این وعده وعیدهای تکراری ِغیرقابل باور

محسن رضایی، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، روز جمعه هفتم خرداد ماه در صفحه اینستاگرام خود خطاب به مردم ایران‌ گفت: با رأی قاطع شما و تشکیل دولت اقدام‌ و تحول، یارانه به مبلغ چهارصد و پنجاه هزار تومان ماهانه برای هر فرد، به چهل میلیون ایرانی - که درآمد کمتری دارند - واریز خواهیم‌ کرد.

سخنان بالا صدای بسیاری از کارشناسان اقتصادی، سیاست‌مداران و کاربران فضای مجازی را درآورد. انتقاداتی که تنها دامن محسن رضایی، رکورددار حضور در انتخابات‌های ریاست جمهوری را نگرفت بلکه به نظر می‌رسید خطاب به همه نامزدهایی است که وعده‌های عجیب و غریب می‌دهد. مثل وعده پرداخت فوری وام ۵۰۰ میلیون تومانی به زوجین جوان!

سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی، نماینده مردم مشهد در مجلس یازدهم و نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ چندی پیش در توییتر خود نوشت:«وقتی رئیس جمهور شدم، با اولویت دستور تشکیل فوری صندوق رفاه جوانان را تا قبل از اسفند ۱۴۰۰ صادر خواهم کرد. هر زوج جوان ۵۰۰ میلیون تومان برای اشتغال، ازدواج و مسکن خود از این صندوق دریافت خواهند کرد.»

قول‌های امیرحسین قاضی زاده هاشمی به این مورد ختم نشد. نایب رئیس، اجلاسیه اول مجلس شورای اسلامی مدعی شد که مشکل بازار سرمایه «سه روزه قابل حل است.» اظهاراتی که صدای رئیس بانک مرکزی و نامزد ریاست جمهوری، عبدالناصر همتی را درآورد. همتی در کلاب هوس گفت: وقتی نایب رییس مجلس می‌گوید می‌خواهیم بگیر و ببند راه بیاندازیم این گونه بورس را امنیتی می‌کنند. می‌گویند می‌خواهیم بورس را در سه روز اصلاح کنیم، مگر ماکروویو است؟ این اظهارات که از سوی قاضی زاده هاشمی هم بی پاسخ باقی نماند.

ماجرا وقتی پیچیده می‌شود که از یک طرف با قول و قرارهای نااستوار، غیرمنطقی و عمل نشدنی رو به رو هستیم و از طرف دیگر با انتقادات همین افراد به «وعده‌های پوچ و توخالی» مواجه می‌شویم. بیشتر نامزدها در دوره‌های مختلف ریاست جمهوری از شعارزدگی و وعده وعیده‌های بی‌جا انتقاد کردند اما خود نتوانستند از آزمون قول و قرارهای مناسب، سربلند بیرون آیند.

علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس و نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، چندی پیش در برنامه اینترنتی تبادل به صراحت گفت که وعده‌های انتخاباتی را قبول ندارد و آن را نادرست‌ می‌داند.

زاکانی تأکید کرد:«گذشت زمانی که کروبی وعده ۵۰ هزارتومانی بدهد و چند میلیون رأی بیاورد.» این اظهارات در حالی بود که خود این نامزد در همین گفت‌وگو مدعی شد:«اگر رئیس‌جمهور شوم، آمریکایی‌ها التماس می‌کنند و مجبور می‌شوند که تمام تحریم‌ها را بردارند.»

سید ابراهیم رئیسی، سعید جلیلی، عبدالناصر همتی و محسن مهر علیزاده نیز از قافله وعده‌های عجیب و غریب عقب نماندند.

سعید جلیلی، نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، در ادعایی که بسیار رسانه‌ای شد، نسبت به فیلتر بودن توییتر انتقاد کرد و گفت:« فیلترینگ توییتر توجیه ندارد.» البته حرف‌های انتخاباتی او به این موارد ختم نشد بلکه بحث‌هایی در زمینه هوشمندسازی و فوق هوشمندسازی را در برگرفت.

ادعای ایجاد یک میلیون شغل از سوی رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی و نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ به خودی خود واکنش‌های زیادی در پی داشت. سید ابراهیم رئیسی تک رقمی کردن تورم امکان پذیر دانست و مدعی شده که «۷۰ درصد ظرفیت‌های اقتصادی کشور غیر فعال است. با فعال شدن این ظرفیت‌ها می‌توانیم سالی یک میلیون شغل ایجاد کنیم.»

عبدالرناصر همتی نیز ادعا کرده که تنها برای ۴ سال رئیس جمهور خواهد بود. او همچنین با بیان اینکه «بانی وضع موجود نیست» از کسانی جلوی تصویب fatf را گرفته بودند، انتقاد کرد و گفت: امیدوارم کسانی که کمک کردند این وضعیت ایجاد شود بگذارند ما به توسعه اقتصادی برسیم و مردم جیبشان پر شود. وی همچنین در وعده وعیدهای دیگری از جنس حمایت از زنان، اظهار کرد: هرجایی که امکانش باشد برای مدیریت از زنان استفاده می‌کنم. لیاقت خانم‌ها بعضا از خیلی آقایان بیشتر است. من الان در بانک مرکزی مدیران زن توانمندی دارم و حتما وزیر زن خواهم داشت. در مورد وزارت خارجه هم هنوز تصمیم نگرفتم اما فکر کرده‌ام که چه گزینه‌هایی در آن بهتر هستند.

محسن مهرعلیزاده نیز در اظهاراتی که از سوی کابران فضای مجازی «غیرواقعی» قضاوت شد، اظهار کرد: اگر دولت در همین تابلوهایی که در شهر هست، قیمت کالاها را اعلام بکند جرأت افزایش قیمت از بین می رود؛ البته تعدد دستگاه‌های ناظر هم مشکل ساز است. او همچنین در برنامه گام دوم رادیو اقتصاد مدعی شد که امضاء‌های طلایی طرح‌های صنعتی را الکترونیکی می‌کند و سه سال دوندگی سرمایه‌گزاران فعلی را به سه ماه تبدیل خواهد کرد.

وعده وعیدهای نامزدهای انتخابات، این روزها واکنش‌های زیادی داشته است. از کاربران فضای مجازی گرفته تا کارشناسان اقتصادی و وزرا و نمایندگان مجلس گرفته تا شخص مقام معظم رهبری از زدن برچسب «پوپولیسم»(پوپولیست در ایران معمولا به کسی می‌گویند که به دنبال اقدامات مردم باور یا عوام گرایانه بوده و آنها را در قالب اموری ارزیابی می‌کند که تنها هدف ممکن رضایت عمومی و جلب پشتیبانی و حمایت مردم باشد تا از این مسیر سیاستمدار بتواند به اهداف و خواسته‌های سیاسی، حزبی و گروهی نائل شوند.) بگیرید تا دعواهای سیاسی.

به عنوان مثال حجت الاسلام سید محمدرضا میرتاج‌الدینی، نماینده مردم تبریز در مجلس در جلسه علنی نهم خرداد مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی که به نظر می‌رسید خطاب به محسن رضایی است، اظهار کرد: وعده‌هایی بدهید که امکان تحقق داشته باشد. با توجه به اینکه اخیرا در مورد یارانه‌ها وعده‌هایی داده می‌شود، باید به مردم بگویم که میزان یارانه‌ها دست هیچ کس نیست. با وحدت دولت و مجلس مشخص می‌شود. همه می‌دانند در صورت نظام یارانه‌ای، آشکار کردن یارانه‌های پنهان، اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی میزان یارانه‌ها بیش از ۱۰ برابر هم می‌شود اما عده‌ای فقط یک روی سکه را می‌بینند. همه حقیقت را با مردم در میان بگذارید و از وعده‌های پوپولیستی اجتناب کنید.

غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران وعده وعیدهای نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ « کهنه‌» دانست و گفت: از جنس پرداخت یارانه‌های نقدی، طرح‌های اقتصادی اشتغال‌زا و زودبازده، افزایش حقوق و دستمزد برای ارتقای توان خرید طبقه ضعیف جامعه و مبارزه انقلابی با رانت و فساد هستیم. همان شعارهایی که در دهه‌های گذشته نیز به ‌دفعات بیان شد اما مسیری به سمت بهبود شرایط نگشود.

یک عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی نیز از وعده وعیدهای نامزدها انتقاد کرد و آنها «دون شأن مردم ایران» دانست و گفت: از یک طرف، کالاهای اساسی آنقدر گران است که یارانه تا سقف یک میلیون هم دردی از معیشت درمان نمی‌کند و از طرف دیگر با این پول‌ها کارهای بسیار زیادی می‌توان انجام داد. اگر ۵۰۰ هزار تومان را در ۸۰ میلیون ضرب کنید و آن عدد را ضرب در ۱۲ ماه سال کنید، به عدد بزرگی می‌رسید که با آن می‌توان صدها درمانگاه ساخت یا ده‌ها مدرسه مرمت کرد یا چندین کارخانه تأسیس کرد تا دست مردم در جیب خودشان باشد. خانواده‌ای که در خانه دو فرزند بیکار دارد، پول به دردش نمی‌خورد. چند روز پیش در رسانه‌ها خواندم که نامزد دیگری ادعا کرده که وام ازدواج و مسکن ۵۰۰ میلیون تومانی می‌دهد. این حرف‌ها عوام فریبانه است. با این پول می‌تواند در عرض یک سال همه جاده‌های ایران را آسفالت کرد؛ همه جاده‌های دوطرفه را دوبانده کرد. به نظرم دادن وعده‌های توخالی از سوی هر کسی و هر جریانی که باشد، خیانت به مردم است. ما باید از گذشته عبرت بگیریم و عزت مردم را بالا ببریم.

مقام معظم رهبری شاید بالاترین مقامی باشند که نسبت به قول و قرارهای نامزدها انتقاد کردند. ایشان در آخرین سخنان خود که در ارتباط تصویری با نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود، نسبت به رعایت اخلاق، پرهیز از نفرت پراکنی و اتهامات هشدار دادند و در مورد وعیده وعیدها اظهار کردند: شعارهای غیرواقع بینانه داده نشود. شعارهای غیرواقع بینانه گاهی ممکن است فریب مردم تلقی بشود. با توجه به امکانات کشور و واقعیات کشور بایستی شعار داد؛ وعده داد و چه کرد. این جوری بایستی عمل کرد.