راستی آزمایی لغو تحریم‌ها حداقل سه ماه زمان نیاز دارد

رستم قاسمی وزیر سابق نفت در نوزدهمین برنامه تلویزیونی عیار در شبکه افق، به ذخایر کشور ایران اشاره کرد و گفت: ایران دومین تولید کننده نفت در اوپک بود و با اینکه ۱۰۰ سال از تاریخ نفت ما می‌گذرد ۳۰ درصد از ذخایرمان را برداشت و مصرف کرده‌ایم.

وی افزود: این امکان وجود دارد که با روش‌های نوین برداشت جزو کشور‌های برتر در این زمینه شویم، اما نکته مهم اینجاست که فرصت‌های طلایی را در دوران مختلف از دست دادیم. مسئولانی که در حوزه نفت فعالیت داشتند، اساسا به پالایشگاه سازی اعتقاد نداشتند و این موضوع باعث شده تا مشکلاتی در این زمینه پیش بیاید.

قاسمی با بیان اینکه پس از دوران جنگ تحمیلی و آغاز دوره سازندگی باید سیاست کشور به سمت پالایشگاه سازی می‌رفت تاکید کرد: اگر از دهه ۷۰ به سمت پالایشگاه سازی رفته بودیم، امروز تحریم نفت برای ایران فایده‌ای نداشت. به این دلیل که در فروش فرآروده مشکلی نداریم. طبق آمار‌های مربوط به سال گذشته درامد نفت با درآمد یکی از فرآورده‌های نفتی به نام بنزین برابری می‌کند.

وی در مورد پالایشگاه ستاره خلیج فارس توضیح داد: زمانی که در قرارگاه خاتم الانبیا بودم اجرای پالایشگاه ستاره خلیج فارس را با وزارت نفت امضا کردم و زمانی هم که وارد وزارت نفت شدن پروژه را سرعت بخشیدم و طبق شواهد این پالایشگاه را با حدود ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی تحویل دولت یازدهم دادم.

وی گفت: اگر ستاره خلیج فارس نبود علاوه بر اینکه سه میلیارد دلار از محل صادرات بنزین به دست نمی‌آوردیم با مشکل دخیره سازی میعانات گازی روبه رو بودیم. به این دلیل که برای برداشت گاز مایع استخراج می‌شود و روزانه ۴۰۰ هزار بشکه میعانات گازی وارد این پالایشگاه شده و به بنزین تبدیل می‌شود و ایران را به باشگاه صادرکنندگان بنزین وارد کرد. پالایشگاه ستاره خلیج فارس بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی در جهان است و زمانی که آمرکیا به دنبال تحریم بنزین ایران بود ما صادر کننده بنزین شدیم.

وی درباره طرح پتروپالایشگاه‌ها (ترکیب پالایشگاه و پتروشیمی) توضیح داد: پتروپالایشگاه‌ها طرح مفیدی است، برای اینکه ما هم ما گاز داریم هم نفت هم پتروشیمی. تجمیع این در بخش پایین دستی ارزش افزوده بالایی به دنبال دارد. ایران می‌تواند پتروپالایشگاه ایرانی بسازد و این توانایی وجود دارد.

وزیر سابق نفت به تحریم سازمان ملل در سال‌های ۹۰ و ۹۱ اشاره کرد و افزود: تحریم برای ایران فرصت‌هایی را ایجاد کرد. زمانی که در وزارت نفت بودم طرحی با عنوان تغییر سبد بنزین کشور داشتیم و ۲۵۰۰ جایگاه سی‌ان‌جی کلید زدیم که ۲۲۰۰ تا در دوره فعالیتم به پایان رسید. با این کار ۲۲ میلیون لیتر مصرف بنزین صرفه جویی شد و جای خود را به سوخت پاک گاز داد.

قاسمی درباره محکومیت ایران در پرونده ترکمنستان گفت: ما از ترکمنستان گاز وارد می‌کردیم و در دوره تحریم‌ها مشکل انتقال پول به وجود آمد. در آن زمان سفری داشتم که با رییس جمهور ترکمنستان هم دیدار کردم و به این توافق رسیدیم که به جای پول به آن‌ها کالا بدهیم. شرکت گاز هم مسئول این کار شد و خاطرم است در یک فقره هزار دستگاه اتوبوس به آن‌ها تحویل دادیم. همچنین خط لوله گاز و در یک دوره طلا پرداخت کردیم. پس از پایان دوره دولت دهم ایران نتوانست پول آن‌ها را پرداخت کند و این بدهی باقی ماند و ظاهرا سود هم به آن تعلق گرفت و ایران محکوم به پرداخت شد.

وزیر سابق نفت درباره محور برنامه با موضوع نفت سر سفره ایرانیان تصریح کرد: در اواخر دولت دهم روی این موضوع کار شد که نفت متعلق به همع مردم ایران است، اما هنوز اطلاعات و آمار دقیق و زیرساخت‌های اطلاعاتی مان کامل نبود که به همه ایرانی‌ها سهمیه بدهیم. طرح بر این اساس بود که هر ایرانی باید از یارانه بنزین و گازوییل سهم ببرد و مهم نیست که دارای وسیله نقلیه باشد یا خیر. طبق این طرح ساز و کار بورس هم قرار بود آماده شود.

وی به تحریم نفت در اواخر دولت دهم اشاره کرد و افزود: زمانی که نفت ایران تحریم شد صادراتمان به شدت کاهش یافت و دلیل آن هم بی تجربه بودن ما در بحث تحریم و همچنین راه‌های دور زدن تحریم بود، اما تصمیماتی اتخاذ شد که متوسط صادرات نفت ایران در سال ۹۱ به ۱.۵ میلیون بشکه رسیده بود. البته گرانی و بالا ماندن قیمت نفت هم یکی از اقدامات مهم ایران بود. آمریکایی‌ها همیشه قصد داشتند به ما آسیب برسانند، اما هیچ وقت به هدفشان نرسیدند.

قاسمی در پاسخ به پرسش مسعود براتی مجری کارشناس برنامه مبنی بر اینکه راستی آزمایی لغو تحریم‌ها چقدر زمان نیاز دارد گفت: برجام یک قرارداد بین المللی است و آقای بایدن که از مبتکرین تحریم و برجام بود الان رییس جمهور آمریکا شده است. ایران به همه وظایف خود در برجام عمل کرد، اما آن‌ها خارج شدند. اکنون بحث رفع تحریم‌ها مطرح است راستی آزمایی آن حداقل سه ماه زمان نیاز دارد. البته این را هم باید تاکید کنم که هرگز تحریم‌های ایران یکجا برداشته نخواهد شد.

وی به پرسش دیگر مجری کارشناس برنامه عیار مبنی بر اینکه فروش نفت چگونه در سال ۹۹ زیاد شد پاسخ داد: تلاش‌ها و تصمیمات با جرات بیشتری گرفته شد. البته باید این را هم گفت که تحریم مشکلات و ریسک‌های خودش را دارد. اما همین محدودیت‌ها نشان داد در سخت‌ترین و فشار‌های حداکثری صادراتمان افزایش پیدا کرد.

وزیر سابق نفت در مورد FATF گفت: گردش مالی پول جهان روا (دلار) تاثیر خودش را دارد، اما با نداشتن FATF صادرات نفت ما افزایش پیدا کرده و منابع آن در اختیار کشور قرار می‌گیرد. پول‌های بلوکه شده برای صادرات نفت ایران در زمان برجام است. به این دلیل که نفت سه ماهه فروخته می‌شود و وقتی آمریکا ایران را تحریم کرد کره جنوبی از خرید نفت ایران خودداری کرد.

مهمان برنامه عیار در پاسخ به پرسش یکی از مخاطبان تصریح کرد: قبل از اینکه وزیر نفت شوم پالایشگاه ۱۵ و ۱۶ را ساخته بودم که طراحی ساخت کاملا ایرانی است. وقتی هم که وارد وزارتخانه شدم برای ۱۷ فاز پارس جنوبی ۸ پالایشگاه مراحل سخت آن آغاز شد و با ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی تحویل دولت دوازدهم شد.

وی درباره اینکه دور زدن تحریم دلال پروری است؟ گفت: همانطور که پیشتر گفتم تحریم مشکلات و هزینه خودش را دارد. چون کشور‌های دیگر از شرکت‌های دولتی خریداری نمی‌کنند و از شخص می‌خرند و ممکن است دلالانی به وجود بیاید که این هزینه تحریم است. زمانی که در وزارت نفت بودن برای حل مشکل کرسنت هم تلاش کردم و دیداری با شیخ شارجه داشتم، اما عدد رقم‌هایی مطرح شد که در نهایت منجر به محکومیت ایران شد.

قاسمی در مورد اظهار نظر بیژن زنگنه مبنی بر اینکه گروهبان‌ها کنار بروندو ژنرال‌ها بیاید پاسخ داد: بالاترین توسعه صنعت نفت به استناد آمار و ارقام موجود مربوط به سال‌های ۹۰ و ۹۱ است. وی در مورد وزارت انرژی گفت: این کار نیاز به یک کار کارشناسی دارد و قبلا هم یکبار این موضوع مطرح شد، اما اعمال تحریم‌ها آن را از دستور کار خارج کرد.