مدیریت صحیح پسماندهای پزشکی، بخش جداییناپذیر برنامههای بهداشتی و کنترل عفونت در مراکز بهداشتی درمانی است که عدم کنترل و بیتوجهی نسبت به آن میتواند منجر به شیوع انواع بیماریهای عفونی و اپیدمیها در جوامع مختلف شود که علاوه بر تهدید جدی سلامت جامعه و محیط زیست هزینههای زیادی را بر نظام سلامت تحمیل میکند.
نتایج مطالعات نشان داده است که مدیریت صحیح پسماندهای پزشکی میتواند نرخ تولید این نوع پسماند را تا ۱۵ درصد کاهش دهد، این امر میتواند مشکلات بهداشتی و زیست محیطی این پسماندها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
یکی از مهمترین اقدامات لازم جهت اجرای برنامه صحیح و اصولی مدیریت پسماندهای پزشکی در هر مرکز بهداشتی درمانی، شناخت وضعیت موجود آن از نظر کمیت و کیفیت پسماند تولیدی، روشهای جداسازی، نحوه جمعآوری، تصفیه و دفع پسماندهای پزشکی در هر مرکز بهداشتی درمانی است. با تحلیل وضعیت موجود میتوان راهکارهای لازم جهت حل مشکلات و استقرار سیستم اصولی مدیریت پسماند را در مراکز بهداشتی درمانی پیشنهاد کرد.
با توجه به اهمیت این موضوع پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی قزوین با انجام یک مطالعه، میزان تولید پسماندهای پزشکی مراکز بهداشتی درمانی شهرستان قزوین و همچنین وضعیت مدیریت این پسماندها را مورد بررسی قرار دادند.
نتایج مطالعه نشان داد میزان تولید پسماندهای پزشکی در مراکز بهداشتی درمانی نسبت به پایگاهها و خانههای سلامت بسیار بیشتر بود. پسماندهای عادی بالاترین میزان تولید و پسماندهای شیمیایی و دارویی کمترین نرخ تولید را در مراکز داشتند. مدیریت پسماندهای پزشکی در مراکز بهداشتی درمانی و پایگاههای بهداشت وضعیت بهتری نسبت به خانههای بهداشت داشتند.
همچنین برخی از فعالیتهای مرتبط با مدیریت پسماندهای پزشکی به ویژه جمعآوری و انتقال، بیخطرسازی در محل یا خارج از محل، پسماندهای شیمیایی و دارویی منطبق بر قوانین و مقررات کشوری نیست.
پژوهشگران این مطالعه، استفاده از این نتایج را در مدیریت و برنامهریزی مراکز بهداشتی درمانی، مدیریت و برنامهریزی سیستمهای بیخطرسازی و دفع پسماندهای ویژه و کنترل عفونت در مراکز بهداشتی درمانی را پیشنهاد میکنند.
نتایج این پروژه تحقیقاتی با عنوان «ارزیابی مدیریت پسماندهای پزشکی مراکز بهداشتی درمانی شهرستان قزوین» در پایگاه نتایج پژوهشهای سلامت کشور منتشر شده و دکتر حمزه علی جمالی و سیدعلیرضا بابایی؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی قزوین در انجام این طرح تحقیقاتی مشارکت داشتند.