظام پرداخت عادلانه و جلوگیری از تبعیض ایجاد شده است. از طرفی اولویت‌بندی پرداخت معوقات برخی اقشار مانند کادر درمان و فرهنگیان صورت گرفته و آیین‌نامه‌ای برای ساماندهی حقوق و مزایای مدیران عامل و اعضای هیات مدیره شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات غیرانتفاعی وابسته به دولت تدوین شده تا نظام مشخصی در پرداخت‌ها ایجاد و از حقوق‌های نجومی جلوگیری شود.
برای ارتقای سلامت اقتصادی راهبردهای دوازده گانه مبارزه با فساد از سوی رئیس دولت سیزدهم ابلاغ شده و سند جامع اصلاح بسترهای تولید فساد در کشور در آستانه ابلاغ است. ضمن اینکه رئیس قوه مجریه با اختیارات اصل ۱۲۷ قانون اساسی بازرس و نماینده ویژه‌ای برای مبارزه با فساد منصوب کرده است.
حمایت از تولید داخلی یکی از شعارهای رئیس جمهور در انتخابات ۱۴۰۰ بود که در این ۱۰۰ روز اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است. پرداخت ۴۷۷.۸ هزار میلیارد ریال تسهیلات برای حمایت از تولیدکنندگان به ویژه بنگاه‌های کوچک و متوسط و شرکت‌های دانش‌بنیان و پیشران، تامین ۷۸۱۸.۲ هزار میلیارد ریال سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی، تامین ۲۰ هزار میلیارد ریال اوراق گام برای زنجیره تولید صنعت خودروسازی و پرداخت ۱۰۹.۲ هزار میلیارد ریال تسهیلات به واحدهای آسیب‌دیده از کرونا از جمله این اقدامات بوده است.
در بخش مسکن، رئیس دولت سیزدهم در تبلیغات انتخاباتی خود وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال را داد. در این زمینه تاکنون جایابی و آماده‌سازی زمین برای ساخت ۲.۵ میلیون مسکن در سراسر کشور صورت گرفته و سهم تسهیلات بانکی در شورای عالی پول و اعتبار تصویب و ابلاغ شده است. همچنین عملیات اجرایی ساخت ۷۰۰ هزار واحد مسکونی در سراسر کشور آغاز شده و به نیازمندان و معلولان به تعداد ۱۹۰۰ واحد مسکونی برای تامین مسکن کمک شده است.
شیوع ویروس کرونا در کشور و مرگ و میرهای ناشی از آن از جمله معضلات اساسی ماه‌های گذشته بوده که علاوه بر فرسودگی کادر درمان، به کسب و کارهای زیادی هم آسیب وارد کرده است. دولت سیزدهم در سه ماه گذشته با خرید بیش از ۱۰۰ میلیون دوز واکسن و تزریق بیش از ۱۰۵ میلیون دوز واکسن، تلاش کرده بیماری کووید-۱۹ را در کشور کنترل کند که این موضوع در کاهش تعداد فوتی‌های ناشی از کرونا دیده می‌شود.
در این ۱۰۰ روز دولت با بحران‌هایی از جمله کمبود آب در مناطق مختلف کشور مواجه بوده که اعتراضات مردمی گسترده‌ای را هم در برخی استان‌ها از جمله اصفهان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری و... ایجاد کرده است. دولت سیزدهم در این مدت تلاش کرده با آغاز اجرای طرح‌های مصوب شورای عالی آب و ایجاد راهکارهایی مانند حفر چاه‌های ژرف و استفاده از آب‌شیرین‌کن، این بحران را مدیریت کند.
ایجاد تشکیلات جهاد آبرسانی در وزارت نیرو، اولویت‌بندی طرح‌های نیمه‌تمام فصول منابع آب و پیشنهاد بسته مالی برای تکمیل و بهره‌برداری ۳۴۰ طرح نیمه‌تما، تفاهم‌نامه با قرارگاه جهادی امام حسن مجتبی (ع) برای آبرسانی به ۱۰ هزار روستای دارای تنش آبی، تدوین تفاهم‌نامه با تامین‌کنندگان لوله‌های مورد نیاز طرح‌های اولیویت‌دار منابع آب، تجهیز ۱۶۰۴ حلقه چاه کشاورزی به کنتورهای هوشمند، انسداد ۱۳۸۷ حلقه چاه غیرمجاز و... از جمله اقدامات دولت برای کم کردن بحران آب کشور بوده است.
از طرفی حمله سایبری به سامانه هوشمند سوخت کشور از جمله اقداماتی بود که بر اساس آن تلاش شد دولت با بحرانی جدید مواجه شود، اما دولت سیزدهم تلاش کرد به سرعت وارد ماجرا شده و با مدیریت ماجرا، از ایجاد یک بحران امنیتی به دنبال حمله سایبری به زیرساخت‌های سوخت کشور جلوگیری کند و با تزریق آرامش در جامعه و تخصیص سهمیه بنزین خاص، درصدد جبران خسارات وارد شده به مردم برآید.
همچنین حضور در میان مردم و کم کردن فاصله میان مدیران و مردم از جمله اقداماتی بوده که اعضای دولت به دنبال آن بوده‌اند به گونه‌ای که رئیس دولت سیزدهم در این ۱۰۰ روز با انجام سفر استانی تاکنون از ۱۲ استان کشور بازدید کرده و مستقیم در جریان مشکلات مردم و کمبودهای استان قرار گرفته است.
در موضوع ساست خارجی، علاوه بر پیگیری مذاکرات احیای برجام و رفع تحریم‌ها که مدتی است آغاز شده، نزدیک به ۱۰۰ ملاقات و گفت‌وگوی تلفنی با مقامات عالی کشورهای دیگر صورت گرفته و رئیس دولت سیزدهم در دو اجلاس شانگهای و سران اقتصادی اکو شرکت کرده است. عضویت دائمی در پیمان همکاری شانگهای و امضای قرارداد سوآپ گازی سه‌جانبه با ترکمنستان و آذربایجان از جمله نتایج این سفرها بوده است. ضمن اینکه در این مدت، ۲۱ پروژه دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای هدف در دولت سیزدهم تدوین شده است.
بررسی این اقدامات دولت سیزدهم در ۱۰۰ روز ابتدایی آغاز به کار آن نشان می‌دهد که رئیس دولت و تیم همراه او با انگیزه و انرژی تلاش دارند که به وعده‌های انتخاباتی خود و رفع مشکلات کشور عمل کنند، اما هنوز زمان زیادی برای قضاوت عملکرد دولت سید ابراهیم رئیسی باقی مانده است و باید منتظر ماند دید که آیا این دولت چگونه خواهد توانست بر بحران‌های موجود در کشور غلبه کند .
