آخرین روزهای اسفند ۹۹ با تصویب «طرح جوانی جمعیت و حمایت خانواده» در مجلس همراه شد؛ طرحی که مشوق‌های بسیاری برای ازدواج و فرزندآوری دارد، اما مخالفان، نقد‌هایی را هم به آن وارد می‌دانند. این نظرات مخالف سبب شد که در روزهای ابتدایی هفته، جلسه‌ای با حضور موافقان و مخالفان طرح در پژوهشکده شورای نگهبان برگزار شود. دکتر «هادی طحان‌نظیف» عضو حقوقدان شورای نگهبان در توئیتی این جلسه را این‌طور توصیف کرد: «در یک جلسه داغ سه‌ساعته طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران موافق و مخالف بررسی و دیدگاه‌های نمایندگان دوطرف شنیده شد. گزارشی از نظرات تخصصی دو گروه برای تصمیم‌گیری اعضای شورای نگهبان طبق قانون اساسی و شرع ارائه می‌شود». سه روز قبل هم مجمع مشورتی حقوقی شورای نگهبان برای بررسی ابعاد حقوقی این طرح تشکیل جلسه داد و باید منتظر بود و دید که نظر نهایی شورای نگهبان درباره این طرح چه خواهد بود؟
ویژگی‌های مثبت طرح از نگاه موافقان
جدال سخت بر سر طرح جوانی جمعیت/ مخالفان و موافقان نیز نکات جالبی دارندطی روزهای اخیر، برخی از اعضای کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت در مجلس، با دفاع قاطع از این طرح به برخی ویژگی‌های مهم آن اشاره کرده‌اند:
* در این طرح حدود ٨ حکم در حوزه مسکن، ۱۴ حکم در حوزه تسهیلات شغلی، ۶ حکم در حوزه مشوق‌های مالی، ۱۰ حکم در حوزه بهداشت و درمان، ۱۴حکم در حوزه فرهنگ‌سازی و ۷ حکم در مورد تسهیلات آموزشی آمده است.
* بیمه زوج‌های نابارور موردتوجه قرار گرفته و مقرر شده است زایمان طبیعی رایگان شود.
* برای دوران بارداری و شیردهی بیمه لحاظ خواهد شد.
* تسهیلات فرزندآوری و سهام یک‌میلیون تومانی برای نوزادان در نظر گرفته می‌شود.
* مرخصی زایمان به دو برابر و مرخصی قبل از زایمان به ۳ تا ۶ ماه افزایش می‌یابد.
* چنان‌چه خانواده‌ای صاحب فرزند سوم شود، اگر یک‌بار از تسهیلات مسکن استفاده کرده باشد، می‌تواند برای بار دوم هم استفاده کند. خانواده‌های دارای سه فرزند و بیشتر هم در حوزه هزینه‌های ساخت مسکن تسهیلات ویژه‌ای دریافت می‌کنند، ضمن آنکه تامین زمین برای این خانواده‌ها با شرط اجاره ۹۹ ساله است.
* خانواده‌هایی که دارای سه فرزند و بیشتر هستند، به ازای هر فرزند از ۱۵ درصد تخفیف مالیات بر حقوق بهره‌مند خواهند شد.
مواد جنجالی طرح چیست؟
اما طرح جوانی جمعیت موادی هم دارد که جنجال‌برانگیز شده و واکنش مخالفان را به همراه داشته است. موضوع غربالگری جنین، موارد قانونی سقط‌جنین و همچنین تعیین ستادعالی جمعیت به عنوان تصمیم‌گیرنده نهایی مصوبات، از جمله مواد این طرح است که جنجالی شده است.
نامه اعتراضی وزیر بهداشت
از جمله انتقاد‌های علنی به طرح جوانی جمعیت، نامه دو روز قبل وزیر بهداشت به رئیس شورای نگهبان بود که ۱۰ بند این طرح را مغایر با سیاستهای کلی نظام و اصول قانون اساسی اعلام کرد. طبق آنچه دکتر «سعید نمکی» مکتوب کرده، بند‌هایی از این طرح مجلس، تایید دستورالعمل‌های بهداشتی و درمانی و راهنما‌های مربوط به سلامت و مراقبت از جنین را از حوزه صلاحیت وزارت بهداشت خارج کرده و ثانیا به حوزه‌های بسیار تخصصی پزشکی ورود کرده است. همچنین ماده دیگری از این طرح، در اجرای آموزش‌های حین ازدواج، وزارت بهداشت را مکلف کرده است که محتوای تدوین شده توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای‌عالی انقلاب فرهنگی را در زمینه بهداشت، سلامت باروری و فرزندآوری عینا آموزش دهد که چنین امری نیز به دلیل تخصصی‌بودن مسائل پزشکی مغایر اسناد بالادستی است. همه این نقد‌ها سبب شده طرح مصوب مجلس با دقت بیشتری در شورای نگهبان بررسی شود و حالا باید منتظر تصمیم نهایی درباره آن بود.
گفت‌وگو بارئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت/ پاسخ مجلس به انتقاد‌ها چیست؟
جدال سخت بر سر طرح جوانی جمعیت/ مخالفان و موافقان نیز نکات جالبی دارندبا وجود نقد‌های واردشده، مجلس همچنان قاطعانه از طرح مصوب خود دفاع می‌کند. با دکتر «امیرحسین بانکی‌پور» گفت‌وگو می‌کنیم و از او می‌خواهیم به عنوان رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت، پاسخ قانع کننده‌ای به سوالات و نقد‌های موجود بدهد. آنچه در ادامه می‌خوانید، اهم توضیحات دکتر بانکی‌پور به خراسان است:
* اعتقادم این است که اکنون و در شرایط سخت کرونا، باید از نظام سلامت حمایت کنیم، اما حرمت امامزاده را باید متولی آن نگه دارد. متاسفانه برخی پزشکان محترم هجمه‌ای را شروع کرده‌اند که‌ای کاش ۱۰ درصد توان آن را برای رشد جمعیت و سلامت جامعه به کار می‌گرفتند، اما ظاهرا با تبدیل شدن طرح جوانی جمعیت به قانون، دچار تعارض منافع می‌شوند.
* مخالفت‌هایی که وجود دارد بر اساس دو روایت کاملا غلط است. می‌گویند مجلس، غربالگری جنین و سقط درمانی را حذف کرده، در هر حالی که هر دو روایت غلط است و اتفاقا ما هم با غربالگری و هم با سقط درمانی موافقیم.
* تصور منتقدان این بود که ما می‌خواهیم غربالگری جنین را حذف کنیم، در حالی که به‌هیچ‌وجه این‌طور نیست. تاکید داشتیم همان‌طور که می‌گویند هم‌اکنون اختیاری است و اجباری نیست، باز هم اختیاری باقی بماند و تحت‌نظر پزشک متخصص صورت بگیرد. اتفاقا این موضوع با نظر خود کارشناسان وزارت بهداشت انجام و ماده اولیه اصلاح شد.
* موضوع دیگر سقط‌جنین بود که می‌گفتند این کار در چارچوب شرع انجام می‌شود. ما هم گفتیم همان‌طور که باید در حوزه تخصصی پزشکی شما نظر بدهید، در حوزه تخصصی شرعی نیز باید فقیه نظر بدهد. شما یک جدول برای سقط‌جنین تعیین کرده‌اید که به نظر خودتان مطابق با چارچوب فتوای مراجع است، اما وقتی برخی از همین موارد را از مراجع استعلام کرده‌ایم، گفته‌اند سقط جایز نیست. پس ما در طرح مجلس این را لحاظ کردیم که جدول مربوط به سقط‌جنین باید در شورایی تصویب شود که هم پزشکان حضور داشته باشند و هم سه نفر از فقها.
* قبل از تصویب طرح، جمعی از مخالفان نقدهایشان را با ما در میان گذاشتند. برخی از مواضعشان استدلال علمی نداشت، اما برخی از دغدغه‌های آنها را هم پذیرفتیم و طرح اولیه اصلاح شد.
* ما هم قبول داریم که تولیت حوزه سلامت در کشور، وزارت بهداشت است و همه باید حرمتش را نگه داریم. اما اشتباهی که برخی اعضای محترم جامعه پزشکی دارند در تعریف این تولیت است، حریمی برای خودشان تعیین کرده اند که قانون گذار و سیاست گذار هم نباید وارد آن بشوند. این تفکر غلط است، در نامه‌ای هم که برای آقای وزیر آماده کرده بودند و ایشان امضا کرده بود، همین دیدگاه نمایان است. معتقدم وزیر محترم بهداشت در این درگیری‌های کرونا، خودشان فرصت آماده کردن این نامه را نداشته اند و دیگران آن را آماده کرده بودند.
