حسین هوشمند، با اشاره به اینکه پرورش ماهی در قفس از برنامه های هدف گذاری شده توسعه فعالیت آبزی‌پروری دریایی به‌ویژه ماهیان دریایی در جنوب کشور است، گفت: در حال حاضر گونه‌های مختلفی از ماهیان دریایی جهت پرورش در قفس در کشور معرفی شده‌اند که از بین آنها ماهی باس دریایی آسیایی به علت ویژگی‌های بهتری که در شرایط پرورش دارد در استان‌های جنوبی کشور در قفس و استخرهای خاکی پرورش داده می‌شود.
رئیس پژوهشکده آبزی پروری آب های جنوب کشور-اهواز، ضمن یادآوری گسترش سریع صنعت آبزی‌پروری در سال‌های اخیر که باعث افزایش وقوع بیماری‌های باکتریایی از قبل شناخته‌شده و به وجود آمدن شرایط مناسب برای بروز بیماری‌های عفونی جدید شده است، به گزارش‌های فراوان از بروز بیماری‌ها و تلفات ناشی از آنها و درنتیجه ایجاد خسارت اقتصادی در آبزی‌پروری ماهیان دریایی به‌ویژه در سیستم قفس اشاره و تاکید کرد که بیماری‌ها چالش بزرگ پیش روی توسعه این صنعت است.
هوشمند از عدم امکان ضدعفونی آب به منظور حذف عامل بیماری زا و حتی دارو درمانی در سیستم پرورش ماهی در قفس، به دلایل تأثیرات زیست محیطی مخرب بر اکوسیستم و هزینه بالای دارو را از مشکلات پیش رو دانست و افزود: برای کنترل و پیشگیری از بیماری ها راهکارهای مختلفی پیشنهاد شده که ایمنی در برابر بیماری با استفاده از واکسن نتیجه مطلوب تری نسبت به سایر روش ها دارد.
وی واکسیناسیون را به این دلیل که یک روش مقرون به صرفه برای کنترل بیماری‌های مختلف تهدید کننده سلامت ماهی است، بخش مهمی از آبزی‌پروری قلمداد کرد و ادامه داد: نکته قابل تأمل در واکسیناسیون آبزیان توسط واکسن‌های تجاری موجود در بازار، عدم کارایی مناسب آنها است. زیرا این واکسن ها در برابر سویه‌های رایج در مناطق جغرافیایی و کشورهای خاصی ساخته شده اند و ممکن است در برابر سویه‌های مناطق دیگر کارایی مناسبی را نداشته باشند.
هوشمند، شناسایی عوامل غالب بیماریزای هر منطقه و ساخت واکسن از جدایه‌های بومی آن را ضروری دانست و تصریح کرد: به دلیل تفاوت اقلیمی و شرایط اکولوژیکی مناطق پرورش ماهی باس دریایی آسیایی جنوب کشور با سایر کشورها، مطالعه عوامل بیماری زای خطرساز و کاندید واکسن و تهیه بذر واکسن به منظور مدیریت بهداشتی بهتر و پیشگیری (کنترل و واکسیناسیون) اجتناب ناپذیر است.
وی معتقد است: به همین منظور پژوهشکده آبزی پروری آبهای جنوب کشور-اهواز، طرحی را تحت عنوان امکان سنجی تولید انواع واکسن های کشته باکتریایی ویبریوزیس – استرپتوکوکوزیس در ماهی باس دریایی آسیایی پرورشی با همکاری مرکز تحقیقات شیلاتی آبهای دور و یک شرکت بخش خصوصی در دست اجرا دارد.
به گفته هوشمند، بذر واکسن های اتوژن دی والان و پلی والان ویبریو استرپتوکوکوس در پژوهشکده تهیه و کارایی واکسن های فرموله شده در سطح آزمایشگاهی بررسی شده اند و نتایج بسیار خوبی از آنها به دست آمده است. همچنین واکسن مونو والان اتوژن ویبریو هاروِی فرموله شده و آماده استفاده در سطح مزرعه در سایت یک شرکت بخش خصوصی است.
هوشمند در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برآوردهای اقتصادی در این زمینه گفت: میزان تولید ماهیان دریایی در نوار جنوبی کشور در حدود ۶۷۰۰ تن است که بیشتر این پرورش، مربوط به ماهی باس دریایی آسیایی است. با توجه به این میزان تولید و فعال شدن چندین مجموعه پرورش بچه ماهی در سال آینده، برآورد می شود حدود ۱۰ میلیون بچه ماهی دریایی در کشور پرورش داده شود که برای واکسینه کردن این جمعیت، حداقل به ۲۰ میلیون دوز از هر نوع واکسن برای یک دوره پرورش نیاز است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه هر لیتر واکسن وارداتی حدود ۱۸۰ دلار هزینه دارد، در صورت تهیه واکسن مورد نیاز کشور از طریق واردات، مبلغ بالایی برای کشور هزینه دربرخواهد داشت که در صورت تهیه واکسن بومی این هزینه بسیار کمتر بوده و از خروج ارز جلوگیری خواهد شد.
رئیس پژوهشکده آبزی پروری آب های جنوب کشور در خاتمه تاکید کرد: این موضوع علاوه بر کاهش هزینه تولید واکسن برای کشور، اشتغال زایی نیز دارد و نکته حائز اهمیت این است که به علت بومی بودن واکسن های تهیه شده، کارایی واکسن بومی بسیار بالاتر از واکسن های وارداتی خواهد بود.
