صدا و سیما بعد از روزهای پرترافیک نوروزی، رفته رفته به ایام معنوی ماه رمضان و شلوغیِ برنامه و سریال نزدیک می‌شود. شاید بیش از هر مناسب دیگری، مخاطب در زمانِ سحر و افطار هم در منتظر شنیدن صحبت‌های دلنشینِ معنوی و دیدن صحنه‌های عارفانه و تأثیرگذار است و هم از دریچه تماشای سریال، شاهد و ناظر لحظاتی پرنشاط و عبرت‌آموز باشد. هرچند در یکی دو سال اخیر، در پخش سریال و حتی برنامه‌های رمضانی، تلویزیون نتوانسته همچون گذشته موفقیت‌هایش را تکرار کند، اما در شرایط کرونایی، همه به هر نحوی می‌کوشند تا اتفاقات خوشایندی را چه در برنامه‌سازی و چه سریال‌سازی برای خانواده‌های ایرانی رقم بزند.
امیدواریم در ایام رمضانِ امسال، آن موفقیت‌ها و تأثیرگذاری‌ها چه در سریال‌سازی و چه برنامه‌سازی را شاهد باشیم. یکی از نقاط ضعف و قوتِ مشهود در کنداکتور برنامه‌های مناسبتی خصوصاً ایام نوروز به چشم خورد بحثِ رفتار کلیشه‌ای و کار تکراری است؛ از نوع برنامه‌سازی‌ها، انتخاب محورها، سوژه‌ها تا انتخاب مجریان، میهمانان و حتی نوع پردازش برخی موقعیت‌های نمایشی و بی‌نظمی‌هایی در پخش سریال‌ها و کنداکتور برنامه‌ها. نقطه ضعفِ بزرگی که بسیاری از کارشناسان هم در رمضانِ سال گذشته دست روی آن گذاشتند، تکرار رفتار "ماه عسل" در بسیاری از برنامه‌های رمضانی و ضعف برخی از سریال‌های تلویزیونی بود. البته برنامه‌های با ایده‌ای مثل "زندگی پس از زندگی" هم توانستند در این میان به دستاوردی در این کنداکتور تبدیل شوند.
تلویزیون همان‌طور که برای نوروز ۱۴۰۰، سریال‌هایی را پیش‌بینی کرده بود و چند ماه زودتر تولید آن مجموعه‌ها را آغاز کرد در بحث سریال‌سازی این رویکردِ درست را برای ماه رمضان نیز به کار بست؛ البته با چند سریال بیشتر. چرا که به ظنّ بسیاری از دست‌اندرکاران، به دلیل شرایط سخت کرونایی و طولانی‌تر شدن زمان تصویربرداری و تولید، چند پروژه کلید خورد تا هم دستِ رسانه ملّی برای انتخاب و چیدمانِ کنداکتور باز باشد و هم هر پروژه‌ای به هر علتی نتوانست خودش را به پخش برساند، شبکه‌ها بتوانند از سریالِ دیگری که توأمان پیش می‌رفت استفاده کنند. تجربه نرسیدنِ چند سریال پیش‌بینی شده در سال ۱۳۹۹، باعث شد تا مدیران و دست‌اندرکاران به این شیوه و رویکرد برسند. خوشبختانه با توجه به فهرست سریال‌های رمضانی تلویزیون می‌توان نوید این موضوع را داد که مثلِ سال قبل از سریال‌های خسته‌کننده، بدون توجه به فضای‌معنوی رمضان و حتی خشونت‌طلب، خبری نیست.
کاربلد‌هایی همچون علیرضا افخمی و بهروز افخمی با دو سریال متفاوت به تلویزیون برگشته‌اند و سعید سلطانی هم بعد از "ستایش" و "بوم و بانو"، با کاری معمایی و تِم جوانمردانه خودش را به ماراتن رمضانی رسانده و همچنین "بچه‌مهندس" با کارگردانی جدید و بدونِ جواد جوادی فصل سوم، رنگارنگی از مجموعه‌های تلویزیونی را در معرضِ نگاه مخاطب قرار خواهند داد. در ایامی که کرونا هنوز کوله‌بار نبسته و هر روز تهدیدات جدیدی دارد، اما کماکان نتوانسته به آنتن صداوسیما ضربه بزند.
اجرای متنوع و متفاوت نجم‌الدین شریعتی در برنامه سحرگاهی تلویزیون، توجه‌ها را به این موضوع جلب کرد که مجری "سمت خدا" با پلاتو‌های متعدد و فضای جدید هم می‌تواند اجرا کند و این اتفاق دوباره در "ماه من" برای این مجری تلویزیون فراهم شد. نکته قابل توجه حضور کاظم احمدزاده با "آدم‌های خوب شهر" در زمان افطار و برنامه سحرِ شبکه دو مستقیم از کربلا و اتفاقات مختلف دیگری که باید منتظر بمانیم تا ببینیم برگِ برنده در دستِ کدام برنامه، سریال و کدام شبکه خواهد بود؟ حتی باید دید در کنارِ برند‌هایی که حفظ شده‌اند همیشگی‌هایی مثل "جشن رمضان" با این شکل و شمایل و نام در کنداکتور رمضان قرار می‌گیرند و یا اتفاقاتی دیگری می‌افتد؟
شبکه‌های تلویزیونی برای رمضان ۱۴۰۰ سریال و برنامه‌های متنوعی را درنظر گرفته‌اند که جزئیات آنها را می‌توانید در ادامه بخوانید:
"ماه خدا" همیشگی شبکه یک/ حسن سلطانی و محمدحسین صیرفی مجری
ماه مبارک رمضان، تلویزیون به‌طور ویژه به سحر و افطار می‌پردازد و برای آن برنامه‌های متنوعی را پیش‌بینی کرده است. یکی از این برنامه‌ها "ماه خدا" است که از شبکه یک سیما سحر‌های ماه مبارک روی آنتن می‌رود. با پیگیری‌هایی که شده مجری برنامه "ماه خدا"، حسن سلطانی است، حجت‌الاسلام رفیعی به‌عنوان کارشناس ثابت برنامه حضور خواهد داشت، اما با دکور و فضایی دیگر که در حال تدارکند. قرار است علاوه بر سلطانی، محمدحسین صیرفی مجری تلویزیون که در حسینیه ایران شبکه یک بارها برنامه اجرا کرده، هر سحرگاه دو ساعت قبل از اذان صبح روی آنتن بروند.
برنامه‌ای که سال گذشته در رقابت با "ماه من" شبکه سه نتوانست آن طور که باید مقبولیت و جذب مخاطب را همچون سنوات قبل داشته باشد و باید دید تهیه‌کننده برنامه و مجری توانمندش برای جلب توجه مخاطب در سحرگاه تلویزیون چه تمهیدات و برنامه‌هایی را در دستور کارشان قرار داده‌اند.
*درس‌هایی از قرآن هر شب روی آنتن خواهد رفت؛ مناجات از حرم حضرت معصومه (س) توسط مهدی سلحشور قرائت می‌شود و هر شب هم شبکه یک ارتباط با کربلا خواهد داشت.
"دعوت" با سوژه‌ها و سردبیر جدید/ حجت‌الاسلام برمایی مجری
"دعوت" برنامه قدیمی افطار تلویزیون است که در دو سال اخیر، حجت‌الاسلام محمد برمایی کارشناس حوزه خانواده آن را اجرا می‌کند. در کنار همه موضوعات با تأکید بر حوزه ازدواج و تقویت بنیان خانواده، وارد میدان رقابت رمضانی می‌شود و امسال هم بنابر اطلاعات بدست آمده، حجت‌الاسلام برمایی اجرا خواهد کرد و مجتبی کشاورز به عنوان تهیه‌کننده حضور دارند. قرار است برنامه محیا اسناوندی که به عنوان مجری تلویزیون شناخته می‌شود به عنوان سردبیر جدید برنامه حضور داشته باشد.
"احضار" سریال رمضانی شبکه یک/ نقد عرفان‌های کاذب
تصویربرداری سریال "احضار" به کارگردانی علیرضا افخمی و تهیه‌کنندگی محمودرضا تخشید برای پخش در ایام ماه مبارک رمضان ادامه دارد. مراحل فنی همزمان در حال انجام است تا مجموعه برای پخش از شبکه یک سیما آماده شود. با پایان یافتن تصویربرداری بخش‌های شمال سریال، گروه هم‌اکنون در تهران مشغول ادامه کارند. در این مجموعه آرش مجیدی، رضا توکلی، نسرین نکیسا، مرتضی کاظمی، آدرینا صادقی، مینو آذرمگین، نازنین هاشمی، دینا هاشمی و میلاد میرزایی بازی دارند و به گروه بازیگران افسانه چهره‌آزاد، على دهکردى، خیام وقار کاشانى، درسا بختیار، غزال نظر و صالح میرزاآقایى نیز اضافه شدند.
این سریال که فضایی ماورایی دارد، به نقد عرفان‌های کاذب می‌پردازد. البته سریال رمضانی شبکه یک در حالی مشخص شد که "زیرخاکی ۲" این روزها جلیل سامان با بازیگران قدیمی و جدید جلوی دوربین است، «دودکش» برزو نیک‌نژاد در مرحله پایانی نگارش و شروع تولید از اسفندماه و یا حتی "نقش خاک" و سریال "فرزند صبح" (زندگی شهید شهریاری) هم به عنوان گزینه مطرح شدند.
"به وقت کربلا" برنامه سحر شبکه دو
برنامه "خوان‌نیاز" سال گذشته روی آنتن می‌رفت که با نیایش، مناجات و گفتگو‌های اخلاقی و معارفی همراه می‌شد و امسال قرار است برنامه "به وقت کربلا" هر روز مستقیم از کربلا پخش شود؛ دکور شبکه دو در روبروی حرم امام حسین (ع) آماده شده، اما هنوز مجری این برنامه مشخص نشده است. در کنار این برنامه مثلِ سال گذشته عمو پورنگ هم با برنامه جدید خود که ویژه نوروز هم روی آنتن رفت در ماه رمضان هم میهمان خانه‌های مردم خواهد بود. همچنین برنامه در انتهای الوند که رنگِ انتخاباتی به خودش گرفته و "محاکات" منصور ضابطیان که احتمالاً ویژه برنامه شبانه شبکه دو سیما خواهد شد.
"آدم‌های خوب شهر" با اجرای احمدزاده
سال گذشته، کاظم احمدزاده در رادیو برنامه رمضانی اجرا می‌کرد و البته در عصرانه شبکه دو هم به اجرای برنامه مشغول بود، اما امسال قرار است مجری "آدم‌های خوب شهر" ویژه زمان افطار شبکه دو، باشد.
باز هم رمضان با "بچه مهندس"
سال گذشته برای بار دوم فصل دیگری از "بچه‌مهندس" روی آنتن رفت که بازتاب‌های خوبی هم از خودش به جا گذاشت. ماجرای کوادکوپتر و جواد جوادی و کلی اتفاقِ جوانانه که باعث شد گروه این سریال البته بدون علی غفاری کارگردان سه فصل قبلش دوباره وارد کارزار رقابت سریال‌های رمضانی شود. این بار البته با حاشیه‌ای از جنسِ کنار گذاشتن بازیگر نقش اول خود یعنی روزبه حصاری! احمد کاوری به عنوان کارگردان جدید و همکارانش این روزها کماکان در حال تصویربرداری‌اند، اما بنابر پیگیری از شبکه دو، حضور این سریال در کنداکتور رمضان، قطعی است.
ثریا قاسمی، فرهاد قائمیان، محمدرضا رهبری، مهشید جوادی، عبدالرضا اکبری، سهند جاهدی، عباس جمشیدی‌فر، سیاوش چراغی‌پور، شیوا خسرومهر، عزت‌الله مهرآوران، کوروش سلیمانی، شهین تسلیمی، محمدرضا هدایتی، امید روحانی بازیگرانی‌اند که تا به امروز مقابل دوربین سریال جدید احمد کاوری رفته‌اند.
دوباره "ماه من" و دوباره نجم‌الدین شریعتی
امسال هم قرار است سحرگاه شبکه سه را مجری برنامه "سمت خدا" یعنی نجم‌الدین شریعتی اجرا کند. برنامه‌ای که در چند سال اخیر به نام "ماه من" شناخته می‌شود و آرام‌آرام می‌توان از این برنامه هم به عنوان برندی رمضانی نام برد. همچون سال قبل، یوسف منصوری این برنامه را تهیه خواهد کرد. سال گذشته حامد کاشانی به عنوان کارشناس ثابت این برنامه حضور داشت، اما هنوز به جز مجری برنامه، جزئیات دیگر قطعی نشده‌اند و در گزارش‌های بعدی به سمع و نظر خواهد رسید.
آیا دوباره "مثل ماه" و یا برنامه افطاری دیگر؟
شبکه سه زمانی برنامه "ماه عسل" را روی آنتن داشت و هنوز با وجود "مثل ماه" که سال گذشته با اجرای رسالت بوذری روی آنتن رفت نتوانست جایگاه خودش را تثبیت کند. هنوز هم خبری به دست نرسیده که آیا همان تیم و بِرند، میهمان سفره افطار مخاطبین خواهند بود و یا گروه اجتماعی شبکه سه، تمهید و تدارک دیگری دارد؟
"یاور" سریال رمضانی
جدیدترین اثر سعید سلطانی به نام "یاور" با داریوش ارجمند و دیگر بازیگرانش در شرقِ تهران به فیلمبرداری‌اش ادامه می‌دهد تا به رقابت رمضانی تلویزیون راه پیدا کنند.
براساس اطلاعات به دست آمده، مجموعه ۳۰ قسمتی "یاور" ملودرامی اجتماعی است که قسمت‌های معمایی و تِم جوانمردی دارد و به صورت فشرده کار را جلو می‌برند.
در کنار داریوش ارجمند که نقش اصلی یعنی "یاور" را برعهده دارد، ارسلان قاسمی، محمد حاتمی، زهرا سعیدی، شبنم فرشادجو، امید علیمردانی، فقیهه سلطانی، مهوش افشارزاده، اسماعیل محرابی از جمله بازیگرانی‌اند که در این سریال حضور دارند و همچنین امید علیمردانی در جریان گفتگو به این نکته اشاره کرد که امکان دارد فیلمبرداری کار تا ایام ماه مبارک رمضان هم ادامه پیدا کند.
شبکه چهار و "سحوری" ساعد باقری/ پخش "سوره" قبل از افطار
شبکه چهار همچون سال گذشته، برنامه "سحوری" را با اجرای ساعد باقری در سحرگاه روی آنتن خواهد برد. برنامه‌ای که میثم حسنی تهیه‌کنندگی می‌کند و این روزها در حال ضبط است.
دیگر برنامه‌ای که مثل سال ۱۳۹۹، در رمضان به آنتن می‌رسید برنامه "سوره" بود که گفتگو‌های تخصصی‌اش را به سمت قرآن و زندگی، قرآن و سیاست، قرآن و موسیقی، قرآن و سینما، قرآن و تئاتر، قرآن و شعر و... برد و امسال هم این برنامه با موضوعات، سوژه‌ها و اتفاقات جدید روی آنتن خواهد رفت.
فصل جدیدی از برنامه‌ای پرماجرا/ "زندگی پس از زندگی" در حال تولید
سال گذشته در میانه بحران سری‌دوزی‌های برنامه‌سازان، ایده‌ای موفق به نام "زندگی پس از زندگی" به آنتن رسید که مخاطب را با تجربه‌های عجیب و غریب عده‌ای آشنا می‌کرد که دچار مرگ موقت شده بودند. اما قبل از افطار با زیرنویس (۱۵+) برنامه‌ای در ماراتن مناسبتی‌های رمضان قرار گرفت که درباره مفهوم معاد یا معنای زندگی صحبت می‌کرد. شاید در کشور‌های دیگر و حتی تک و توک در میان برنامه‌های خودمان درباره تجربه‌های کسانی که یک بار مرگ را درک کرده‌اند صحبت شده باشد، اما به واسطه ناشناخته بودن آن شرایط، هنوز هم جذابیت دارند.
در ایام ماه مبارک رمضان ساخت برنامه‌ای درباره مفهوم مرگ، تجربه مرگ و یا به قولی "زندگی پس از زندگی" بسیار بجا بوده و تلویزیون را از قرار گرفتن بر ریل "ایده‌های تکراری" نجات داده است. برنامه‌ای که با ساده‌ترین لوکیشن و شبکه کم بیننده‌تر نسبت به برخی از برنامه‌ها و شبکه‌ها، این روزها بیننده زیادی هم در تلویزیون دارد و هم بسیاری گفتگو‌های قبلی عباس موزون تهیه‌کننده و مجری این برنامه را با مهمانانش در سایت تلوبیون و حتی برخی‌شان را به صورت کوتاه در فضای مجازی دنبال کردند.
موزون بعد از تولید فصل اول به سراغ پژوهش برای ساخت سری جدید رفت و این روزها در حال تولید این فصل است. فصل جدید "زندگی پس از زندگی" در ایام ماه مبارک رمضان امسال به آنتن شبکه چهار سیما خواهد رسید. در کنار این برنامه‌ها باکس‌های تأمینی سریال خارجی و فیلم‌های خارجی این شبکه تلویزیونی همچون روال عادی خودش، برقرار است.
شبکه پنج؛ تکلیف سریال روشن است
سریال «رعد و برق» به کارگردانی بهروز افخمی و تهیه کنندگی داوود هاشمی با تصویربرداری در استان‌های لرستان، خوزستان، گلستان و تهران، قرار است در ایام ماه مبارک رمضان راهی آنتن شبکه پنج سیما شود.
محمد فیلی، مهران رجبی، شهین تسلیمی، مختار سائقی، شهرام قائدی، مهدی زمین پرداز، مرتضی کاظمی، نیوشا مدبر، مریم عبادی، سیما محمدی، مزدک رستمی، حسن اسدی، ویدا موسوی، سپیده موسوی، امیر موسوی، ابراهیم یوسفی، مجید درستی و... از جمله بازیگرانی‌اند که جلوی دوربین این سریال رفته‌اند.
«رعد و برق» پنجمین سریال تلویزیونی است که بهروز افخمی آن را کارگردانی می‌کند و روایتی از مناطق سیل زده‌ای است که نوروز سال گذشته درگیر سیل شدند.
با پیگیری‌های به عمل آمده، شبکه پنج در تدارک ساخت برنامه سحر و افطار همچون سنوات قبل هست، اما هنوز به طور قطعی نمی‌توان، جزئیات آن را رسانه‌ای کرد.
صابر خراسانی امسال مجری برنامه سحر شبکه افق
صابر خراسانی مدتی است در شبکه افق برنامه‌های مختلفی اجرا می‌کند از جمله برنامه تحویل سال؛ بعد از تجربه خوشایند "خلوتگه عارفان"، برنامه سحر شبکه پنج در حرم امام رضا (ع)، با پیگیری‌هایی که شده یک ساعت قبل از اذان، برنامه سحری را در شبکه افق خواهد داشت. همچنین برنامه "انارستان" به واسطه طرح مسائل طب سنتی از این شبکه روی آنتن می‌رود.
"چشمه" برنامه افطار با پخش یک سریال عربی
جزءخوانی قرآن هر روز ساعت ۱۷ از شبکه افق پخش خواهد شد، برنامه افطاری به نام "چشمه" تدارک دیده شده که هر روز از ساعت ۱۹ روی آنتن می‌رود که هنوز مجری آن قطعی نشده است. همچنین شبکه سریال عربی به نام حارس القدس نگهبان قدس" درنظر گرفته که به عنوان سریال رمضانی این شبکه، پخش می‌شود.
شبکه نسیم؛ از کتاب‌باز، خندوانه و کودک‌شو تا سریال قدیمی
شبکه نسیم مثلِ سال‌های قبل، "کتاب‌باز" را هر روز برنامه ویژه قبل از افطار ساعت ۱۹ روی آنتن خواهد برد. برنامه‌هایی همچون "ویتامین‌خ" را شنبه تا سه‌شنبه ساعت ۲۰:۴۵، "بی‌سیم" چهارشنبه تا جمعه ساعت ۲۰:۴۵، "چند درجه" هر شب ساعت ۲۱:۳۰، شنبه تا سه‌شنبه ساعت ۲۳ "کودک‌شو" و "خندوانه" چهارشنبه تا جمعه ساعت ۲۳ پخش می‌شوند.
این شبکه در این ایام همچنین سریال قدیمی به نام "یادداشت کودکی" را تدارک دیده که از ۱۴ فروردین ساعت ۲۰ پخش خودش را آغاز کرده است. این مجموعه نمایشی خاطره انگیز که جزو اولین سریال‌های ویژه ماه مبارک رمضان بوده به کارگردانی پریسا بخت آور و نویسندگی اصغر فرهادی در سال ۱۳۸۰ تولید شده است.
این سریال روایت خان‌بابا و ربابه سرایدار خانه آقابزرگ است که از جوانی در این خانه خدمت می‌کردند و حال که به سن پیری رسیده‌اند، اهالی خانه دیگر سری به آنها نمی‌زنند. یک روز قبل از ماه رمضان حمید، یکی از نوه‌های آقابزرگ به خانه آنها می‌آید و داستان از اینجا آغاز می‌شود.
در این مجموعه که زنده یاد سیروس گرجستانی، احمد قدکچیان و حمیده خیرآبادی بازی می‌کردند، هنرمندانی همچون مهرانه مهین ترابی، رامین ناصر نصیر، امیر نوری و ... نیز نقش‌آفرینی داشتند.
"یادداشت‌های کودکی" از امروز شنبه ۱۴ فروردین ماه هر شب ساعت ۲۰ از شبکه نسیم روی آنتن می‌رود.
