امسال ششمین محرمی است که به بهانه رسیدن روزهای عزای حسینی و شهادت امام سوم شیعیان و یارانش یادی از فیلم «رستاخیز» می‌کنیم؛ فیلمی که ساخت آن ۱۰ سال طول کشید تا کارگردانش یکی از آرزوهای خود یعنی فیلمی درباره حماسه عاشورا را به تصویر درآورد.
احمدرضا درویش که فیلمش در سی‌ودومین جشنواره فجر ۹ جایزه از جمله بهترین فیلم و کارگردانی را گرفت، به احتمال فراوان آن ۱۰ سال را خیلی راحت‌تر از این هفت سال قبل پشت‌سر گذاشته؛ هفت سالی که «رستاخیز» از جمع توقیفی‌های سینمای ایران تکان نخورده است.
«رستاخیز» با حضور جمع زیادی از هنرمندان مطرح داخلی و خارجی در سال ۱۳۹۱ ساخته شد و پس از رونمایی در جشنواره فیلم فجرسال ۹۲، تابستان دو سال بعد در سینماها اکران شد؛ اما نمایش عمومی این فیلم به یک روز هم نرسید و فیلم با دستور وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی (علی جنتی) بخاطر آنچه «نظر مخالف بعضی از مراجع عظام» عنوان می‌شد، از پرده سینماها پایین کشیده شد.
علت این مخالف‌ها و تصمیم به توقف اکران فیلم که عملا به توقیف آن منجر شد، به نمایش چهره حضرت ابوالفضل (ع) مربوط می‌شد و بعد از پیگیری‌های فراوان تنها راه حل، پوشاندن چهره بازیگر این نقش با هاله نور بود؛ راه حلی که سازندگان فیلم پس از گذشت هفت سال به آن راضی نشده‌اند و به نظر می‌رسد این عدم رضایت از سال قبل جدی‌تر هم شده باشد چرا که مردادماه سال گذشته حسین انتظامی - رییس سازمان سینمایی - در نشست خبری خود در سوالی درباره امکان اکران آنلاین فیلم که با شیوع کرونا این شیوه نمایش رونق گرفته بود، اعلام کرد: «مجوز عرضه «رستاخیز» در شبکه نمایش خانگی در سال ۱۳۹۸ صادر شده و موضوع از نظر سازمان سینمایی منعی ندارد.» بعد از چنین اظهارنظری، این سوال مطرح شد که آیا مجوز نمایش «رستاخیز» با اصلاحات مدنظر مخالفان فیلم صادر شده است یا مطابق نسخه دلخواه سازندگان؟!
برای این سوال تقی علیقلی‌زاده - تهیه‌کننده «رستاخیز» - هم پاسخی نداشت و در همان مقطع در گفت‌وگویی با ایسنا درباره اینکه آیا نمایش چهره حضرت ابوالفضل (ع) در شبکه نمایش خانگی مشکلی ندارد و فقط این ایراد برای اکران در سینماها وارد است؟ بیان کرد: «این سوال برای من به عنوان تهیه‌کننده و احتمالا آقای درویش به عنوان کارگردان هم مطرح است و همچنین این موضوع سوال افکار عمومی هم می‌تواند باشد. پاسخ آن چیست؟! یک فیلمی می‌تواند در شبکه نمایش خانگی عرضه شود با سکانس مورد بحث ولی در اکران نمی‌تواند، به ویژه اینکه اکنون وی‌اودی‌ها به اجبار و به عنوان یک راهکار ناگزیر، جایگزین اکران سینمایی شده‌اند.»
او یادآوری کرده بود: «سال ۱۳۹۴ نامه‌ای از وزارت ارشاد برای جلوگیری از اکران فیلم آمد که اعلام کرد تا تامین نظر مراجع تقلید، اکران فیلم تعلیق می‌شود. حال سوال این است آیا بعد از گذشت پنج سال (۱۳۹۹)، نظر آقایان مراجع تامین شده است؟ آیا تشخیص وزارت ارشاد یا نظر آقایان مراجع تغییر کرده است؟ آیا شرایط فرهنگی و اجتماعی کشور باعث این گشایش است؟ من به عنوان تهیه‌کننده فیلم پاسخی به این پرسش‌ها ندارم. فقط می‌دانم وزیر تغییر کرده است، ترکیب سهامداران فیلم هم با تغییراتی مواجه شده و بخش عمده فیلم به فارابی تعلق دارد، از برجام فاصله گرفته‌ایم و در سال پایانی دولت نیز هستیم.»
وی همچنین گفته بود: «ما فعلا تمایلی به اکران آنلاین به مفهوم رایج در کشور نداریم. اگر فیلم «رستاخیز» در شبکه نمایش خانگی به نمایش دربیاید، قطعا برای مخاطب، پس از تماشای فیلم این ابهام بوجود می‌آید که اساسا چرا در این سال‌ها این فیلم به نمایش درنیامد و چه چیزی مانع نمایش آن شد؟! بنابراین خارج از وضعیت فعلی و کرونا، شروع عرضه فیلم «رستاخیز» با اکران سینمایی در ایران در اولویت ما بوده است.»
حالا که یک سال از این اظهارنظرها می‌گذرد و دولت سیزدهم در آینده‌ای نزدیک به طور کامل مستقر می‌شود، این پرسش مطرح است که آیا مدیران جدید می‌توانند موانع اکران عمومی «رستاخیز» را که از تمام فیلترهای قانونی مجوز ساخت و نمایش گرفته بود، برطرف کنند؟ آیا مشکل پیش آمده بر سر اکران این فیلم که گفته می‌شد حل آن فراتر از اراده دولت است، در دولت جدید همچنان لاینحل باقی می‌ماند؟!
رفع توقیف «رستاخیز» از یک جهت اهمیتی بیشتر پیدا می‌کند که بارها فیلمسازان باسابقه در ساخت آثار تاریخی و مذهبی اشاره کرده‌اند که اتفاق پیش آمده برای این فیلم که هزینه مادی و معنوی زیادی برای آن خرج شده هراس زیادی را برای کار در چنین مسیری به وجود می‌آورد و همین سبب شده که کمتر کسی جرأت ساخت فیلم‌هایی از جنس «رستاخیز» را داشته باشد. همین چند روز گذشته بود که مجید مجیدی برای چندمین بار درخواست فراهم کردن شرایط اکران فیلم «رستاخیز» را از مسئولان مطرح و اظهار کرد: «جای نگاه به فرهنگ حسینی در سینمای ما خیلی خالی است. ما باید راه را باز کنیم که فیلمسازان تشویق شوند و در این عرصه کار کنند، اما متوقف شدن «رستاخیز» باعث شده فیلمسازان رغبتی نداشته باشند که در این عرصه ورود کنند و تهیه‌کنندگان هم دیگر چنین ریسکی نکنند.»
