پروفسور روبن ملکونیان رئیس دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان و اولین سخنران این نشست، با عرض تسلیت به مناسبت سالگرد شهادت سردار سلیمانی، تروریسم و شرارت را چالشی برای بشریت و به ویژه مردم منطقه دانست و یکی از ریشه‌های وضعیت کنونی را نوع نگاه حاکم بر غرب دانست که در آن، خاورمیانه و منطقه غرب آسیا یک کانون نگرانی معرفی و سابقه تمدنی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان در آن نادیده گرفته می‌شود.
وی افزود: غرب نقش مهمی در فروپاشی بنیان‌ها و بی‌ثبات‌سازی منطقه داشته است و شواهد زیادی وجود دارد که برخی اقدامات غرب از جمله حمله به سردار سلیمانی با همین دیدگاه انجام شده است. در واقع ترور ایشان، استمرار یک سنت دردناک است.
این کارشناس مسائل منطقه و تاریخ ارامنه با یادآوری استانداردهای دوگانه غرب در برخورد با مسائل منطقه، اظهار داشت: متأسفانه، استانداردهای دوگانه محور رفتار غرب است. مردم ارمنستان نیز در دوره‌ای بسیار طولانی با این استانداردهای دوگانه درگیر بوده‌اند که برخی حوادث جنگ اخیر قره‌باغ، نمونه‌ای از آن است.
نقش مقامات سیاسی در نفرت‌پراکنی و تبلیغ دیدگاه‌های منجر به تروریسم، موضوع دیگری بود که مورد اشاره ملکونیان قرار گرفت.
وی اظهار داشت: ما با وضعیتی درگیر هستیم که تروریسم به صورت مستقیم و غیرمستقیم مورد حمایت برخی دولت‌ها قرار می‌گیرد و برخی از دولت‌ها، استفاده از تروریست‌ها را به بخشی از سیاست خود تبدیل کرده‌اند. در این راستا، ما شاهد این هستیم که مقامات بعضی از کشورها، نفرت‌پراکنی را به عنوان ابزاری برای تهییج و تحریک تروریسم مورد استفاده قرار می‌دهند.
این شرق‌شناس ارمنی، ایرانی‌ها و ارامنه را از قربانیان این نفرت‌پراکنی دانست و افزود: وقتی ما ویدئویی می‌بینیم که یک سرباز 18 ساله، پیرمرد سالخورده‌ای که بیش از هشتاد سال سن دارد را سر می‌برد، باید به یاد داشته باشیم که ریشه این جنایت تروریستی، نفرت‌پراکنی در سطوح رسمی است. مردم ایران نیز شاهد تکرار همین رفتار در قبال خود بوده‌اند. مقامات غربی به جای اذعان به تاریخ و فرهنگ غنی ایران، در دوره بعد از ترور سردار سلیمانی از هیچ تلاشی برای سیاه‌نمایی علیه ایران و توجیه اقدام غیرقانونی فرودگاه بغداد، خودداری نکردند.
ملکونیان، تحولات سوریه و روند مبارزه با تروریسم در منطقه در دهه اخیر را نمونه دیگری از استانداردهای دوگانه غرب و حمایت دولتی از رفتارهای تروریستی دانست و گفت: جنگ در سوریه به وضعیتی رسید که همگان می‌توانستند ببیند که مرز مشخصی میان دیدگاه‌ها و رویکردهای مختلف وجود دارد. غرب به اسم حمایت از ترویج دموکراسی، از قاتلین و مروجین خشونت حمایت کرد و به طرف مقابل که در حال مبارزه با تروریسم و آشوب بود، برچسب‌های منفی می‌زد. متحد ما روسیه و همسایه ما ایران به صراحت رویکرد خود را بیان و برای آن تلاش کردند و در مقابل، غرب با ادعای دموکراسی‌خواهی، به شکل مستقیم و غیرمستقیم از تروریسم حمایت کرد.
رئیس دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان، در پایان با یادآوری روابط دوستانه دو کشور همسایه ایران و ارمنستان، مقابله با تروریسم را از دیگر زمینه‌های ممکن همکاری دو کشور همسایه دانست.
سخنران بعدی این وبینار، هادی محمدی کارشناس ارشد مسائل بین‌المللی بود که تحلیل خود از جایگاه شهید سلیمانی در مبارزه با تروریسم را بر مبنای تبیین نظری مفهوم تروریسم و ریشه‌های آن ارائه کرد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی در ابتدا تأکید کرد که این تبیین، نافی ابعاد دیگر زندگی، شخصیت، عملکرد و فعالیت‌های سردار سلیمانی نخواهد بود. در همین چارچوب، وی یادآور شد که فرمانده شهید سپاه قدس، از سویی عملکردی درخشان در صحنه نظامی و مبارزه با تروریسم داشته و از سوی دیگر، الگوی یک رابطه صمیمی و انسانی با جوامع مختلف بوده است، از سویی یک استراتژیست بزرگ نظامی بوده و از سوی دیگر در سطح تاکتیکی و عملیاتی نیز توان رهبری و فرماندهی خود را نشان داده است.
محمدی در تبیین نظری مورد نظر خود، تروریسم را کنش و رفتار با هدف ارعاب و حذف، تأثیرگذاری بر تصمیمات دیگران و حتی براندازی حکومت‌ها دانست و افزود: بر این اساس، تروریسم امری چندبعدی است و به مسائل نظامی و امنیتی محدود نمی‌شود، تروریسم می‌تواند ابعاد فرهنگی، اقتصادی و حتی حاکمیتی داشته باشد. در همین چارچوب است که می‌توان گفت یکی از نمونه‌های تروریسم، رفتارهایی است که با هدف نادیده گرفتن حقوق و حق حاکمیت ارامنه انجام شده است.
این تحلیلگر ارشد مسائل بین‌المللی با یادآوری اینکه تروریسم بر مبنای یک اندیشه، تفکر و زیربنای مشخص شکل می‌گیرد، افزود: تروریسم بر مبنای خودبرتربینی و نگاه نژادپرستانه شکل می‌گیرد. اندیشه تروریستی خود را معیار حق معرفی می‌کند و برای دیگران حقی قائل نیست، بنابراین تروریسم نمی‌تواند نگاه انسانی داشته باشد. بر همین اساس می‌توان میان برخی از اندیشه‌های غربی، صهیونیسم و وهابیت مشابهت مهمی را مشاهده کرد. اظهارات ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده درباره نسبت این کشور با دیگر کشورها، تقسیم بشریت در دیدگاه صهیونیستی به دو بخش برتر و شبه حیوان، و دیدگاه‌های تکفیری وهابیت نمونه‌هایی از زمینه‌های فکری تروریسم است. به همین سبب است که در رفتار هر سه آنها موارد متعددی مشاهده می‌شود که برای طرف مقابل هیچ حقی قائل نیستند و برای رفتار خود در برابر دیگران حد و مرزی قائل نیستند. بنابراین، اگر این مبانی نظری را مد نظر داشته باشیم، مبارزه با تروریسم به معنای حمایت از حقوق همه انسان‌ها و از جمله مردم غرب خواهد بود.
محمدی با مرور تحولات تروریسم در دهه‌های اخیر، اظهار داشت: باید توجه داشت که تروریسم دچار تحول و تکامل شده و اکنون به سطوح و لایه‌های جدیدی رسیده است. در همین راستا، توسل به تروریسم اکنون به بخشی از رویکرد سیاست خارجی برخی از دولت‌ها تبدیل شده است. می‌توان گفت که استراتژی ایالات متحده در خاورمیانه بعد از سال 2012، بر مبنای جنگ نیابتی و استفاده از تروریست‌ها بنا گذاشته شده است. بازیگران مختلفی در چارچوب همین استراتژی مورد استفاده قرار گرفته‌اند و برخی دولت‌ها نیز به همکاری با ایالات متحده دست زده‌اند. در مقابل بازیگرانی هستند که به خوبی این روند را درک می‌کنند. روس‌ها به خوبی این مساله را درک کرده‌اند.
این کارشناس مسائل منطقه، در بخش پایانی سخنرانی خود و در تبیین نقش سردار سلیمانی بر اساس مبنای نظری ارائه شده از تروریسم، افزود: سردار سلیمانی نیز در مبارزه با تروریسم در منطقه نیز، به همین واقعیت کلان توجه داشت و بنابراین چند محور اصلی در مجاهدت ایشان، قابل ذکر است. سردار سلیمانی برای مبارزه با تروریسم، اتحاد و هم‌افزایی ظرفیت‌های مردم منطقه را مورد توجه قرار داد. از طرف دیگر، ایشان موفق شد پس از نشستی طولانی با رئیس‌جمهور روسیه را متقاعد کند که ورود دولت‌های دوست در این مبارزه ضرورت دارد. مساله دیگری که باید مورد توجه قرار داد این است که در رویکرد شهید سلیمانی، توجه به مؤلفه‌های مختلف نظامی، اجتماعی و فرهنگی در مبارزه با تروریسم است.
سخنرانی پایانی این نشست، ظهوری سفیر جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان بود که ضمن تقدیر از دیدگاه‌های ارزشمند طرح شده، ارائه پاسخ به برخی پرسش‌های کلیدی درباره شهید سلیمانی، از جمله چرایی حمله تروریستی بغداد و به شهادت رساندن سردار سلیمانی و همراهان ایشان را برای رسیدن به درکی واقعی‌تر از تحولات منطقه راهگشا دانست.
سفیر کشورمان با اشاره به سابقه دشمنی ایالات متحده با مردم ایران در بیش از چهار دهه گذشته، بخشی از این دشمنی و تداوم آن را ناشی از عدم درک درست واقعیات ایران و عدم پذیرش اراده و توانایی مردم ایران در دفاع از حقوق و آرمان‌های خود دانست و افزود: عدم درک صحیح از واقعیات انقلاب اسلامی و نگاه صرف مادی‌گرایانه، سبب تحلیل‌های نادرست و اقدامات نابخردانه توسط ایالات متحده و اسرائیل شده است، آنها با تصور این که می‌توانند با حذف افراد و شخصیت‌ها، حرکت‌های اصولی و روشنگرانه را متوقف کنند، دست به اقدامات خشن و تروریستی می‌زنند ولی تجربه نشان داده که شهادت هر یک از اسوه‌های ایثار و مقاومت رویش‌های جدیدی را در پی داشته است.
سفیر کشورمان در ارمنستان در پاسخ به پرسش مهم چرایی اقدام تروریستی ایالات متحده علیه سردار سلیمانی، اظهار داشت: تقریباً همه اذعان دارند که مهم‌ترین موفقیت سردار سلیمانی، مبارزه با داعش و ناکام گذاشتن توطئه‌ای بود که داعش بخشی از آن بود. به همین دلیل است که برای هر فرد آشنا به واقعیات منطقه، این ترور حادثه‌ای دردناک بود زیرا حمله به سردار سلیمانی، حمله به اراده مردم منطقه در مبارزه با تروریسم بود.
ظهوری با یادآوری واکنش مردم ایران و کشورهای منطقه به شهادت سردار سلیمانی و برگزاری مراسم عظیم تشییع شهدا در شهرهای مختلف ایران، علاقه مردمی به سردار سلیمانی را علاقه به نماد تاریخی حقانیت مبارزه با تروریسم دانست و افزود: یک فرمانده بلندپایه نظامی ما در سفری رسمی برای هماهنگی‌ها و مشورت‌های معمول نظامی به یک کشور همسایه رفته و ایالات متحده با برنامه‌ریزی و طراحی قبلی به شکلی بزدلانه و با تجاوز به حاکمیت یک کشور مستقل که میزبان این شهید بوده، دست به یک اقدام تروریستی زده که نقض آشکار حقوق و مقررات بین‌المللی است و لازم است که جامعه جهانی در مقابل این رفتار تروریستی سکوت نکند.
البته ما شاهد بودیم که واکنش مردم ایران و منطقه نسبت به این جنایت چه بود. دلیل بروز این احساسات واقعی و عمیق در مردم ایران و منطقه این بود که برای مردم ایران و منطقه، شهید سلیمانی نماد احترام به همه مردم، تلاش برای همزیستی و همدلی و نادیده نگرفتن حقوق و مصائب همگان فراتر از مرزبندی‌های قومی و مذهبی بود.
