متن مصاحبه کاظم جلالی با روزنامه "ایزوستیا" روسیه به نقل از سفارت ایران در مسکو به شرح زیر است:
سوال: در تاریخ 3 ژانویه یکسال از ترور ژنرال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قاسم سلیمانی گذشت. در ماه سپتامبر حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که «مسببین قتل سردار سلیمانی مجازاتی که مستحق آن می باشند را خواهند کشید». بعد از قتل محسن فخری زاده فیزیکدان هسته ای در ماه نوامبر، ژنرال سلامی بار دیگر قول داد که «آنهایی که در پس این قتل قرار داشتند، پاسخگوی آن خواهند بود». آیا این بدین معناست که ایران اقدامات تلافی جویانه ای را برنامه ریزی می کند؟ اگر پاسخ مثبت است، این اقدامات بر علیه چه فردی می باشند؟
چه مردم ایران و چه مقامات و نخبگان ایرانی از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون به انحاء مختلف قربانی ترور بوده اند. این موضوع امر جدیدی نیست.
همانگونه که اشاره کردید در فاصله یکسال گذشته، دشمنان ایران علاوه بر خرابکاری هایی که در برخی سایت ها و تاسیسات ایرانی داشته اند، متاسفانه دوتن از عزیزترین انسان ها را با انجام ترور از ملت ایران گرفته اند. ترور ناجوانمردانه ژنرال سلیمانی را که علنا ایالات متحده آمریکا مسئولیت آن را برعهده گرفته است. درخصوص ترور دانشمند برجسته و معاون وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران یعنی دکتر فخری زاده نیز تمام شواهد و قرائن حاکی از آن است که رژیم صهیونیستی نقش اصلی در این ترور داشته است.
ایرانیان تحت تاثیر فضاهای رسانه ای قرار نمی گیرند. ما متناسب با شرایط و درک صحیح از منافع ملی دست به اقدام خواهیم زد. اینکه مقامات متعددی در ایران بر گرفتن انتقام تاکید کرده اند امر درستی است. ازهمه مهمتر این است که مقام معظم رهبری اعلام کرده اند که این انتقام محقق خواهد شد. قطعا بدانید که درکلام رهبری خدشه ای وارد نخواهد شد. اما این ما هستیم که تعیین خواهیم کرد، در کجا و در چه زمانی این انتقام صورت پذیرد. دشمنان بایستی به صورت عملی مسئولیت اقدامات خود را بپذیرند. ضرب المثلی در ایران وجود دارد که می گوید" آن کسی که خربزه می خورد بایستی پای لرز آن نیز بنشیند."
جمهوری اسلامی ایران همواره کشور هنجارمندی بوده است. ما به قواعد و مقررات بین المللی پایبندیم اما اقدامی خواهیم کرد که برای دشمن پشیمان کننده باشد.
بر کسی پوشیده نیست که این اقدامات، مصداق آشکار تروریسم دولتی و برگرفته از تفکرات استکباری و خود برتربینی آمریکایی و دوستان و متحدان آن کشور در منطقه و جهان است. آمریکایی ها سابقه ای طولانی از این دست دارند. به هر حال این اقدامات فرا قانونی که هم حقوق بین الملل و هم بالاتر از آن اصول انسانی را نقض می کنند - مانند هر عمل مشابه غیر مشروع - به طور طبیعی مستحق پاسخ مقتضی است. پاسخی که بازدارندگی لازم را برای عدم تکرار این فجایع بوجود آورد. برخی از این پاسخ ها داده شده و برخی دیگر به وقت خود و در موقعیت های مناسب داده خواهند شد. اینجا لزوماً بحث فرد نیست، بلکه هدف مقابله با جریانات و تشکیلات سیاسی و فکری منتهی به این گونه ترورهاست.
سوال : آیا برنامه هایی در سطح دولتی در روز سالگرد قتل ژنرال قاسم سلیمانی برنامه ریزی شده اند؟
بله، شخصیت سردار سلیمانی چند بعدی است، ایشان در صحنه جنگ و مبارزه بر ضد تروریسم و افراط گرایی و در مقابل دشمنان یک ژنرال تمام عیار بود. به طوری که تنها حضور ایشان در مناطق نظامی ترس دردل دشمن می افکند. ایشان باعث دلگرمی تمامی مظلومان جهان شده بود. تمام آزادی خواهان جهان ایشان را از عمق جان دوست داشتند. اما این تمام کار نبود. ایشان در جامعه ایران پیام آور وحدت میان مردم و مسئولین کشور نیز بود. همچنین این سردار بزرگ حامی خانواده هایی بود که عزیزانشان درراه مبارزه با تروریسم به شهادت رسیده بودند. این شهید بزرگ پشت و پناه مردم محروم کشور بود، بسیاری از پروژه های توسعه ای در کشور توسط ایشان انجام شده است. از ابعاد دیگر شخصیت ژنرال سلیمانی ارتباط عجیب ایشان با خداوند است.
سردار سلیمانی بر گردن تمام مردم ایران و منطقه و اگر اغراق تلقی نکنید، تمام مردم جهان حق دارد. چون سایه شوم تروریسم و افراط گرایی را از سر مظلومان جهان برداشته است.
برای همین سلیمانی تنها یک انسان کامل نیست. بلکه ایشان یک مکتب است که باید ابعاد متعدد شخصیتی ایشان برای تمامی مردم جهان شناخته شود. هرچند شرایط جهان به خاطر کرونا بسیار سخت شده است، اگر کرونا نبود شما می توانستید مراسم های یادبود شهادت ایشان را ببینید که مردم به احترام ایشان چه کارهایی می کنند.
با این حال سفارت جمهوری اسلامی ایران ضمن رعایت پروتکل های بهداشتی اقدامات متعددی را به عمل خواهد آورد که از آن جمله می توان به برگزاری وبینارها ودعوت از مقامات متعدد بین المللی از جمله شخصیت های مهم روسی، پخش مستندها و کلیپ ها، انتشار دوکتاب پیرامون سردار قاسم سلیمانی، برگزاری نمابشگاه مجازی از تصاویر این شهبد، چاپ مقالات به زبان روسی و حضور فعال در فضای مجازی همزمان با سالگرد ایشان اشاره کرد
سوال: در تاریخ 21 دسامبر دیدار غیر رسمی ویدئو کنفرانسی در سطح وزرای امور خارجه کشورهای عضو برجام برگزار شد. بعد از آن هایکو ماس وزیر خارجه آلمان اعلام کرد که «در ماه های آتی تصمیم گیری خواهد شد که آیا نجات معامله هسته ای میسر خواهد شد یا خیر». اعضای برجام برای اینکه ایران به اجرای کامل معامله سال 2015 بازگردد چه قدمی را می بایست بردارند؟ آیا ایران آماده است که در صورتی که دولت جدید ایالات متحده اصرار کند، دست به بازبینی برخی بندهای توافقنامه بزند؟
اولا این را اشاره کنم که ایران هیچ وقت مذاکرات دوجانبه ای با آمریکا نداشته است. اگر مذاکره ای هم صورت گرفته، درچارچوب 5+1 بوده است. این مذاکرات سال ها به طول انجامیده است تا اینکه برجام به توافق رسیده است. بنابراین آنچه که لازم بوده طرف های مذاکره از یکدیگر شنیده اند. مهم تر اینکه اعضای شورای امنیت سازمان ملل درقالب قطعنامه 2231 بر اجرای بدون تنازل تعهدات توسط طرفین مذاکره تاکید کرده است.
اگر شرایط تغییر کرده است بایستی به دنبال کشوری یا کشورهایی بگردیم که این شرایط را تغییر داده اند. به طور طبیعی کسی که باعث بروز همه مشکلات شده، مسئولیت ها را بایستی بپذیرد. تا دوباره مرتکب اشتباهات فاحش اینچنینی نشود. موضع جمهوری اسلامی ایران به صورت شفاف اعلام شده و مشخص است. از زمان خروج آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات از ناحیه طرف های اروپایی، جمهوری اسلامی ایران خصوصا در دوران کرونا خسارت های جبران ناپذیری دیده است. این درحالی است که پس از یکسال از خروج آمریکا از برجام، جمهوری اسلامی ایران به تمامی تعهدات خود پایبند بوده و گزارشات متعدد آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید کننده این امر است.
اساساً طرح این سوال بدین گونه ایراد منطقی دارد. با توجه به سوء سابقه ایالات متحده و عدم پای بندی اعضای دیگر برجام به تعهدات خود تحت این توافق، سوال درست تر اینجا آن است که اعضای برجام چه ضمانت ها و تعهداتی را برای از سر گیری این توافق و عدم تکرار بدعهدیها، به ایران خواهند داد؟
به هر حال ایران همواره به تمامی تعهدات خود تحت برجام عمل کرده است؛ و این در شرایطی است که ایالات متحده از این توافق به صورت یکجانبه خارج شده و کشورهای اروپایی به تعهدات خود به هیچ وجه عمل نکرده اند. حتی کاهش مرحله ای برخی تعهدات توسط ایران هم طبق مفاد خود برجام صورت گرفته است.
در شرایطی که هنوز هیچکدام از تعهدات برجام سال 2015 توسط طرف های آمریکایی و اروپایی انجام نشده، صحبت از هر گونه بازبینی بندها و شرط و شروط اضافی و گسترش مفاد برجام به سایر حوزه ها تنها «فرار به جلو» توسط آنهاست. به نظر نمی رسد آنها در شرایطی باشند که بتوانند اصلا این موارد را طرح کنند.
سوال :حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران در تاریخ 23 دسامبر اعلام کرد که صادرات نفت در سال آتی تبدیل به محرکی برای رشد اقتصادی کشور خواهد شد. این در حالیست که از سال 2018 تحریم های ایالات متحده در رابطه با صادرات نفت ایران اجرا می شوند و از جمله تحریم های ثانویه بر علیه کشورهایی که از ایران سوخت خریداری می کنند. آیا در ایران بر روی این که بعد از عبور به دوران قدرت جو بایدن فشار تحریمی بر حوزه نفتی کم خواهد شد، حساب باز کرده اند؟ آیا مذاکراتی با دولت جدید ایالات متحده برای کاهش تحریم ها در جریان می باشند؟
هیچگونه مذاکره مستقیمی با آمریکا در این خصوص وجود ندارد. ولی جمهوری اسلامی ایران همواره بر نامشروع و غیرقانونی بودن تحریم ها تاکید داشته و از جامعه بین المللی این مطالبه به حق را دارد که تحریم هاییکجانبه و نامشروع آمریکا را اجرا نکنند و بعضی از کشورهای دوست نیز در همکاری با ایران در تمام حوزه ها از جمله نفت، به تحریم های غیر قانونی آمریکا توجه نمی کنند. جمهوری اسلامی ایران هیچ اعتمادی به رفتار آمریکا از جمله در مورد وعده لغو تحریم های نفتی ندارد و بنابراین سعی کرده است اقتصاد بدون نفت و متکی بر توانمندیهای داخلی و صادرات محصولات غیر نفتی را دنبال کند ضمن اینکه از هرگونه گشایشی در محدودیت های ناشی از تحریم ها استقبال کرده و متناسب با شرایط از ظرفیت های صادراتی نفت نیز در جهت اجرای برنامه های زیرساختی و توسعه و سرمایه گذاری برای اجرای پروژه ها استفاده خواهد کرد.
تجربه بیش از چهل سال گذشته و رفتار آمریکا و همچنین عقلانیت حکم می کند که ما به اظهارات مقامات آمریکایی دل نبندیم و هرگز دل نخواهیم بست. دیوار بی اعتمادی میان ایران و آمریکا بسیار بلند است. اگر با لحاظ شرایطی که گفته شد مجددا برجام احیا شود، درآنصورت یکی از تعهدات کشورها قطعا لغو تحریم های نفتی ایران است. در غیر اینصورت ما هم برنامه خود را داریم. اگر خاطرتان باشد مقامات گستاخ آمریکایی مدعی بودند که فروش نفت ایران را به صفر می رسانند. اما نتوانستند. ما راههای دور زدن تحریم ها را به خوبی تجربه کرده ایم. غربی ها بایستی متوجه این شده باشند که فشارحداکثری آمریکا با شکست مواجه شده است. بنابراین جناب آقای دکتر روحانی ریاست محترم جمهوری براساس پشتوانه های متقن بودجه را با همکاری مجلس شورای اسلامی تنظیم می کنند.
سوال: در ماه ژانویه همچنین یکسال از سقوط هواپیمای بوئینگ 737 اکراینی در تهران که در حال اجرای پرواز تهران- کیف بود، می گذرد. در تاریخ 9 دسامبر یوگنی ینین معاون وزیر امور خارجه اکراین اعلام کرد که ایران پیشنهاد خود در خصوص پرداخت خسارت به خانواده های قربانیان در فاجعه انهدام هواپیما توسط طرف ایرانی، را پس گرفته است. این سیاستمدار تاکید کرد که مذاکرات با تهران در خصوص میزان غرامت فعلا شروع نشده است. در تاریخ 22 دسامبر علی ربیعی سخنگوی دولت ایران اعلام کرد که ایران غرامت ها را پرداخت خواهد کرد. آیا رایزنی ها با اکراین و کانادا در خصوص این مسئله شروع شده اند؟ چرا مسئله پرداخت غرامت ها یکسال طول کشیده است؟
این موضوع از سوی سازمانهای ذیربط در حال پیگیری می باشد و وزارت خارجه هم فعالانه این موضوع را پی گیری گرده و سه نشست در تهران و اکراین در این باره برگزار شده است .
سوال :در تاریخ 22 دسامبر حسین قاضی زاده هاشمی معاون(نایب) رئیس مجلس ایران اعلام کرد که ایران و روسیه مذاکراتی را در خصوص تولید مشترک واکسن کووید 19 صورت می دهند. به گفته وی گفتگو در سطح وزرای بهداشت دو کشور صورت می پذیرند. این مذاکرات در چه سطحی صورت می پذیرند؟
شما به خوبی می دانید دو کشور از ظرفیت های بسیار بالایی در حوزه های پزشکی برخوردارند. در ایران نیز تجارب زیادی پیرامون تولید واکسن بدست آمده است. 6 پلتفرم همزمان در ایران موضوع واکسن را پیگیری می کنند که نتایج شگفت انگیزی داشته است. برخی از این واکسن های ایرانی مراحل بالینی انسانی خود را می گذراند. برهمین اساس جلسات متعدد بسیار خوبی میان مقامات مسئول ایرانی و روسی برگزار گردیده و همچنین این مذاکرات درجریان است. در وقت مقتضی قطعا اطلاع رسانی خواهد شد.
پس از گفتگوی وزرای بهداشت دو کشور در می سال جاری و تاکید طرفین بر ضرورت همکاری های ایران و روسیه در زمینه مبارزه با کووید ۱۹، تا کنون چندین دور ویدئو کنفرانس میان نمایندگان وزارت خانه های بهداشت و انستیتوهای تحقیقاتی و تولید واکسن دوکشور و نیز صندوق سرمایه گذاری مستقیم روسیه برگزار گردیده است. این در حالیست که در گفتگوهای تلفنی روسای جمهور ایران و روسیه در ماه های آوریل واکتبر سالجاری نیز علاقه مندی ایران برای همکاری با روسیه در زمینه تولید واکسن کرونا و تبادل تجربیات مورد تاکید قرار گرفت.در حال حاضر مطالعات بر روی اسناد واکسن روسی در جریان بوده و قرار است به زودی دیداری حضوری صورت پذیرد.
ایران در ماه نوامبر تست واکسن کرونای خود را آغاز کرد. آیا ایران در نظر دارد که واکسن روسی «اسپوتنیک 5» را خریداری نماید؟ آیا در برنامه ها آغاز تولید واکسن «اسپوتنیک 5» در ایران وجود دارد؟
علیرغم اعلام آغاز فاز نخست تست انسانی نخستین واکسن ایرانی کرونا، ایران تمامی واکسن های تولیدی از جمله واکسن روسبه را مد نظر داشته و و واکسن اسپوتنیکV را در دست مطالعه دارد. ایران با توجه به وجود نیروی انسانی فنی کارآمد و تاسیسات تولیدی آماده است با تولید واکسن های مورد تائید به عنوان کانون تولید عمل نماید.
حجم نیاز کشورها به واکسن کووید 19 به قدری زیاد است که حتی تولید کنندگان واکسن نیز نمی توانند در یک زمان تمام نیازمندی های خود را تامین نمایند. طبیعتا لازم است که بخشی از واکسن های مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر تامین نمایند. جمهوری اسلامی ایران هم از این امر مستثنی نیست. قطعا واردات واکسن کرونا از کشورهای مطمئن به طوری که ایمنی مردم ما را تهدید نکند، از سیاست اصولی دولت است. اما علی الحساب تا کنون جمهوری اسلامی ایران به دلیل سنگ اندازی ها و تحریم های ظالمانه آمریکا و همچنین عدم همکاری های کشور کره جنوبی مشغول حل و فصل تامین منابع و همچنین انتقال پول خرید واکسن بوده است. اخیرا این مشکل ظاهر حل شده است. موضوع در دست تصمیم گیری است.
سوال : حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران در تاریخ 14 دسامبر اعلام کرد که تا ماه جوئن 2021 ساخت خط آهن شاخه قزوین- رشت برای صادرات نفت به دریای خزر به اتمام خواهد رسید. این بخش از در داخل پروژه مشترک ایران و روسیه «شمال- جنوب» قرار دارد. آیا مشخص است که ساخت بخش آستارا- رشت کی به اتمام خواهد رسید؟ آیا می توان انتظار داشت که خط آهن مستقیم بین ایران و روسیه در سال 2021 ایجاد شود؟
کریدور شمال- جنوب برای سه کشور روسیه ، ایران و هند بسیار مهم است. در قلمرو ایران علیرغم تمامی مشکلات ناشی از تحریم اعتبارات زیادی برای راه اندازی این کریدور تامین شده است. تامین اعتبار قطعه ریلی رشت – آستارا نیز از اولویت های وزارت راه ایران است. زمان دقیق آن را الان نمی توانم بگویم. اما امیدواری من به این است که ابتدا حمل و نقل دریایی خزر از طریق مسیر رشت – انزلی راه اندازی و توسعه یابد. سرمایه گذاری های خوبی در این بخش از جمله توسعه بنادر، افزایش تعداد کشتی ها که به صورت جدی در برنامه هست، صورت گرفته است. به صورت موازی نیزدر تلاش هستیم تا مسیر ریلی به جمهوری آذربایجان را نیز راه اندازی کنیم. ما بایستی در کریدور شمال – جنوب از تنوع امکانات نظیر مسیرهای ریلی و جاده ای آذربایجان ، مسیر جاده ای ارمنستان – گرجستان و از همه مهمتر حمل و نقل مستقیم دریایی که همگی به روسیه ختم می شود، بهره ببریم.
پس از افتتاح خط آهن آستارا- آستارا در مارس ۲۰۱۸ و متعاقبا آغاز بهره برداری از خط آهن قزوین-رشت در مارس ۲۰۱۹ طرف ایرانی کار بر روی احداث خط آهن رشت - آستارا به عنوان حلقه مفقوده کریدور شمال- جنوب را آغاز نموده اما با توجه به ضرورت تامین مالی بخشی از این پروژه مهم از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی و با توجه به مذاکرات قبلی میان راه آهن ایران با راه آهن های روسبه و آذربایجان طرف ایرانی در انتظار ابتکار عمل از سوی شرکای روس و آذری خود می باشد. بدیهی است با تکمیل خط آهن رشت - آستارا تحول عظیمی در حجم انتقال کالا از هند بسمت روسیه و اروپا صورت خواهد پذیرفت که منافع سرشاری برای هر سه کشور ایران، روسیه و آذربایجان بدنبال خواهد داشت.از سوی دیگر در صورت اجرائی شدن پروژه برقی سازی خط آهن گرمسار - اینچه برون، بخش شرقی کریدور شمال جنوب از ظرفیت بیشتری برای جابجایی کالا از طریق ایران، ترکمنستان و قزاقستان بسمت روسیه برخوردار خواهد شد.
سوال: نشست بعدی سران فرمت آستانه در سطح روسای جمهور سه کشور برای چه زمانی برنامه ریزی شده است؟ آیا این نشست نیز بشکل ویدئو کنفرانس خواهد بود؟ بر مبنای سنت ایجاد شده در خصوص هماهنگی محل برگزاری نشست سران، در سال 2020 این نشست می بایست در ایران برگزار می گردید. آیا ایران در نظر دارد که نشست را بصورت حضوری در سال 2021 برگزار نماید؟
همه چیز در این خصوص بستگی به شرایط پاندمی دارد. قطعا اولویت ما دیدار حضوری است . اما با توحه به اهمیت موضوع، چنانچه شرایط مناسب تشخیص داده نشود برنامه دیدار بصورت مجازی در دستور کار خواهد بود
