روزنامه شهروند: سه زن خبرسازِ این روزها، سه سرنوشت متفاوت؛ مهناز افشار، سحر تبر و یاسمین مقبلی
مهناز افشار
باورتان می‌شود پرکارترین بازیگر روی پرده سینمای ایران در سال کرونایی جاری «مهناز افشار» بوده؟ بازیگری که در ۱۵ ماه اخیر، یعنی از تابستان سال گذشته تا حال حاضر با فیلم‌هایی، چون «مهمانخانه ماه نو»، «قسم»، «آشفتگی»، «شاه‌کش»، «گیلدا» و «ناگهان درخت» بر پرده سینما‌های ایران حاضر بود.
این در حالی است که هنگامی که این بازیگر بعد از مهاجرت از ایران در مسابقه استعدادیابی جنجالی یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای به عنوان داور حضور یافت، چنین به نظر می‌رسید که باید عمر حضورش را در سینمای ایران تمام‌شده دانست. اما اکران ۶ فیلم در ۱۵ ماه نشان از این دارد که نقش و تأثیر مهناز افشار در سینما‌های سال‌های اخیر مهم‌تر از آن بوده که بتوان به سادگی و بی‌هزینه از سینمای ایران کنارش گذاشت!
هزینه توقیف
البته به نظر می‌رسد تساهلی که در مورد مهناز افشار به عمل آمده، تنها و تنها برای این بوده که با توقیف فیلم‌های این بازیگر جنجال و حاشیه و به عبارت بهتر هزینه‌ای به بار نیاید.
وگرنه عملا این بازیگر ممنوع‌الکار و ممنوع‌التصویر است. اتفاقی که باعث اعتراض او شده و مهناز افشار با انتشار تصویری از پلاکارد جدیدترین فیلم اکران‌شده‌اش در خیابان‌های تهران، «ناگهان درخت»، به حذف نام و تصویرش از این فیلم اعتراض کرده است.
انتقاد به ممنوع‌التصویری
مهناز افشار که یکی، دو سالی است در آلمان سکونت دارد، در توییتر به ممنوع‌التصویری‌اش اعتراض کرده است. این بازیگر که مدتی از فعالیت توییتری دور بود، در بازگشت به این شبکه اجتماعی از حذف تصویرش از بنر‌های تبلیغاتی فیلم «ناگهان درخت» به شدت انتقاد کرده است.
افشار در این‌باره نوشت: «ممنوعیت برای هیچ و یک مشت دروغ! برای چند سال یک‌سری لباس بریدید، دوختید و تن مهناز افشار کردید. اما خیاطان خوبی نیستید. لباس‌های دروغ شما به تن من زار می‌زد و به تنم نموند. حتی مخالفان باورهای من هم ته قلبشون می‌دونن حقیقت و دروغ چیه.» مهناز افشار در پایان با یادآوری اینکه «بی‌عدالتی تاوان داره!» به مخالفان حضورش کنایه زده و پرسیده: «بگذریم؛ فیلم چطور بود؟»
ناگهان درخت
گفتنی است که «ناگهان درخت» در زمان نمایش در جشنواره فیلم فجر به دلیل پرداختن به یک‌سری دغدغه روشنفکرانه مورد انتقاد رسانه‌هایی خاص قرار گرفته بود. این فیلم ساخته صفی یزدانیان است که در اولین فیلمش «در دنیای تو ساعت چند است؟» هواداران پروپاقرص زیادی برای خود ردیف کرد.
«ناگهان درخت» که در بخش سودای سیمرغ جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر به نمایش درآمد، داستانش را در سه دوره تاریخی در قالب ماجرا‌های چند شخصیت در یک بازه زمانی تقریبا پنج دهه‌ای که از زبان فرهاد برای روانکاو تعریف می‌شود، روایت می‌کند. پیمان معادی، مهناز افشار، شقایق دهقان، مهراب قاسمخانی، سیامک صفری و پانته‌آ پناهی‌ها بازیگران اصلی «ناگهان درخت» هستند. البته پیمان معادی در این فیلم روی صندلی تهیه‌کنندگی هم نشسته است.
سحر تبر یا فاطمه خویشوند ۱۹ساله تا سوم راهنمایی بیشتر درس نخوانده است و پس از جدایی مادروپدرش از یکدیگر به همراه مادرش زندگی می‌کرد.شهرت «فاطمه خویشوند» به خاطر عکس‌ها و فیلم‌های عجیب‌وغریبی است که از خود در اینستاگرام منتشر می‌کرد و سحر تبر نامی است که او برای خود در اینستاگرام برگزید.
در تصاویر سحر تبر گریم، فتوشاپ و عمل جراحی مشهود است؛ آن هم اعمال جراحی نامتعارفی که توسط یک پزشک جراح زیبایی انجام شده و او از یک جایی به بعد فهمید با داشتن یک چهره عجیب‌وغریب و کار‌هایی همچون رفتن داخل سطل آشغال می‌تواند فالوور یا دنبال‌کننده جذب کند و همین فالوور‌ها باعث شد خیل زیاد سفارش برای تبلیغ محصولات و افراد با رقم‌های بالا به سوی او روانه شود.
تصاویر سحر تبر در اینستاگرام روز‌به‌روز عجیب‌تر و ترسناک‌تر می‌شد و برای اینکه عجیب‌تر هم به نظر برسد اقدام به گریم‌های آنچنانی می‌کرد و بیش از پیش خود را ترسناک نشان می‌داد.
پخش اعترافات سحر تبر در صداوسیما
۳۰ آبان ماه پس از دستگیری فاطمه خویشوند با نام مستعار سحر تبر، در بخش خبری ۲۰:۳۰ شبکه دوم سیما در برنامه‌ای تحت عنوان «صریح درباره فرهنگ»، اعتراف‌های وی ضمن ابراز ندامت از اقداماتش پخش شد که بازخورد‌های فراوانی نیز در شبکه‌های اجتماعی و افکار عمومی داشت.
یکی از بخش‌های این برنامه به اظهارات سیما فردوسی، روانپزشک و عضو هیأت علمی دانشگاه شهیدبهشتی اختصاص داشت که عنوان کرد رفتار‌های این شخص ناشی از اختلال‌های روانی است و باید قبل از رسیدن به این وضع بحرانی مورد توجه و درمان قرار می‌گرفت. سوابق درمانی فاطمه خویشوند نیز حکایت از وجود بیماری روانی در او داشت.
تداوم بازداشت سحر تبر و ارسال پرونده به دادگاه انقلاب
سعید دهقان، وکیل مدافع فاطمه خویشوند در گفتگو با خبرنگار قضائی ایرنا درباره آخرین وضع این پرونده اظهار کرد: «بعد از مطالعه پرونده فاطمه خویشوند، بنده و همکارم (پیام درفشان) به این نتیجه رسیدیم که تداوم بازداشت این نوجوان، نه‌تن‌ها ضرورتی ندارد، بلکه از فلسفه قانونی بازداشت و نیز منطق قضائی به دور است. به همین دلیل، طی لایحه‌ای مستند و مستدل، تقاضای تبدیل قرار بازداشت به قرار وثیقه را تقدیم دادگاه کردیم و اکنون در انتظار اتخاذ تصمیم شایسته قانونی از سوی مرجع قضائی هستیم.»
این وکیل دادگستری با بیان اینکه پرونده موکلش از سوی دادسرای ارشاد به شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب ارسال شده، گفت: «تاریخ تولد موکل (٢٦ خردادماه ١٣٨٠)، گویای این واقعیت است که اگرچه در تاریخ دستگیری (اوایل مهر امسال) بالای ١٨سال بوده، اما از آنجا که بنیان پرونده تشکیل شده برای تعقیب، به استناد اقداماتی است که در زمان وقوع، وی هنوز به سن قانونی رشد نرسیده بود و درواقع کودک محسوب می‌شده است، بنابراین اساسا و بر فرض وقوع جرم و ضرورتِ تعقیب و تشکیل پرونده قضائی، این اقدام برای کودکان و نوجوانانی در این سن، به‌طور مطلق در صلاحیت دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان است.»
دهقان اضافه کرد: «صرف‌نظر از اینکه صداوسیما با چه مجوزی و براساس چه منطقی، پیش از اثبات اتهام وارده، اقدام به پخش برنامه‌ای با محوریتِ موکل کرده، آنچه مسلّم است اینکه اولا حتی در همان برنامه نیز بر سوابق بیماری فاطمه خویشوند که گویای نظر روانپزشک متخصص در تلویزیون بوده، تأکید شده است. ثانیا، تمامی اسناد و مدارک روانپزشکی موجود در مورد موکل نشان می‌دهد که حتی سال‌ها پیش از رسیدن به سن قانونی رشد، مبتلا به «افسردگی عمده» و «سایکوز» بوده و به همین دلیل، در‌سال ٩٤ در بیمارستان الغدیر بستری بوده است. همچنین بعد‌ها و باز هم پیش از رسیدن به ١٨ سالگی به دلایل مشابه در بیمارستان فوق تخصصی روانپزشکی ٥٠٥ نزاجا و نیز بیمارستان روانپزشکی میمنت بستری بوده است.»
وکیل فاطمه خویشوند ادامه داد: «این وضع و شرایط بیماری، با توجه به تأکید روانپزشکان متخصص بر استفاده از داروی ترامادول و ضرورت مراقبت‌های ویژه پزشکی برای جلوگیری از حملات بیماری، نشان می‌دهد که نه‌تن‌ها به دلیل صغر سن، بلکه حتی به دلیل شرایط حاکم بر بیماری خاص، جای موکل در زندان نیست و نگرانی خانواده موکل و ما به‌عنوان وکلای او از این منظر باید تحلیل شود.»
او افزود: «در واقع، با توجه به مجموع این شرایط و تأکید بر اینکه موکل در زمان ارتکاب افعال موردنظر فاقد سن قانونی رشد بوده و بنابر اسناد موجود و اذعان برنامه تلویزیونی دارای بیماری به‌حدی است که بارها مرتکب خودزنی‌های شدید ناشی از افسردگی عمیق و اختلال چندشخصیتی شده است که این وضع «مورد تأیید مرجع پزشکی قانونی نیز قرار گرفته و در پرونده موجود است»، حداقلِ انتظار از دادسرا این بود که وقتی به هر دلیل اقدام به آزادی تمامی متهمان دیگر پرونده کرده، نسبت به فک قرار بازداشت موکل که در زمان ارتکاب اعمال، هم فاقد سن قانونی و هم دارای بیماری روانی بنابر تأیید پزشکی قانونی بوده، اقدام کند.»
دهقان اظهار داشت: «اکنون که این اتفاق صورت نگرفته و موکل با توجه به بیماری و کودکی با رنج فراوان در زندان به‌سر می‌برد و به‌نظر می‌رسد پرونده با وجود تعدد متهمان تا صدور حکم قطعی نیازمند زمان طولانی باشد، دادگاه می‌تواند نسبت به تبدیل قرار تأمین از بازداشت به وثیقه اقدام کند تا ضمن تضمین حمایت قانونی از اشخاص بیمار و نیز فاقد سن قانونی در زمان ارتکاب افعال، اهداف مندرج در «دستورالعمل حفظ کرامت و ارزش‌های انسانی در قوه قضائیه» تأمین و بدین ترتیب، با فک قرار بازداشت و امکان آزادی موکل، شرایط برای اقدامات درمانی فوری فراهم شود.»
تفهیم اتهام معاونت در افساد فی‌الارض به سحر تبر
پیام درفشان وکیل دیگر فاطمه خویشوند گفت: «باید توجه داشت در ماده یک قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۱ دی‌سال ۸۱ به‌طور صریح بیان شده است: «کلیه اشخاصی که به سن ۱۸ سال تمام هجری شمسی نرسیده‌اند از حمایت‌های قانونی مذکور در این قانون بهره‌مند می‌شوند.»
این وکیل دادگستری افزود: «در نتیجه برابر نوع نگرش ضابط پرونده که در راستای صیانت از امنیت روانی و اخلاقی کودکان و نوجوانان به دستگیری گسترده اشخاصی که از وضع سنی و روانی موکل سوءاستفاده می‌کردند، اقدام کرده، سزاوار است برخورد حمایتی و مراقبتی از این نوجوان به‌عمل آمده و حداقل به‌طور موقت به مانند سایر متهمان بالغ پرونده که همگی آزاد هستند با صدور قرار تأمین به نحوی که در توان خانواده وی باشد بتواند از محیط نامناسب زندان به‌ویژه اینکه نیازمند درمان نیز است، خارج شود.»
درفشان اضافه کرد: «در راستای صیانت از امنیت روانی جامعه و منافع ملی کشور، به‌طور قطع باید از بروز بستر‌های مشابه مانند واقعه غم‌انگیز سحر خدایاری مشهور به دختر آبی ممانعت کرد و می‌توان با اتخاذ سیاست قضائی متناسب با تأکید رئیس قوه قضائیه مبنی بر رویکرد رأفت و رحمت محور، با نوجوانی که بیمار نیز هست، رفتار کرد و باید از احتمال تکرار اینگونه وقایع که منجر به جریحه‌دار شدن احساسات عمومی جامعه می‌شود، دوری جست.»
درفشان با بیان اینکه این پرونده در دادسرای ناحیه ۳۸ تهران موسوم به دادسرای امنیت اخلاقی تشکیل و توسط سرپرست دادسرا جهت رسیدگی به شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب تهران ارجاع شده، گفت: «با توجه به تعدد متهمان پرونده که قهراً منجر به اطاله بیشتر مراحل و تشریفات دادرسی می‌شود و در نتیجه تا صدور حکم قطعی، زمان زیادی لازم خواهد بود، فک قرار بازداشت این متهم نوجوان که براساس قانون می‌بایست مورد اقدامات حمایتی و مراقبتی قرار گیرد و نیاز به درمان‌های تخصصی در محیط مناسب دارد از مسئولان امر مورد تقاضاست.»
به گفته درفشان، در کیفرخواست صادره از سوی دادسرای ارشاد، معاونت در افساد فی‌الارض، تشویق به فساد از طریق تشویق جوانان به اباحه‌گری، توهین به مقدسات از طریق توهین به حجاب و تحصیل مال نامشروع به فاطمه خویشوند تفهیم شده است.
یاسمین مقبلی
نخستین زنی که قرار است پا بر کره ماه بگذارد، احتمالا یک شهروند آمریکایی ایرانی‌تبار به نام یاسمین مقبلی خواهد بود.
به گزارش یورو نیوز؛ فیروز نادری، مشاور ناسا روز پنجشنبه دهم دسامبر (بیستم آذر) در صفحه اینستاگرام خود با اعلام این مطلب نوشت: «نخستین زنی که گام بر ماه می‌گذارد ممکن است یک آمریکایی ایرانی‌تبار باشد.»
این کارشناس پیشین ناسا با یادآوری اینکه سازمان فضایی آمریکا در چارچوب برنامه فضایی «آرتمیس» در سال ۲۰۲۴، ۱۸فضانورد شامل ۹ زن و ۹ مرد را برای چند مأموریت در ماه در نظر گرفته است، نوشت: «اولین مأموریت متعلق به یک فضانورد زن به نام «اولین زن» و یک فضانورد مرد با عنوان «مرد بعدی» خواهد بود. یک ایرانی-آمریکایی، یاسمین مقبلی، یکی از ۹ فضانورد زن است.»
از زمانی که پای بشر به کره ماه باز شد تاکنون ۱۲ فضانورد مرد روی خاک این قمر پیاده شده و قدم زده‌اند، اما تاکنون هیچ زنی پا روی سطح ماه نگذاشته است. پیش از این نام زنان دیگری نیز برای این مأموریت فضایی مطرح شده بود.
یاسمین مقبلی، خلبان و فضانورد ایرانی‌تبار در آمریکاست. در ژوئن ۲۰۱۷ او یکی از ۱۲ نفری بود که به عنوان عضو گروه ۲۲ فضانورد ناسا ملقب به «لاک‌پشت‌ها» انتخاب شد و آموزش دو ساله خود را آغاز کرد. مقبلی به همراه چهار زن و هفت مرد دیگر از میان ۱۸ هزار داوطلب برای شرکت در این دوره برگزیده شده است.
