دکتر فیروزه بلاش_جراح و متخصص زنان و زایمان، گفت: سقط مکرر به وقوع حداقل دو یا سه سقط ناخواسته جنین اطلاق می‌شود. در مواردی که سن خانم بالا باشد، سابقه ناباروری وجود داشته باشد و یا خانم دچار مشکلات زمینه‌ای باشد، با وقوع دو بار سقط جنین، باید بررسی‌های لازم انجام شود.
وی در ادامه توضیح داد: سقط مکرر می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد. سقط مکرر اولیه یعنی خانم سابقه بارداری سالم و موفق و تولد نوزاد زنده را ندارد. سقط مکرر ثانویه یعنی خانم قبلاً سابقه بارداری سالم و تولد نوزاد را داشته اما اکنون دچار سقط می‌شود. شیوع سقط مکرر حدود یک درصد شیوع برآورد شده و خوشبختانه حدود ۷۰ درصد موارد سقط مکرر قابل کنترل و درمان است.
این عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره علل معمول سقط مکرر، بیان کرد: شایع‌ترین علت بروز سقط مکرر علل ژنتیکی است. یعنی جنین به دلیل ناهنجاری‌های ژنتیکی سقط می‌شود. بروز اختلالات ژنتیکی در جنین لزوماً به دلیل وجود ناهنجاری‌های ژنتیکی در پدر و یا مادر نیست؛ ممکن است هر دو کاملاً سالم باشند اما جنین دچار اختلال شود و یا هر دو به ظاهر نرمال باشند اما اختلالات کوچکی داشته باشند که در زندگی خودشان مشکلی ایجاد نمی‌کند اما باعث بروز ناهنجاری و عدم تعادل کروموزومی در جنین شود.
وی عوامل ایمونولوژیک را به عنوان یکی دیگر از علل سقط مکرر برشمرد و اظهار کرد: گاه سیستم ایمنی به دلایلی قادر به تحمل جنین نیست. یعنی جنین را به عنوان موجودی بیگانه و مهاجم شناسایی می‌کند و آن را دفع می‌کند. در واقع سیستم ایمنی بدن مادر نمی‌تواند خود را با بارداری و رشد جنین تطبیق دهد و علیه جنین شروع به فعالیت می‌کند که نتیجه آن بروز سقط‌های مکرر است.
وی در ادامه افزود: گاهی سقط مکرر ریشه در ناهنجاری‌های رحم یا دهانه رحم دارد. ناهنجاری رحم می‌تواند ساختاری باشد، یعنی ساختار رحم نرمال نباشد. رحم تک‌شاخ، رحم دوشاخ، سپتوم رحمی و فیبروم‌های داخل رحم از جمله ناهنجاری‌های ساختاری رحم‌اند. ناهنجاری‌های دیگر رحم مانند چسبندگی نیز می‌توانند باعث بروز سقط مکرر شوند. چسبندگی رحم می‌تواند ناشی از عللی همچون عفونت یا دستکاری‌های قبلی باشد. نارسایی دهانه رحم یا سرویکس هم از جمله علل سقط مکرر است، بدین معنا که دهانه رحم به دلیل کوتاه بودن و ضعف قادر به بسته ماندن تا پایان ۹ ماه بارداری نیست.
بلاش اختلالات اندوکرین یا غدد درون‌ریز را یکی دیگر از علل سقط مکرر دانست و بیان کرد: انواع اختلالات غددی و متابولیک می‌توانند باعث بروز سقط مکرر شوند. دیابت، کم کاری تیروئید، سندرم آنتی‌فسفولیپید و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک از جمله این اختلالات‌اند. همچنین، نارسایی در فاز لوتئال تخمک نیز از جمله علل غددی سقط مکرر است. نارسایی در فاز لوتئال یعنی تخمک نمی‌تواند پروژسترون لازم را تا هفته هشتم بارداری که جفت شروع به ترشح پروژسترون می‌کند، تولید کند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، افزود: علت دیگری که ممکن است به‌ظاهر کم‌اهمیت قلمداد شود، عوامل مربوط به سبک زندگی است. خطر بروز سقط مکرر در خانم‌هایی که سبک زندگی سالمی ندارند، بیشتر است. عواملی مثل چاقی، مصرف دخانیات، مصرف الکل و برخی داروها ممکن است زمینه‌ساز بروز سقط جنین شوند.
وی درباره پیشگیری از بروز سقط مکرر، بیان کرد: توصیه اصلی ما این است که زوج‌های عزیز با برنامه‌ریزی اقدام به بارداری کنند و دو تا سه ماه قبل از اقدام به بارداری برای ارزیابی‌های اولیه مراجعه کنند. در این ویزیت ما با گرفتن شرح حال دقیق و درست می‌توانیم به نکات مهمی پی ببریم. برای نمونه اگر خانم سابقه اختلالات عروقی مثل واریس یا آمبولی داشته باشد، باید عوامل انعقادی را بررسی کنیم. یا اگر ازدواج فامیلی باشد یا در خانواده سابقه سقط مکرر وجود داشته باشد، زوج را برای مشاوره و بررسی‌های ژنتیکی ارجاع می‌دهیم. در آزمایشات اولیه دیگر علل سقط مکرر مانند دیابت، اختلالات تیروئید، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و ... نیز بررسی می‌شود و با مشخص شدن عوامل خطر و کنترل و درمان آنها، می‌توانیم کمک کنیم که یک بارداری سالم و موفق طی شود.
وی در مورد مراقبت‌های بارداری در مبتلایان به سقط مکرر، گفت: این دسته از خانم‌ها باید از ابتدای بارداری تحت نظر باشند و مراقبت‌های ویژه دریافت کنند زیرا هم علل سقط مکرر باید در ایشان کنترل شود، هم عوارض بارداری. توجه به این نکته ضروری است که عوارض بارداری در مبتلایان به سقط مکرر بیشتر است. بسته به علت سقط مکرر، داروهای لازم ممکن است از دو تا سه ماه قبل از بارداری شروع شود یا از آغاز بارداری و تشکیل شدن قلب جنین. در این دسته از خانم‌ها فواصل ویزیت‌های کنترل بارداری باید کوتاه‌تر باشد. اسکن آنومالی جنین باید با دقت زیاد انجام شود. در سه ماهه نخست باید دو تا سه بار دهانه رحم بررسی شود تا اگر در حال کوتاه شدن بود، عمل سرکلاژ یا دوختن دهانه رحم انجام شود که عمل ساده‌ای است و می‌تواند بارداری را نجات دهد. همچنین مبتلایان به سقط مکرر باید از نظر عوارض بارداری مانند اختلال تحمل قند خون و دیابت، فشار خون و عوامل خطر زایمان زودرس به دقت بررسی شوند.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در ادامه توضیح داد: کلینیک سقط مکرر ابن‌سینا خدمات فوق‌تخصصی درمان سقط مکرر و همچنین، خدمات کنترل بارداری در این دسته از افراد را به مراجعان ارائه می‌کند. فعالیت متخصصان این کلینیک به‌صورت گروهی است و ما می‌توانیم علل مختلف سقط مکرر را بررسی و درمان مناسب را به زوج ارائه کنیم. اگر به علل ژنتیکی شک کردیم، با مشاوره ژنتیک، آزمایش کاریوتایپ و بررسی ژنتیکی محصول بارداری سقط‌شده (در صورت وجود) به تشخیص می‌رسیم و اگر تشخیص دهیم که اختلالات ژنتیکی عامل سقط مکرر است، زوج را به کلینیک درمان‌های جایگزین برای دریافت جنین اهدایی ارجاع می‌دهیم.
وی در ادامه افزود: اگر شک به اختلالات ایمونولوژیک مطرح باشد، متخصص ایمونولوژی پس از اقدامات تشخیصی لازم، متناسب با شرایط خانم داروهای لازم مانند آسپرین، هپارین، کورتیکواستروئید یا آی‌وی‌آی‌جی را دو تا سه ماه پیش از بارداری یا پس از وقوع بارداری برای خانم تجویز می‌کند. همچنین، در صورت نارسایی فاز لوتئال می‌توانیم شیاف پروژسترون یا آمپول‌های طولانی‌اثر پروژسترون را برای خانم تجویز کنیم و به حفظ بارداری کمک کنیم.
بلاش با اشاره به دیگر اقدامات تشخیصی و درمانی سقط مکرر، گفت: تمام امکانات لازم برای تشخیص و درمان اختلالات ساختاری و غیرساختاری رحم و دهانه رحم، مانند سونوگرافی، هیستروسالپینگوگرافی یا عکس رنگی رحم، هیستروسونوگرافی و هیستروسکوپی نیز در مرکز وجود دارد. همه آزمایشات لازم نیز در آزمایشگاه‌های مرکز با دقت و کیفیت بالا انجام می‌شود و اگر اختلالاتی مانند کم‌کاری تیروئید یا دیابت تشخیص داده شد، خانم به متخصص داخلی یا غدد ارجاع داده می‌شود تا پس از کنترل این اختلالات اجازه بارداری داده شود.
بنابر اعلام روابط عمومی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا وی در پایان یادآور شد: خوشبختانه در مرکز ابن‌سینا همه امکانات تشخیصی و درمانی به‌طور متمرکز در دسترس متخصصان و مراجعان قرار دارد و همکاری متخصصان رشته‌های مختلف مرتبط با سقط مکرر، مانند زنان و زایمان، اورولوژی، ژنتیک، ایمونولوژی، داخلی، تغذیه و ... باعث می‌شود وقت و هزینه زوج‌ها هدر نرود و بتوانند با اطمینان خاطر روند تشخیص و درمان خود را طی کنند و همچنین از خدمات کنترل بارداری کلینیک بارداری مرکز بهره‌مند شوند تا دوران بارداری را به سلامت تا پایان طی کنند و شاهد تولد فرزند سالم خود باشند.
