نورپردازی در شهر در طراحی فضاهای داخلی و خارجی زیباسازی و در راستای هویت بخشی به فضای شهری مورد استفاده قرار میگرد، در چند سال اخیر نیز شهر تهران میزبان ریسه های نورانی شده و تقریبا در همه جای شهر این ریسه های رنگی به چشم میخورند، اما بعد از مدتی نحوه نورپردازی شهر منتقدانی پیدا کرد و برخی کارشناسان از نوع و نحوه اجرا گلایه کردند هرچند که دبیر کمیته سلامت شورای شهر معتقد است که اگر طرح جامعی برای نور در تهران تدوین شود که در حال تهیه است، این مشکلات حل خواهد شد و به یک روش استاندارد برای تزئینات نوری درختان و معابر در تهران می رسیم.
دکتر فاطمه کریمی در مورد تاثیر نور بر رشد درختان پایتخت با اشاره به مطالعات صورت گرفته توسط شهرداری و شورای شهر می گوید: در مورد تاثیر مستقیم و غیر مستقیم نورپردازی های شهری بر روی رشد درختان مطالعاتی صورت گرفته است و در این مطالعه در مورد تاثیر چراغ های روشنایی معابر که سالیان سال در خیابان های تهران روشن و فعال هستند بررسی صورت گرفته است.
وی می افزاید: از گذشته های دور، روشنایی معابر و خیابان های شهرها به وسیله تیرهای چراغ برق تامین می شده است که در چند سال اخیر میزان نور استاندارد این تیرها، تعیین شده که هم به درختان آسیب نمی زند و هم روشنایی معابر به حد کفایت تامین می شود که بررسی ها نشان داده است میزان نور این روشنایی ها استاندارد است.
دبیر کمیته سلامت شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه نور در شهر آنهم در هنگام شب برای تردد بهتر و تامین امنیت لازم است و نمی توان آن را حذف کرد می گوید: ما ناگزیر هستیم در شهر از نور استفاده کنیم اما باید نوری که به درخت به عنوان یک موجود زنده تابیده می شود براساس استاندارها باشد تا تاثیرات منفی نورپردازی مدام، کاهش یاید. هرچند در برخی کشورهای پیشرو نورپردازی های خیابانیشان به صورت روتین 12 ماه سال به یک صورت نیست و در مقاطعی از سال ضمن احترام به درخت هایشان، تغییراتی در میزان و نوع تابش نور ایجاد می کنند.
کریمی با اشاره به نورپردازی بین درختان ادامه می دهد: تزئیات بین درختان تاثیر منفی دارد، چراکه حتی اگر میزان نور ساطع شده از آنها کمتر از حد استاندارد باشد اما به دلیل جریان و عبور الکتریسیته بر روی بدن این موجود زنده می تواند اثرات منفی و مخربی را بر جای بگذارد، البته می توان با اعمال محدودیت های زمانی مثلا روشن شدن در اعیاد یا مناسبت های خاص آنهم با رعایت پروتکل های نور، میزان تاثیرات مخرب را بر دختان را کاهش داد. به شرط آنکه به طور دقیق استانداردها رعایت شود و بر آن نیز نظارت صورت گیرد.
دبیر کمیته سلامت شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه یادمان باشد که درختان موجودات زنده هستند و میزان استفاده از نور برای درختان باید محدودباشد می گوید: براساس نظام فیزیولوژیک درختان، آنها در طول شب شروع به ترمیم و ساخت کلوفیل می کنند و بر همین اساس در شب نیاز دارند ما انسانها دست از نورپردازی و شبیه سازی نور برداریم و اجازه دهیم فرآیند بیولوژیک گیاه به طور طبیعی و نه مصنوعی طی شود و می توان با کاهش نور و یا در بهترین حالت قطع نور، به درختان کمک کنیم که رشد طبیعی خود را داشته باشند.
وی ادامه می دهد: البته در تهران یک نوع نورپردازی مخصوص درختان ولیعصر انجام شد که با توجه به مخاطراتی که می توانست به حیات درختان ایجاد کند، مورد بررسی دقیق قرار گرفت و حتما دیده اید که برای نورپردازی بخشی از درختان خیابان ولیعصر، چراغ هایی را در زیر درخت تعبیه کرد و نور از پایین به درختان تابیده می شود که این اقدام حدفاصل پارک وی تا میدان تجریش انجام شده است، در حالیکه این روش مخاطراتی برای درختان دارد.
وی می افزاید: درختان خیابان ولیعصر هویت تاریخی تهران هستند و شهرت این خیابان نیز به دلیل ارزش بیولوژیک چنارهای آن است که در این دوره مدیریت شهری حساسیت زیادی بر روی این خیابان وجود دارد و به همین دلیل با توجه به ابهام تاثیر نورپردازی بر درختان این خیابان؛ از سازمان زیباسازی خواسته شد که تا زمان بررسی بیشتر تاثیر نور بر حیات درختان این منطقه، نورپردازی را متوقف کند و اصطلاحا چراغ ها را خاموش کند. البته این سازمان نیز صرف زیبایی این قسمت خیابان ولیعصر در روز تنها یک تا دو ساعت چراغ ها را روشن کرده و بعد از آن خاموش می کند تا سیر طبیعی حیات درختان ادامه یابد.
کریمی با اشاره به اهمیت نورپردازی در شهر می گوید: با توجه به اینکه نور در شهرها بسیار پراهمیت هستند اما می بینیم که یک دستورالعمل کلی که پیوست های موضعی و موضوعی داشته باشد و به ما نشان دهد مثلا فضای تاریخی یا بوستان مهمی در مناسبت ها چگونه با نور تزیین شود، نداریم و شاهد هستیم که همیشه با قید فوریت و برای مناسبت های مختلف یک دستورالعمل پراکنده صادر شده و نظارتی هم بر اجرای درست آن نمی شده است.
وی با بیان اینکه کمیته نورپردازی براساس مصوبه شورای شهر تهران مدتی است که در سازمان زیباسازی تشکیل شده و یکی از مهمترین ماموریت های اولویت دار آن،تدوین "طرح جامع نورپردازی " است، می گوید: معتقدیم که باید دستورالعمل مشخصی در مورد نور برای همه مکان های شهری تدوین شود که به فراخور کاربری هر نقطه نور نیز در آن تاثیر بگذارد یعنی در پل ها، فضاهای تاریخی، بوستانها، معابر و.... به گونه ای نورپردازی انجام شود که هم استاندارد باشد و هم ارزش ها و ویژگی های خاص سازه یا محل مورد نظر را نیز به همگان نشان دهد،
وی معتقد است: نورپردازی یک محل تاریخی نباید به مانند نورپردازی بوستان یا یک پل باشد به همین دلیل در طرح جامع نورپردازی تهران، تمام این فاکتور و مولفه ها در نظر گرفته شده تا دستور العمل خاص برای آنها نگارش شود.
دبیر کمیته سلامت شورای شهر با بیان اینکه برگزاری منظم جلسه این کمیته به دلیل کرونا ملغی شده و نتوانستیم طرح جامع نور پردازی در تهران را با کمک مشاور به سرانجام برسانیم، می افزاید: دقت داشته باشید که مطالعه در مورد تاثیر نور پردازی بر روی پوشش گیاهی و حیات این جانداران یک دغدغه جهانی است و همه در این حوزه دغدغه دارند اما تا زمانی که طرح جامع نورپردازی در شهر تهران تدوین نشود، نمی توانیم نسخه درست و اصولی برای نور در تهران داشته باشیم که امیدواریم این جلسات حتی با وجود کرونا و با رعایت استاندارهای بهداشتی برگزار شود تا بتوانیم حداقل در این دوره شورای شهر تهران؛ طرح جامع نورپردازی در تهران را به سرانجام برسانیم.
